ច្បាប់ចរាចរណ៍
ច្បាប់ស្ដីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោក
ព្រះរាជក្រម
កែប្រែយើង ព្រះករុណាព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្ដម សីហមុនី សមានភូមិជាតិសាសនា រក្ខតខត្ដិយា ខេមរារដ្ឋរាស្រ្ដ ពុទ្ធិន្រ្ទាធរាមហាក្សត្រ ខេមរាជនា សមូហោភាស កម្ពុជឯករាជ្យរដ្ឋបូរណសន្ដិ សុភមង្គលា សិរីវិបុលា ខេមរាស្រីពិរាស្រ្ដ ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី
- បានទ្រង់យល់ រដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- បានទ្រង់យល់ ព្រះរាជក្រិត្យលេខ សន/រ កត/០៧០៤/១២៤ ចុះថ្ងៃទី ១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៤ ស្ដីពីការដតែងតាំងរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- បានទ្រង់យល់ ព្រះរាជក្រមលេខ ០២/នស/៩៤ ចុះថ្ងៃទី ២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៩៤ ដែលប្រកាសអោយប្រើច្បាប់ស្ដីពីការរៀបចំ និង ការប្រព្រឹត្ដទៅនៃគណរដ្ឋមន្រ្ដី
- បានទ្រង់យល់ ព្រះរាជក្រមលេខ នស/រកម/០១៩៦/០៣ ចុះថ្ងៃទី ២៤ ខែ មករា ឆ្នាំ១៩៩៦ ដែលប្រកាសអោយប្រើច្បាប់ស្ដីពីការបង្កើតក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន
- បានទ្រង់យល់ សេចក្ដីក្រាបបង្គំទូលថ្វាយរបស់សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្រ្ដីនៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និង រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន
ប្រកាសអោយប្រើច្បាប់ស្ដីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ដែលរដ្ឋសភាបានអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ២០ ដែធ្នូឆ្នាំ២០០៦ នាសម័យប្រជុំរដ្ឋសភាលើកទី៥ និតិកាលទី៣ និង ដែលព្រឹទ្ធសភាបានយល់ស្របតាមទំរង់ និង គតិនៃច្បាប់ទាំងស្រុង ដោយគ្មានការកែប្រែអ្វីឡើយ កាលពីថ្ងៃទី១៦ខែមករា ឆ្នាំ២០០៧ នាសម័យប្រជុំពេញអង្គព្រឹទ្ធសភាលើកទី២ និតិកាលទី២ ហើយដែលមានសេចក្ដីទាំងស្រុងដូចទៅនេះ ៖
ជំពូកទី ១ បទបញ្ញាត្ដិទូទៅ
កែប្រែមាត្រា ១ ៖
កែប្រែច្បាប់ស្តីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោកនេះ មានវិសាលភាពគ្របដណ្តប់រាល់ ការធ្វើចរាចរណ៍លើផ្លូវថ្នល់នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
មាត្រា ២ ៖
កែប្រែច្បាប់នេះ មានគោលបំនង ៖
- រក្សាសន្ដាប់ធ្នាប់ សុវត្ថិភាពក្នុងការធ្វើចរាចរណ៍នៅលើផ្លូវថ្នល់ ដែលបើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ជាសាធារណៈទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
- ការពារអាយុជីវិតមនុស្ស សត្វ និងការពារបរិស្ថាន
- ទប់ស្កាត់ការប៉ះពាល់សុខភាពមនុស្ស និងការខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ និងឯកជន
- ទប់ស្កាត់ការប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដែលបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់ផ្លូវថ្នល់។
មាត្រា ៣ ៖
កែប្រែអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវថ្នល់ ត្រូវគោរពអោយបានត្រឹមត្រូវតាមបទបញ្ញាត្ដិដែលមានចែងក្នុងច្បាប់នេះ ។
មាត្រា ៤ ៖
កែប្រែការបើកបរយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវប្រកាន់ស្តាំជានិច្ច ។ គ្រប់យានជំនិះដែលមានចលនានៅលើផ្លូវថ្នល់ ត្រូវតែមានអ្នកបើកបរ ។
មាត្រា ៥ ៖
កែប្រែដើម្បីអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍នេះ ពាក្យខាងក្រោមត្រូវកំណត់ និយមន័យ ដូចតទៅ ៖
- ពាក្យថា ផ្លូវថ្នល់ ហៅកាត់ថា ផ្លូវ ជាទំហំទាំងមូលនៃទ្រូងផ្លូវ រួមជាមួយជាយផ្លូវ ឬ ចិញ្ចើមផ្លូវ
- ពាក្យថា ទ្រូងផ្លូវ ជាផ្នែកមួយនៃផ្លូវ ទុកសំរាប់យានជំនិះគ្រប់ប្រភេទធ្វើចរាចរណ៍
- ពាក្យថា ជាយផ្លូវ ជាផ្នែកសងខាងនៃទ្រូងផ្លូវដែលនៅក្រៅ ទីប្រជុំជនហើយអាចចតយានជំនិះនៅទីនោះបាន ក្នុងករណីចាំបាច់
- ពាក្យថា ចិញ្ចើមផ្លូវ ជាជាយផ្លូវនៅក្នុងទីប្រជុំជនដែលរៀបចំទុកសំរាប់ថ្មើរជើងធ្វើដំនើរ ប៉ុន្តែមិនអាចចតយានជំនិះនៅទីនោះបានទេ
- ពាក្យថា គន្លងផ្លូវ ជាចំនែកមួយនៃទ្រូងផ្លូវខ័ណ្ឌដោយគំនូសដាច់ៗ ឬ គំនូសបង្ហូតតាមបណ្តោយទ្រូងផ្លូវដែលមានទទឹងគ្រប់គ្រាន់អាចអោយយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទធ្វើចរាចរណ៍បានមួយជួរ
- ពាក្យថា ទីប្រជុំជន ជាទីកន្លែងដែលមានអគារ ឬ គេហដ្ឋានសង់ជិតៗគ្នាហើយផ្លូវចេញ ឬ ចូលនៅទីនោះមានដាក់ផ្លាកសញ្ញាឈ្មោះទីប្រជុំជនសំគាល់ការចូល ឬ ឈ្មោះទីប្រជុំជន ដែលមានគំនូសបន្ទាត់ទ្រូងពណ៌ក្រហម សំគាល់ការចេញពីទីប្រជុំជនតាមដងផ្លូវនិងមានមនុស្សធ្វើចរាចរណ៍ឆ្លងកាត់ទៅមកច្រើន
- ពាក្យថា ផ្លូវប្រសព្វ ជាទីកន្លែងប្រសព្វនៃផ្លូវពីរ ឬ ច្រើនដែលមានផ្ទៃរាបតែមួយ និងមិនកំណត់មុំនៃអ័ក្សរបស់ទ្រូងផ្លូវឡើយ។ ផ្លូវប្រសព្វអាចមានរាងជា +, X, T, Y ឬ រង្វង់មូលជាដើម
- ពាក្យថា ផ្លូវរង្វង់មូល ជាទីកន្លែងប្រសព្វនៃផ្លូវពីរ ឬ ច្រើនហើយដែលនៅចំកន្ដាលមានខឿន រូបសំនាក ឬ វិមានផ្សេងៗនិងមានទ្រូងផ្លូវអែកទិស ព័ទ្ធជុំវិញដោយមានសញ្ញាព្រួញប្រាប់ទិសចរាចរណ៍
- ពាក្យថា ផ្លូវសាធារណៈ ជាផ្លូវសំរាប់បើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ទូទៅជាសាធារណៈ
- ពាក្យថា ផ្លូវអែកជន ជាផ្លូវកសាងដោយអែកជន ដែលចែកចេញជាពីរប្រភេទដូចខាងក្រោម ៖
- ក-ផ្លូវឯកជនបើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ជាសាធារណៈ ជាផ្លូវបើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ទូទៅ ដែលបានសាងសង់ឬ ជួសជុលដោយឯកជនតាមកិច្ចសន្យាជាមួយរដ្ឋ។
- ខ-ផ្លូវឯកជនមិនបើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ជាសាធារណៈ ជាច្រកផ្លូវសំរាប់បំរុងទុកបំរើការងារក្នុងទីបរិវេណណាមួយ ដូចជាច្រកគេហដ្ឋាន រោងចក្រសហគ្រាស អគារ ឬ ទីលានបរិវេណផ្សេងៗ។
- ពាក្យថា ផ្លូវលំ ជាផ្លូវដីដែលតភ្ជាប់ពីផ្លូវជាតិ ឬ ផ្លូវខេត្ត ឆ្ពោះទៅភូមិ ឬ ឃុំនៅជនបទ
- ពាក្យថា ឈប់ ជាការនៅស្ងៀមនៃយានជំនិះលើទ្រូងផ្លូវមួយរយៈ ពេលចាំបាច់ដែលមានអ្នកបើកបរស្ថិតនៅជាប់នឹងចង្កូតឬ ក្បែរយានជំនិះខ្លួន ដើម្បីអោយអ្នកដំនើរ ឬ យានជំនិះដទៃទៀតឆ្លងកាត់ ឬ ដើម្បីអែបខាងដាក់ទំនិញ ឬ អ្នកដំនើរឡើងចុះ
- ពាក្យថា ចត ជាការទុកអោយយានជំនិះនៅស្ងៀមក្នុងរយៈពេលយូរ ឬ ឆាប់ដែលអ្នកបើកបរអាចដើរចោលយានជំនិះរបស់ខ្លួនបាន
- ពាក្យថា អ្នកបើកបរ ជាអ្នកបញ្ជាយានជំនិះគិតទាំងអ្នកជិះសត្វ អ្នកដឹកសត្វ និងអ្នកបរសត្វនៅលើផ្លូវ
- ពាក្យថា យានជំនិះ ជាយានសំរាប់ដឹកមនុស្ស ឬ ទំនិញនៅលើផ្លូវ ឬ សំរាប់សន្ដោង ឬ ត្រូវគេសន្ដោង
- ពាក្យថា យានយន្ត ជាយានដែលធ្វើចរាចរណ៍ ដោយម៉ាស៊ីននៅលើផ្លូវ ដូចជាទោចក្រយានយន្ត ត្រីចក្រយានយន្តរថយន្តត្រាក់ទ័រ និងយានយន្តុប្បករណ៍
- ពាក្យថា យានយន្តុប្បករ ជាយានយន្តពិសេសដែលមានអុបករណ៍ គ្រឿងចក្របំពាក់បន្ថែមដោយគ្មានផ្ទុកមនុស្ស ឬ គ្មានផ្ទុកទំនិញ នៅក្រៅកាប៊ីន ដូចជារថយន្ដលាយស៊ីម៉ងត៍ រថយន្តសំរាប់បំរើការងារសាងសង់ ផ្លូវ ស្ពានជាដើម
- ពាក្យថា អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ ជាអ្នកបើកបរយាន និងអ្នកថ្មើរជើង ដែលធ្វើដំនើរនៅលើផ្លូវ
- ពាក្យថា ទំងន់ ទទេរបស់យានយន្ដ ជាទំងន់របស់យានដែលគ្មានមនុស្ស ឬ គ្មានទំនិញប៉ុន្តែមានប្រេងអិន្ធនៈសំរាប់ផ្តល់អោយយានមានអុបករណ៍ជួសជុល និងកង់បំរុង
- ពាក្យថា ទំងន់ផ្ទុកអតិបរមារបស់យាន ជាផលបូកទំងន់ផ្ទុកមនុស្ស និងទំងន់ផ្ទុកទំនិញ ដែលកំណត់ដោយរោងចក្រផលិតយាន
- ពាក្យថា ទំងន់សរុបអតិបរមារបស់យាន ជាផលបូកសរុបទំងន់ទទេរបស់យានជាមួយ នឹង ទំងន់ផ្ទុកអតិបរមារបស់យាន។ បើសិនជាយានមានសន្ដោង ទំងន់សរុបអតិបរមារបស់យាន ជាផលបូកនៃទំងន់សរុបអតិបរមារបស់យាននីមួយៗ
- ពាក្យថា ទំងន់សរុបអនុញ្ញាតអតិបរមារបស់យាន ជាផលបូកទំងន់ទទេរបស់យានជាមួយនឹងទំងន់ផ្ទុកមនុស្ស និងទំងន់ផ្ទុកទំនិញ។ បើសិនជាយានមានសន្ដោងទំងន់សរុបអនុញ្ញាតអតិបរមារបស់យាន ជាផលបូកនៃទំងន់សរុបអតិបរមារបស់យាននីមួយៗ
- ពាក្យថា ទំងន់សរុបជាក់ស្តែងរបស់យាន ជាផលបូកទំងន់ទទេរបស់យានជាមួយនឹងទំងន់ផ្ទុកមនុស្ស និង ទំងន់ផ្ទុកទំនិញជាក់ស្តែង
- ពាក្យថា រ៉ឺម៉ក ជាយានសំរាប់ថ្ពក់ជាមួយរថយន្ត
- ពាក្យថា សឺមីរ៉ឺម៉ក ជាយានសំរាប់ថ្ពក់ជាប់នឹងក្បាលរថយន្តសណ្តោង។
ជំពូកទី ២ សញ្ញាចរាចរណ៍
កែប្រែមាត្រា ៦ ៖
កែប្រែសញ្ញាចរាចរណ៍រួមមានផ្លាកសញ្ញាចរាចរនៅតាមផ្លូវភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ គំនូសសញ្ញាចរាចរណ៍នៅលើផ្លូវ សញ្ញាបញ្ជារបស់ភ្នាក់ងារចរាចរណ៍ និង សញ្ញាផ្សេងៗទៀត ។ ផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ ភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ និងគំនូសសញ្ញាចរាចរណ៍ នៅលើផ្លូវត្រូវរៀបចំជាប្រព័ន្ធទាក់ទងស៊ីចង្វាក់គ្នា ជាហូរហែនៅតាមកន្លែងមានសារៈប្រយោជន៍ ដែលធ្វើអោយអ្នកប្រើ ប្រាស់ផ្លូវងាយស្រួលមើលឃើញ ។ សញ្ញាគ្រោះថ្នាក់នៅតាមដងផ្លូវដែលមានលក្ខណៈ មិនអចិន្រ្ដៃយ៍ត្រូវដាក់ក្នុងចំងាយ សមស្របល្មមគ្រប់គ្រាន់តាមប្រភេទផ្លូវ ចំនាត់ថ្នាក់ផ្លូវ និងស្ថានភាពផ្លូវដែលអាចធ្វើអោយអ្នកបើកបរមាន ស្មារតីប្រុងប្រយ័ត្នជាមុនបាន ។ ហាមបិទក្រដាស ឬ របស់ផ្សេងៗទៀត ឬ គូសវាសនៅលើផ្លាកសញ្ញា ឬ ប្រើប្រាស់ទំរផ្លាកសញ្ញា ឬ នៅលើសំភារៈអ្វី ផ្សេងៗទៀតដែលប្រើប្រាស់សំរាប់សញ្ញាចរាចរណ៍ ដែលជាហេតុធ្វើអោយអ្នកបើកបរ មិនអាចមើលឃើញសញ្ញា ចរាចរណ៍ច្បាស់បានល្អ ឬ យល់ខ្លឹមសារសញ្ញាចរាចរណ៍មិនបានត្រឹមត្រូវ ឬ ធ្វើអោយអ្នកបើកបរចាំងភ្នែក ។ រូបភាព និងខ្លឹមសារស្តីពីសញ្ញាចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ត្រូវកំនត់នៅក្នុងប្រកាសរបស់ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
មាត្រា ៧ ៖
កែប្រែសញ្ញាបញ្ជារបស់ភ្នាក់ងារចរាចរណ៍ មានអត្ថន័យដូចខាងក្រោម ៖
- ដៃស្តាំលើកឡើងលើ បាតដៃលាទៅមុខ បែរទៅរកយានជំនិះ ដែលធ្វើចលនាមករកភ្នាក់ងារចរាចរណ៍ ជាសញ្ញាអោយ ប្រុងប្រៀបឈប់ លើកលែងតែអ្នកបើកបរណាដែលមិនអាចឈប់ដោយសុវត្ថិភាពគ្រប់គ្រាន់ អាចបន្តដំនើរទៅទៀតបាន
- ដៃទាំងពីរ ឬ ដៃមួយសន្ធឹងតាមបណ្តោយស្មា មានន័យថាបញ្ឈប់ចរាចរណ៍នៃយាន ដែលមានចលនា មកពីមុខភ្នាក់ងារឬ មកពីក្រោយខ្នងភ្នាក់ងារ
- ក្នុងកាយវិការដដែលនេះ យានជំនិះទាំងឡាយដែលមកពីខាងឆ្វេង ឬ ពីខាងស្តាំភ្នាក់ងារ ត្រូវអនុញ្ញាតអោយឆ្លងកាត់
- ភ្នាក់ងារចរាចរណ៍កាន់ចង្កៀងភ្លើងក្រហម ឬ ដំបងភ្លើងក្រហម ចង្អុលដាក់យានជំនិះណាមួយមានន័យថា បញ្ឈប់ចរាចរណ៍យានដែលត្រូវចង្អុលចំនោះ
- ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍ អាចប្រើកញ្ចែជំនួយក្នុងការធ្វើសញ្ញាចរាចរណ៍ខាងលើ ។
មាត្រា ៨ ៖
កែប្រែលំដាប់សិទ្ធិអាទិភាពត្រូវបានកំនត់ដូចតទៅ ៖ ១-ផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ មានសិទ្ធិអាទិភាពលើបទបញ្ញាត្ដិចរាចរណ៍ ។ ២-ភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ មានសិទ្ធិអាទិភាពលើផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ ។ ៣-សញ្ញាបញ្ជារបស់ភ្នាក់ងារចរាចរណ៍ មានសិទ្ធិអាទិភាពលើភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ គំនូសសញ្ញាចរាចរណ៍នៅលើទ្រូង ផ្លូវ ផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍នៅតាមដងផ្លូវ និងបទបញ្ញាត្ដិចរាចរណ៍ទាំងឡាយ ។
ជំពូកទី ៣ អ្នកបើកបរយានជំនិះ
កែប្រែមាត្រា ៩ ៖
កែប្រែគ្រប់អ្នកបើកបរយានយន្តគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវអនុវត្តនូវវិធានការដូចខាងក្រោម ៖
- ១-អ្នកបើកបរយានយន្តដែលមានទំហំស៊ីលាំងចាប់ពី៤៩សង់ទីម៉ែត្រគូបឡើងទៅ ត្រូវមានបណ្ណបើកបរតាមប្រភេទយានយន្ត ។
- ២-នៅពេលបើកបរយានជំនិះ អ្នកបើកបរត្រូវមានស្មារតីប្រុងប្រយ័ត្នជាប់ជានិច្ច ហើយស្ថិតក្នុងស្ថានភាពដែលអាចធ្វើសកម្មភាពបើកបរបានយ៉ាងស្រួល និងឆាប់រហ័ស ជាពិសេសលទ្ធភាពនៃការធ្វើចលនាមិនត្រូវអោយមានការរំខានឡើយ។ ហាមផ្ទុកអ្នកដំនើរ ទំនិញ ឬ វត្ថុផ្សេងៗ ដែលនាំអោយបាំងភ្នែកអ្នកបើកបរ។
- ៣-អ្នកបើកបរ និង អ្នកដំនើរដែលជិះនៅកៅអីខាងមុខនៃរថយន្ត ត្រូវពាក់ខ្សែក្រវាត់សុវត្ថិភាពជាដាច់ខាត ។
- ៤-អ្នកបើកបរទោចក្រយានយន្ត ត្រីចក្រយានយន្ត និង ទោចក្រយានយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ត្រូវពាក់មួកការពារសុវត្ថិភាព
- ៥-ហាមផ្ទុកមនុស្ស ឬ ទំនិញពីមុខអ្នកបើកបរ ។
- ៦-ហាមក្មេងអាយុក្រោម ១០ឆ្នាំអង្គុយនៅកៅអីខាងងមុខនៃរថយន្ត ដោយគ្មានមនុស្សចាស់អង្គុយជាមួយ ឬ និងគ្មានពាក់ខ្សែក្រវាត់សុវត្ថិភាព ។
- ៧-ទារកអាយុតិចជាង ១០ខែ ត្រូវដាក់ក្នុងកៅអីសំរាប់ទារកដេក និង មានខ្សែក្រវ៉ាត់សុវត្ថិភាពចងផ្អែកកៅអីនេះអោយ ជាប់ទៅនឹងកៅអីក្រោយនៃរថយន្ត។
- ៨-កុមារមានអាយុចាប់ពី ១០ខែ ទៅ៤ឆ្នាំ ត្រូវអង្គុយក្នុងកៅអីសំរាប់កុមារដែលមានខ្សែក្រវ៉ាត់សុវត្ថិភាពចងផ្អែកកៅអីនេះអោយជាប់ទៅនឹងកៅអីក្រោយនៃរថយន្ត។
- ៩-ហាមធ្វើអោយរំខានដល់អ្នករស់នៅជាប់តាមដងផ្លូវ និង អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ ។
- ១០-ហាមពិសាជាតិស្រវឹងដែលមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី ០,២៥ មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៥ ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ ។
- ១១-ហាមបើកបរយានដែលមានកង់ច្រវ៉ាក់ដែកផ្ទាល់លើទ្រូងផ្លូវ ។ យានជំនិះប្រភេទនេះ ត្រូវដឹកតាមយានដែលមានប្រភេទកង់កៅស៊ូ ។
- ១២-ហាមប្រើទូរស័ព្ទនៅពេលកំពុងបើកបរយានយន្ត។ ទូរស័ព្ទអាចប្រើ ប្រាស់បាន បើមានអុបករណ៍ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងឬ ត្រូវឈប់យានយន្តដើម្បីប្រើទូរស័ព្ទ ។
មាត្រា ១០ ៖
កែប្រែនៅលើទ្រូងផ្លូវដែលមានទិសចរាចរណ៍ពីរ ហើយដែលគ្មានគំនូសសញ្ញាបែងចែកទិសចរាចរណ៍ អ្នកបើកបរត្រូវប្រើប្រាស់ពាក់កន្ដាលទ្រូងផ្លូវផ្នែកខាងស្តាំ ដោយបើកបរកៀកទៅខាងស្តាំ ។ នៅលើទ្រូងផ្លូវអែកទិស ដែលគ្មានគំនូសសញ្ញាបែងចែកគន្លងផ្លូវ អ្នកបើកបរត្រូវបើកបរកៀកទៅខាងស្តាំលើកលែងតែត្រូវការបត់ឆ្វេង ។ អ្នកបើកបរអាចប្រើប្រាស់ទ្រូងផ្លូវខាងឆ្វេងបាននៅពេលជែង ឬ ឈប់ ។ ដោយឡែក នៅក្នុងទីប្រជុំជនការប្រើប្រាស់ទ្រូងផ្លូវត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
មាត្រា ១១ ៖
កែប្រែនៅលើគន្លងផ្លូវតំរូវសំរាប់យានជំនិះប្រភេទណាមួយ អ្នកបើកបរយានជំនិះប្រភេទដទៃ មិនត្រូវបើកបរចូលក្នុងគន្លងនេះទេ លើកលែងតែត្រូវចាកចេញ ឬ ចូលទៅក្នុងគន្លងផ្លូវរបស់ខ្លួន ។ នៅលើទ្រូងផ្លូវដែលមានទិសចរាចរណ៍ពីរ ហើយមានគំនូសបែងចែកទ្រូងផ្លូវ អ្នកបើកបរត្រូវប្រកាន់យកចំនែកផ្លូវខាងស្តាំ ។ នៅលើទ្រូងផ្លូវអែកទិសដែលមានគន្លងផ្លូវពីរ ឬ ច្រើន អ្នកបើកបរត្រូវប្រកាន់យកគន្លងផ្លូវខាងស្តាំបំផុត ។ ក្នុងករណីមាន ចរាចរណ៍ចង្អៀតខ្លាំង អ្នកបើកបរអាចបើកបរបាន លើគ្រប់គន្លងផ្លូវ ។ នៅលើទ្រូងផ្លូវដែលមានទិសចរាចរណ៍ពីរផ្ទុយគ្នា ហើយនៅលើចំនែកផ្លូវនៃទិសនីមួយៗ ដែលមានគន្លងផ្លូវពីរ ឬ ច្រើនអ្នកបើកបរត្រូវប្រកាន់យកគន្លងផ្លូវខាងស្តាំបំផុត។ ក្នុងករណីមានចរាចរណ៍ចង្អៀតខ្លាំង អ្នកបើកបរអាចបើកបរ បានលើគ្រប់គន្លងផ្លូវតាមទិសចរាចរណ៍ ។ ក្នុងករណីមានចរាចរណ៍ចង្អៀតខ្លាំង ដូចមានចែងនៅវាក្យខ័ណ្ឌ៣ និងវាក្យខ័ណ្ឌ៤ ខាងលើ យានជំនិះនៅក្នុងគន្លងណាមួយលឿន ជាងយានជំនិះនៅក្នុងគន្លងណាមួយទៀតមិនចាត់ទុកជាការជែងឡើយ។ ចំពោះអ្នកបើកបរយានដែលមានទំងន់សរុបលើសពី ៣,៥តោន ត្រូវប្រកាន់យកគន្លងផ្លូវខាងស្តាំជានិច្ច លើកលែងមានការបត់ឆ្វេង ឬនៅពេលជែងអាចប្រើប្រាស់គន្លងផ្លូវផ្សេងទៀតបាន ។ ដោយឡែកនៅក្នុងទីប្រជុំជន ការប្រើប្រាស់ទ្រូងផ្លូវត្រូវកំនត់ដោយប្រកា សក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
មាត្រា ១២ ៖
កែប្រែនៅពេលភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍បញ្ចោញពន្លឺពណ៌លឿងជាសញ្ញាអោយប្រុងប្រយ័ត្នត្រៀមឈប់ ឬ ចេញដំនើរទៅមុខ ពណ៌បៃតងជាសញ្ញាអនុញ្ញាតអោយយានជំនិះចេញដំនើរ ពណ៌ក្រហម ជាសញ្ញាឃាត់អោយឈប់ ។ នៅពេលភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍បញ្ចោញពន្លឺក្រហម ជាសញ្ញាឃាត់អោយឈប់ អ្នកបើកបរត្រូវឈប់នៅមុខខ្សែបន្ទាត់គំនូស ជាប់ពណ៌សកាត់ទទឹងទ្រូងផ្លូវ ឬមុខគំនូសសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់ ។ បើគ្មានអុបសគ្គនៅខាងមុខ យានជំនិះខាងស្តាំបំផុតអាចបត់ស្តាំបាននៅត្រង់ចំនុចភ្លើងក្រហមណា ដែលមានសញ្ញាអនុញ្ញាតបត់ស្តាំ ។
មាត្រា ១៣ ៖
កែប្រែអ្នកបើកបរត្រូវវាងតាមស្តាំដៃ នៅគ្រប់រង្វង់មូល ឬ ខឿន បែងចែកទ្រូងផ្លូវដែលជាអុបសគ្គនៃចលនា ត្រង់ទៅមុខរបស់យានជំនិះ លើកលែងតែមានកំនត់ផ្ទុយ ។
មាត្រា ១៤ ៖
កែប្រែអ្នកបើកបរមិនត្រូវបើកបរទន្ទឹមគ្នានៅលើទ្រូងផ្លូវ ឬ គន្លងផ្លូវតែមួយបានទេ។ អ្នកបើកបរមិនត្រូវបើកបរកាត់ក្បួនយោធាឬ ក្បួននគរបាល ឬ ក្បួនដង្ហែជាជួរផ្សេងៗ ។
មាត្រា ១៥ ៖
កែប្រែបែបបទនៃការសន្ដោងត្រូវអនុវត្តតាមបញ្ញត្តិដូចខាងក្រោម ៖
- ចំពោះការថ្ពក់សន្ដោងយានជំនិះ អ្នកបើកបរត្រូវប្រើខ្សែកាប ឬ ដងដែក ឬ អុបករណ៍សំរាប់ថ្ពក់ដែលធានាជាប់មាំល្អ និងងាយស្រួលក្នុងការបត់បែន
- ហាមអ្នកបើកបរប្រើខ្សែសន្ដោងចំពោះយានដែលមានទំងន់សរុបលើសពី៥តោនឡើងទៅ
- ហាមអ្នកបើកបរ សន្ដោងយានលើសពីមួយគ្រឿង ឬ សន្ដោងយាន ដែលមានសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉ក
- ហាមសន្ដោងទោចក្រយាន ឬ ទោចក្រយានយន្ត
- ហាមអ្នកបើកបរសន្ដោងរថយន្តគ្រប់ប្រភេទដែលមានអ្នកដំនើរនៅក្នុងនោះ ក្រៅពីអ្នកកាន់ចង្កូត
- រថយន្តដែលមានសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កត្រូវមានសញ្ញាត្រីកោណសមបាតដែលមានកញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌លឿងពីរដាក់នៅកាងរថយន្តខាងមុខអមសងខាងផ្លាកលេខ ។ បច្ចេកទេសនៃការថ្ពក់សន្ដោងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉ក និងការដោះរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កចេញពីរថយន្ត ឬ ក្បាលរថយន្ត ត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
មាត្រា ១៦ ៖
កែប្រែនៅកន្លែងរថយន្តក្រុងឈប់នៅក្នុងទីប្រជុំជន អ្នកបើកបរយានជំនិះប្រភេទផ្សេងពីរថយន្តក្រុង ត្រូវបន្ថយល្បឿនហើយបើចាំបាច់ត្រូវឈប់ ដើម្បីទុកអោយរថយន្តក្រុងចេញចូល ឬ ឈប់បានដោយងាយស្រួល ។
មាត្រា ១៧ ៖
កែប្រែល្បឿនបើកបរយានជំនិះត្រូវកំនត់តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌ ដូចមានចែងខាងក្រោមនេះ ៖ ១-ល្បឿនបើកបរសំរាប់យានជំនិះទូទៅ ៖ ក-នៅក្នុងទីប្រជុំជន ៖
- អ្នកបើកបរត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៣០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ចំពោះទោចក្រយានយន្ត និងត្រីចក្រយានយន្ត ។
- អ្នកបើកបរត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ចំពោះរថយន្តគ្រប់ប្រភេទ ។
ខ-នៅក្រៅទីប្រជុំជន ៖ អ្នកបើកបរត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៩០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងចំពោះយានយន្តគ្រប់ប្រភេទ លើកលែងតែយានដឹកជញ្ជូនទំនិញ ដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើសពី ៣,៥តោន ត្រូវកំនត់ល្បឿនអតិបរមាត្រឹម ៧០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង និងយានដែលមានសន្ដោងរ៉ឺម៉កត្រូវកំនត់ល្បឿនអតិបរមាត្រឹម ៦០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ។ ២-ល្បឿនបើកបរសំរាប់យានជំនិះដឹកវត្ថុធាតុមានគ្រោះថ្នាក់ៈ ក-នៅក្នុងទីប្រជុំជន ៖
- អ្នកបើកបរទោចក្រយានយន្ត និងត្រីចក្រយានយន្តត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៣០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ។
- អ្នកបើកបររថយន្ត ត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ។
ខ-នៅក្រៅទីប្រជុំជន ៖ អ្នកបើកបរត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៧០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ចំពោះយានយន្តដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាមិនលើសពី៣,៥តោន និងលើសពី៣,៥តោន ចំពោះរថយន្តប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធហ្វ្រាំងទប់នឹងភាពគាំងកង់ ។ ល្បឿនអតិបរមាត្រូវកំនត់ត្រឹម ៦០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ចំពោះយានដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើស៣,៥តោន ដែលគ្មានប្រព័ន្ធហ្វ្រាំងទប់នឹងភាពគាំងកង់ ។ ៣-ល្បឿនសំរាប់យានយន្តបើកបរលើផ្លូវយន្តបថ ៖ ក-នៅក្នុងតំបន់ប្រជុំជន ៖ អ្នកបើកបរយានយន្តគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ៦០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ។ ខ-នៅក្រៅតំបន់ប្រជុំជន ៖ អ្នកបើកបរត្រូវប្រើល្បឿនអតិបរមា ១០០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ចំពោះយានយន្តគ្រប់ប្រភេទ លើកលែងតែយានដឹកជញ្ជូនទំនិញ ដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើសពី ៣,៥តោន ត្រូវកំនត់ល្បឿនអតិបរមាត្រឹម ៨០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង និងយានដែលមានសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ត្រូវកំនត់ល្បឿនអតិបរមាត្រឹម ៧០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ។ ៤-ល្បឿនបើកបរសំរាប់យានជំនិះ មានសិទ្ធិអាទិភាព ៖ បទបញ្ញាត្ដិដែលមានចែងក្នុងចំនុចទី១ ចំនុចទី២ និង ចំនុចទី៣នៃមាត្រានេះ មិនអនុវត្តចំពោះអ្នកបើកបរយានយន្តក្បួននគរបាល ក្បួនយោធា កងអាវុធហត្ថ យានយន្តពន្លត់អគ្គិភ័យយានយន្តសង្គ្រោះរបស់មន្ទីរពេទ្យ និងយានយន្តខ្លះទៀតដែលបន្លឺសូរស័ព្ទ ភ្លើងសញ្ញា ពិសេសនៅពេលកំពុងបំពេញភារកិច្ចឡើយ ។ អ្នកកបើកបរមិនត្រូវប្រើល្បឿនយឺតខុសប្រក្រតីដោយគ្មានមលូហេតុត្រឹមត្រូវ ដែលធ្វើអោយរំខានដល់យានជំនិះដទៃទៀតទេ។ អ្នកបើកបរ ដែលប្រើល្បឿនយឺត ត្រូវបើកបរអែបទៅខាងស្តាំ ដើម្បីទុកអោយអ្នកបើកបរ ដែលប្រើល្បឿនលឿនជែង ពីខាងឆ្វេងដៃបានដោយងាយស្រួល ។ អ្នកបើកបរណាដែលត្រូវបង្ខំចិត្តបន្ថយល្បឿនអោយយឺតខុសប្រក្រតី ត្រូវអោយដំនឹងដល់អ្នកបើកបរផ្សេងទៀតដោយប្រើភ្លើងសញ្ញាអាសន្ន ហើយត្រូវបើកបរអែបទៅខាងស្តាំបំផុតនៃទ្រូងផ្លូវ ។
មាត្រា ១៨ ៖
កែប្រែក្នុងគ្រប់ករណីអ្នកបើកបរត្រូវម្ចាស់ការលើល្បឿនបើកបររបស់ខ្លួនជានិច្ច ហើយត្រូវបើកបរក្នុងល្បឿនសមស្របទៅតាមសណ្ឋានភូមិសាស្ត្រ សភាពផ្លូវ ស្ថានភាពអាកាសធាតុ សភាពចរាចរណ៍ស្ថានភាពយាន និងការផ្ទុករបស់យាន ដើម្បីអាចបញ្ឈប់យានបានទាន់ពេលវេលា និងដោយគ្មានគ្រោះថ្នាក់ ។
អ្នកបើកបរត្រូវបន្ថយល្បឿន ក្នុងករណីដូចខាងក្រោម ៖
- នៅពេលជៀសគ្នា នៅលើផ្លូវចង្អៀត ។
- នៅពេលជៀស ឬ ជែងរថយន្តដឹកជញ្ជូនអ្នកដំណើរ ឬ រថយន្តដឹកជញ្ជូនកុមារដែលកំពុងឈប់ដាក់អ្នកដំនើរ ឬ កុមារឡើងចុះ ។
- ពេលទៅជិតដល់ស្ពាន ឬ ជិតដល់ផ្លូវរថភ្លើងឆ្លងកាត់ ។
- នៅពេលអាកាសធាតុមិនល្អ ដែលមិនអាចមើលឃើញបានឆ្ងាយ និងច្បាស់ ។
- នៅពេលប្តូរទិសចរាចរណ៍ ។
- នៅត្រង់ផ្លូវបត់ ផ្លូវកោង ផ្លូវរអិល ផ្លូវប្រសព្វ ឬ រង្វង់មូល ។
- នៅពេលជិតដល់ទួលខ្ពស់ ឬ ពេលចុះចំនោត។
- នៅពេលជៀស ឬ ជែងក្បួនយានកំពុងឈប់ ឬ នៅពេលជៀស ឬ ជែងក្បួនដង្ហែផ្សេងៗ ។
- នៅពេលមានវត្ថុច្រងេងច្រងាង ឬ មានផ្ទះសង់ច្រើនកៀកជាប់ទ្រូងផ្លូវ ។
- ក្នុងគ្រប់ករណី ដែលមានផ្លាកសញ្ញាអោយបន្ថយល្បឿន ឬ សញ្ញាគ្រោះថ្នាក់ ។
- កាលណាមានយានជំនិះរបស់នគរបាល យោធា ឬ អាវុធហត្ថ យានពន្លត់អគ្គិភ័យ យានសង្គ្រោះរបស់មន្ទីរពេទ្យនិងយានយន្ត ដែលមានបន្លឺសូរស័ព្ទ ឬ ភ្លើងសញ្ញាអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវទាំងអស់ត្រូវបន្ថយល្បឿន ហើយបើកអែបមកខាងស្តាំ បើចាំបាច់ត្រូវឈប់នៅកៀនបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីសំរួលផ្លូវអោយយានទាំងនេះ ធ្វើដំនើរទៅមុខដោយសុវត្ថិភាព។
- នៅកន្លែងមានសាលារៀនដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្បែរផ្លូវមិនលើសពី៥០ម៉ែត្រ។
មាត្រា ១៩ ៖
កែប្រែយានជំនិះមួយដែលធ្វើចរាចរណ៍ នៅពីក្រោយយានជំនិះមួយផ្សេងទៀត ត្រូវរក្សាទុកចន្លោះសុវត្ថិភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជៀសវាងការប៉ះទង្គិច នៅពេលដែលយានជំនិះខាងមុខបន្ថយល្បឿន ឬ ឈប់ដោយចៃដន្យ ។ ត្រូវរក្សាអោយកាន់តែវែងចន្លោះសុវត្ថិភាពនេះ នៅពេលដែលល្បឿនយានកាន់តែលឿន។ នៅក្រៅទីប្រជុំជន យានជំនិះ ទាំងឡាយដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើសពី ៣,៥តោន ឬ មានបណ្តោយយានវែងលើសពី ៧ម៉ែត្របើកបរបន្តគ្នាក្នុងល្បឿនដូចគ្នា ចំងាយចន្លោះពីយានមួយទៅយានមួយ ត្រូវឃ្លាតគ្នាយ៉ាងតិច ៥០ម៉ែត្រ ។
មាត្រា ២០ ៖
កែប្រែក្នុងការជែង អ្នកបើកបរត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-អ្នកបើកបរយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវជែងគ្នានៅខាងឆ្វេង ។ ប៉ុន្តែអ្នកបើកបរអាចជែងខាងស្តាំបាន បើសិនជាអ្នកបើកបរយានដែលត្រូវគេជែងនោះ បាននឹងកំពុងធ្វើសញ្ញាប្តូរទិសខាងឆ្វេង ហើយឈប់ ឬ ត្រៀមដើម្បីបត់ឆ្វេង ។ ២-មុននឹងជែង អ្នកបើកបរត្រូវដឹងច្បាស់ថា ការជែងនេះ អិតបណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ ដោយត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ក-ឃើញច្បាស់ថា នៅខាងមុខគ្មានអុបសគ្គ ហើយអាចបរចូលទៅក្នុងចរន្តចរាចរណ៍ ប្រក្រតីវិញបាននៅពេលជែងរួច ដោយមិនរំខានដល់ការធ្វើចរាចរណ៍របស់អ្នកដទៃឡើយ ។ ខ-គ្មានអក្ន បេកី បរយានជំនិះណាមួយដែលនៅពីក្រោយខ្លួនចាប់ផ្តើមសុំជែងខ្លួន ។ គ-គ្មានអោយសញ្ញាសុំជែងយានផ្សេងទៀត ពីអ្នកបើកបរយានជំនិះខាងមុខខ្លួន ។ ឃ-ត្រូវដឹងច្បាស់ថា ល្បឿនសមាមាត្រ រវាងយានទាំងពីរអាចអោយជែងក្នុងរយៈពេលខ្លីបំផុតបាន ។ ង-ត្រូវធ្វើសញ្ញាសុំជែង ដោយប្រើសញ្ញាប្តូរទិសខាងឆ្វេងហើយក្នុងករណីចាំបាច់ ត្រូវប្រើបន្ថែមភ្លើងកូតហ្វាឆ្លាស់គ្នានៅពេលយប់ ឬ ស៊ីផ្លេនៅពេលថ្ងៃ លើកលែងតែក្នុងទីប្រជុំជន ដែលការប្រើប្រាស់ស៊ីផ្លេសុំជែងត្រូវហាមឃាត់ ច-ត្រូវដឹងច្បាស់ថា អ្នកបើកបរយានជំនិះខាងក្រោយ និង ខាងមុខបានដឹងអំពីការសុំជែងរបស់ខ្លួនហើយ ។ ៣-អ្នកបើកបរយានខាងមុខនៅពេលដឹងថាយានខាងក្រោយសុំជែងត្រូវពិនិត្យចំនែកផ្លូវខាងមុខខ្លួន បើគ្មានអុបសគ្គអ្វីទេត្រូវអោយសញ្ញាប្តូរទិសខាងស្តាំ ឬ លើកដៃឆ្វេងឡើងលើបត់ទៅស្តាំ និងបន្ថយល្បឿនអែបទៅខាងស្តាំ ជាសញ្ញាអោយអ្នកបើកបរយានខាងក្រោយដែលសុំជែងដឹងថា អាចជែងបាន ។ ក្នុងករណីអ្នកបើកបរខាងមុខពិនិត្យឃើញថា នៅចំនែកផ្លូវខាងមុខខ្លួន មិនទំនេរ ឬ មានអុបសគ្គ ត្រូវធ្វើសញ្ញាប្តូរទិសខាងឆ្វេង ឬ លាតដៃឆ្វេងសន្ធឹងត្រង់ទៅខាងក្រៅជាសញ្ញាអោយដឹងថា ការជែងពុំទាន់អាចធ្វើទៅបានទេ ។ ៤-នៅពេលជែង ត្រូវបង្កើនល្បឿន និងទុកចន្លោះឃ្លាតពីគ្នាយ៉ាងតិច ១ម៉ែត្រ ។ ៥-នៅលើទ្រូងផ្លូវគ្មានគំនូសបង្ហូត អ្នកបើកបរយានអាចជែង ដោយប្រើប្រាស់ទ្រូងផ្លូវមួយចំហៀងទៀតបាន លុះត្រាតែទង្វើនេះមិនធ្វើអោយមានគ្រោះថ្នាក់ ឬ រំខានដល់យានដែលបើកបរផ្ទុយនឹងទិសរបស់ខ្លួន ។ ៦-នៅពេលជែងផុត អ្នកបើកបរត្រូវធ្វើសញ្ញាប្តូរទិសខាងស្តាំវិញ ដើម្បីអោយដំនឹងថាខ្លួនត្រូវចូលក្នុងចរន្តចរាចរណ៍របស់ខ្លួនវិញ។ ៧-ក្នុងករណីទ្រូងផ្លូវ មានគន្លងផ្លូវច្រើនតាមទិសចរាចរណ៍តែមួយសំរាប់ទិសដៅផ្សេងគ្នា យានស្ថិតនៅគន្លងណាមួយបើកបរលឿនជាងយាននៅគន្លងណាមួយទៀត មិនចាត់ទុកជាការជែងឡើយ ។ ហាមជែងគ្នា នៅក្នុងករណីខាងក្រោម ៖
- ជែងគ្នាជាបីជួរ (ជែងលើរថយន្តដែលកំពុងជែងគ្នា)
- នៅកន្លែងមានសញ្ញាហាមជែង
- នៅត្រង់ផ្លូវកោង ឬ ផ្លូវឡើងទួល លើកលែងតែការជែងនេះអាចទុកអោយផ្នែកទ្រូងផ្លូវខាងឆ្វេង គំនូសបង្ហូតកន្ដាលនៅទំនេរបាន
- នៅជិត ឬ ត្រង់ផ្លូវបត់ ផ្លូវខ្វែង ផ្លូវរអិល
- នៅត្រង់កំពូលផ្លូវចោត ផ្លូវតូចចង្អៀត ឬ ផ្លូវដាក់សញ្ញាបន្ថយល្បឿន
- នៅលើស្ពាន ឬ ពេលចុះចំនោត
- នៅកន្លែងការដ្ឋាន
- នៅជិត ឬ ត្រង់កំណាត់ផ្លូវ ដែលទុកសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់
- នៅផ្លូវក្រោមស្ពាន ឬ ផ្លូវក្នុងរូង
- នៅពេលមើលឃើញមិនច្បាស់ ដូចជាពេលភ្លៀងខ្លាំង ឬ ចុះអ័ព្ទខ្លាំង ឬ ដីហុយខ្លាំង
- នៅជិត ឬ ត្រង់ផ្លូវថ្នល់កាត់ផ្លូវរថភ្លើងដែលគ្មានរបាំង
- នៅលើផ្លូវដែលមានទឹកលិច ។
មាត្រា ២១ ៖
កែប្រែក្នុងការជៀស ៖
១-អ្នកបើកបរយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវជៀសគ្នាដោយប្រកាន់ស្តាំដៃរៀងៗខ្លួន ។
២-នៅមុនពេលជៀសគ្នា អ្នកបើកបរទាំងសងខាង ត្រូវជឿជាក់ថា ការជៀសគ្នានេះមិនបណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ ។
៣-ដើម្បីជៀសគ្នា អ្នកបើកបរត្រូវអែបខាងស្តាំដៃរៀងៗខ្លួន ដោយទុកផ្លូវទំនេរនៅឆ្វេងដៃរបស់ខ្លួនអោយបានធំបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាន ។
៤-ពេលជៀសគ្នានៅលើផ្លូវចង្អៀត ឬ នៅលើផ្លូវដែលអាចមានគ្រោះថ្នាក់ អ្នកបើកបរត្រូវបន្ថយល្បឿនរៀងៗខ្លួន ។ ក្នុងករណីចាំបាច់យានជំនិះទាំងពីរត្រូវឈប់ ហើយបើជាយានជំនិះប្រភេទដូចគ្នា យានជំនិះណាចង់ទៅមុន ត្រូវធ្វើសញ្ញាសុំផ្លូវដោយលើកដៃ ឬ ដោយស៊ីផ្លេនៅពេលថ្ងៃ ឬ ប្រើភ្លើងហ្វាកូតជាសញ្ញានៅពេលយប់ហើយរង់ចាំយានជំនិះ ដែលមកពីមុខបញ្ចោញសញ្ញាយល់ព្រមអោយទៅមុនទើបធ្វើដំនើរទៅបាន ។ ប៉ុន្តែបើសិនជាយានប្រភេទខុសគ្នាអ្នកបើកបរយានធុនធំត្រូវទុកផ្លូវអោយយានដែលមានទំហំតូចជាង យានរបស់ខ្លួនធ្វើដំនើរទៅមុន ។
៥-ពេលជៀសគ្នានៅលើផ្លូវតូចដែលបរបានយានជំនិះតែមួយ ហើយមានកន្លែងមួយដែលអាចជៀសគ្នាបានយានជំនិះណាដែលមកដល់កន្លែងនេះមុន ត្រូវឈប់រង់ចាំនៅកន្លែងនេះដើម្បីទុកអោយយានជំនិះមួយទៀតជៀសបានស្រួល
៦-ក្នុងករណីទ្រូងផ្លូវចង្អៀត មិនអាចជៀសគ្នាបាន ហើយចាំបាច់មានយានណាមួយត្រូវថយក្រោយ ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖
ក-ចំពោះយានជំនិះប្រភេទដូចគ្នា យានជំនិះណាចង់ទៅមុន ត្រូវធ្វើសញ្ញាសុំផ្លូវហើយត្រូវមានការយល់ព្រមថយក្រោយពីយានមួយទៀត ។
ខ-ចេំ ពាះយានគ្មា នសណ្តោ ង នងិ យានមានសណ្តោ ង យានគ្មានសន្ដោងត្រូវថយក្រោយ ។
គ-ចំពោះយានធុនស្រាល និងធុនធ្ងន់ យានធុនស្រាលត្រូវថយក្រោយ ។
ឃ-ចំពោះរថយន្តដឹកទំនិញ និងរថយន្តដឹកអ្នកដំនើរ រថយន្តដឹកទំនិញត្រូវថយក្រោយ ។
៧-ពេលជៀសគ្នានៅលើផ្លូវចោតហើយចង្អៀត យានជំនិះចុះចំនោតត្រូវឈប់ ដើម្បីទុកអោយយានជំនិះឡើងចំនោតទៅមុន ។
៨-ក្នុងការជៀសគ្នា យានជំនិះណាមើលឃើញ នៅលើចំនែកផ្លូវរបស់ខ្លួនមានអុបសគ្គ ដូចជាផ្លូវខូច ឬ មានយានជំនិះឈប់ស្ងៀមយានជំនិះនោះត្រូវឈប់ដើម្បីទុកអោយយានជំនិះ មួយទៀតទៅមុន ។
៩-នៅលើស្ពានចង្អៀត ដែលបើកបរបានតែរថយន្តមួយគ្រឿង រថយន្តធុនធំត្រូវទុកសិទ្ធិអោយរថយន្តធុនស្រាលទៅមុន ។
១០-មនុ ពេលជៀសគ្នា នៅពេលយបេ់ ក្រៅទ្រី បជជុំ ន ហេយី គ្មានចង្កៀងអគ្គិសនី យានជំនិះទាំងពីរ ត្រូវបិទភ្លើងហ្វាហើយបើកភ្លើងកូតវិញ ។
មាត្រា ២២ ៖
កែប្រែការកំនត់សិទ្ធិអាទិភាពនៅផ្លូវប្រសព្វដូចខាងក្រោមនេះ ៖
- គ្រប់អ្នកបើកបរនៅពេលទៅជិតដល់ផ្លូវប្រសព្វ ត្រូវបន្ថយល្បឿន និងពិនិត្យមើលចលនាចរាចរណ៍នៅលើទ្រូងផ្លូវ ដែលខ្លួនត្រូវឆ្លងកាត់នោះហើយត្រូវធ្វើដំនើរឆ្លងកាត់ដោយប្រុងប្រយ័ត្នបំផុតបើផ្លូវខាងមុខមិនស្រឡះល្អ។ ក្នុងករណីចាំបាច់ត្រូវធ្វើសញ្ញាអោយដំនឹង ដល់អ្នកបើកបរ ដែលមកពីផ្លូវផ្សេងទៀត ដោយប្រើសញ្ញាសូរស័ព្ទពេលថ្ងៃ និងប្រើភ្លើងសញ្ញាកូតហ្វាឆ្លាស់គ្នានៅពេលយប់។ នៅលើផ្លូវបាត់សិទ្ធិ អ្នកបើកបរត្រូវបើកបរក្នុងល្បឿនមួយដែលអាចបញ្ឈប់យានខ្លួនបាន ដើម្បីផ្តល់សិទ្ធិដល់យានដែលនៅលើផ្លូវមានសិទ្ធិទៅមុន ។
- ទោះជានៅត្រង់ផ្លូវប្រសព្វ មានភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ពណ៌បៃតង ដែលអនុញ្ញាតអោយធ្វើចរាចរណ៍ទៅមុខ បានក៏ដោយ ក៏អ្នកបើកបរមិនត្រូវបើកចូលទៅក្នុងផ្លូវប្រសព្វឡើយ បើសិនជាអំពើនេះអាចតំរូវ អោយខ្លួនបញ្ឈប់យានជំនិះនៅក្នុងផ្លូវប្រសព្វដោយសារតែមានចរាចរណ៍ចង្អៀតខ្លាំង។ ក្នុងករណីបែបនេះ អ្នកបើកបរត្រូវឈប់នៅមុខផ្លូវប្រសព្វ ដើម្បីកុំអោយស្ទះចរាចរណ៍យានដែលមកពីទិសផ្សេងទៀត ។
- នៅផ្លូវប្រសព្វដែលគ្មានសញ្ញាសិទ្ធិអាទិភាព អ្នកបើកបរ ត្រូវទុកសិទ្ធិអោយអ្នកបើកបរយាន ដែលមកពីស្តាំរបស់ខ្លួនទៅមុន ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីផ្លូវប្រសព្វបែកជាបី ដែលគ្មានសញ្ញាសិទ្ធិអាទិភាព អ្នកបើកបរយាននៅផ្លូវដែលចប់ ត្រូវទុកសិទ្ធិអោយអ្នកបើកបរយាននៅលើផ្លូវបន្តទៅមុន ។
- អ្នកបើកបរដែលទៅដល់រង្វង់មូល ទោះជាខ្លួនស្ថិតនៅលើ ផ្លូវប្រភេទណាក៏ដោយត្រូវផ្តល់សិទ្ធិអាទិភាព អោយអ្នកបើកបរដែលស្ថិតនៅក្នុងទ្រូងផ្លូវអែកទិសក្រវាត់រង្វង់មូលដែលមានសញ្ញាបង្ហាញទិសទៅមុន ។
- នៅពេលទៅដល់ផ្លូវប្រសព្វដែលមានដាក់សញ្ញាសំគាល់សិទ្ធិអាទិភាព អ្នកបើកបរត្រូវទុកផ្លូវអោយយានជំនិះដែលស្ថិតនៅលើផ្លូវមានសិទ្ធិអាទិភាពធ្វើដំនើរទៅមុន ហើយអាចឆ្លងកាត់ផ្លូវប្រសព្វនោះបាន តែនៅពេលណាដែលខ្លួនជឿជាក់ថា ពុំមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ ។
- នៅពេលទៅដល់ផ្លូវប្រសព្វ ដែលមានដាក់សញ្ញា “ឈប់” អ្នកបើកបរត្រូវឈប់ស្ងៀម នៅមុខគំនូសកាត់ទទឹងទ្រូងផ្លូវ ដើម្បីទុកអោយយានជំនិះ និង ថើ្មរជើងដែលនៅលើផ្លូវមានសិទ្ធិធ្វើដំនើរទៅមុន ហើយអាចឆ្លងកាត់ផ្លូវប្រសព្វនេះ តែនៅពេលណាដែលខ្លួនជឿជាក់ថាពុំមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ។
- ដោយឡែកអ្នកបើកបរត្រូវតែទុកអោយយានជំនិះ បំរើការរបស់នគរបាល យោធា អាវុធហត្ថ យានពន្លត់អគ្គិភ័យឬ យានសង្គ្រោះរបស់មន្ទីរពេទ្យដែលកំពុងបំពេញភារកិច្ចដោយអោយសញ្ញាសូរស័ព្ទ និងសញ្ញាភ្លើងពិសេសអោយដឹងពីការមកដល់របស់ខ្លួនទៅមុន ។
- យានជំនិះដែលកំពុងបំពេញភារកិច្ចដូចខាងក្រោម មានសិទ្ធិអាទិភាពតាមលំដាប់ដូចតទៅ ៖
- យានពន្លត់អគ្គិភ័យ
- យានសង្គ្រោះរបស់មន្ទីរពេទ្យ
- យាននគរបាល យោធា អាវុធហត្ថ ឬ ក្បួនយានដែលមាននគរបាលចរាចរណ៍នាំមុខ។
- មុននឹងបើកបរចេញពីផ្លូវអែកជន ដែលមិនបើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ជាសាធារណៈ ដូចជា ពីច្រកគេហដ្ឋាន រោងចក្រ អគារ ឬ ទីលានផ្សេងៗ អ្នកបើកបរត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បំផុត និងត្រូវទុកសិទ្ធិអាទិភាពអោយយាន ជំនិះ ឬ អ្នកថ្មើរ ជើងដែលកំពុងធ្វើចរាចរណ៍លើផ្លូវបើកអោយធ្វើចរាចរណ៍ជាសាធារណៈទៅមុន។
- អ្នកបើកបរចេញមកពីផ្លូវលំ ឬ ផ្លូវដី ត្រូវទុកសិទ្ធិអោយអ្នកបើកបរលើផ្លូវផ្សេងទៀត ដែលមិនមែនជាផ្លូវលំ ឬ ផ្លូវដីទៅមុន។
- នៅត្រង់ផ្លូវប្រសព្វ បើទ្រូងផ្លូវមួយ មានចែកជាច្រើនគន្លងផ្លូវ ហើយមានគន្លងផ្លូវមួយ ឬ ច្រើនត្រូវបំរុងសំរាប់យានជំនិះប្រភេទខ្លះធ្វើចរាចរណ៍ បទបញ្ញាត្ដិស្តីពីអាទិភាពចរាចរណ៍ដែលមានចែងក្នុងមាត្រានេះ ត្រូវអនុវត្តចំពោះអ្នកបើកបរដែលធ្វើចរាចរណ៍នៅលើគន្លងផ្លូវប្រភេទនេះ លើកលែងតែយានជំនិះដែលមានចែងក្នុងចំនុចទី៧ និងចំនុចទី៨។
មាត្រា ២៣ ៖
កែប្រែក្នុងការឆ្លងកាត់ផ្លូវរថភ្លើង ៖
- អ្នកបើកបរត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់ និងត្រូវបន្ថយល្បឿននៅពេលជិតដល់ផ្លូវរថភ្លើង ។
- អ្នកបើកបរ មិនត្រូវបរយានជំនិះរបស់ខ្លួនកាត់ផ្លូវរថភ្លើងឡើយ បើដឹងថាយានជំនិះរបស់ខ្លួនមានបញ្ហាបច្ចេកទេស ឬ ស្ថានភាពចរាចរណ៍មិនអនុគ្រោះ អាចជ្រុលទៅនាំអោយស្ទះនៅកន្លែងនោះ ។
- នៅកន្លែងផ្លូវថ្នល់កាត់ផ្លូវរថភ្លើង មានដាក់របារ ឬ របាំងអ្នកបើកបរមិនត្រូវបរចូលទៅទីនោះ នៅពេលដែលរបាំងនោះបិទឬ កំពុងបិទ ឬ កំពុងបើកឡើយ ។
- នៅកន្លែងផ្លូវថ្នល់កាត់ផ្លូវរថភ្លើងពុំមានរបារ ឬ របាំង ឬ ផ្លាក សញ្ញា ឬ ភ្លើងសញ្ញាអ្វីទាំងអស់ អ្នកបើកបរអាចបើកបរកាត់ទីនោះបានលុះត្រាជឿជាក់ថាពុំមានរថភ្លើងណាមួយមកដល់ឡើយ ។
- នៅកន្លែងមានឆ្មាំ នៅត្រង់ផ្លូវរថភ្លើងឆ្លងកាត់ អ្នកបេកី បរត្រូវស្តាប់បញ្ជាឆ្មាំហើយ មិនត្រូវបង្កអោយមានអុបសគ្គដល់ការបិទបើករបារ ឬ របាំងឡើយ ។
- កាលណាមានរថភ្លើងមកជិតដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ គ្រប់រូបត្រូវឈប់ជាបន្ទាន់ ដើម្បីទុកផ្លូវអោយរថភ្លើងធ្វើចរាចរណ៍ទៅមុន។ គង្វាលសត្វទាំងអស់ ត្រូវរកវិធីទប់ស្កាត់ហ្វូងសត្វពាហនៈ កុំអោយឆ្លងកាត់ផ្លូវរថភ្លើងជាដាច់ខាត ។
- កាលណារថភ្លើងបន្លឺសញ្ញាជិតមកដល់អ្នកបើកបរគ្រប់រូបត្រូវឈប់យ៉ាងតិច ២ម៉ែត្រ ពីរបាំង ហើយបើគ្មានរបាំងមិនត្រូវឈប់តិចជាង ៥ម៉ែត្រ ពីផ្លូវរថភ្លើងឡើយ ។
- ក្នុងករណី ដែលយានជំនិះគាំងដំនើរ ឬ ហ្វូងសត្វធ្វើដំនើរចូលមកជ្រុលទៅលើផ្លូវរថភ្លើង អ្នកបើកបរ ឬ គង្វាលសត្វត្រូវរិះរកមធ្យោបាយយ៉ាងណាកុំអោយមានកើតជាអុបសគ្គ ដល់រថភ្លើង ឬ ត្រូវអោយដំនឹងដល់ភ្នាក់ងារទទួលខុសត្រូវផ្លូវរថភ្លើងដែលនៅជិតបំផុតនូវគ្រោះថ្នាក់ ដែលនឹងអាចកើតឡើងបាននោះ បើសិនជាខ្លួនមិន អាចបញ្ចៀសអុបសគ្គលើផ្លូវរថភ្លើងដោយខ្លួនអែងបាន ។
មាត្រា ២៤ ៖
កែប្រែក្នុងការឈប់ និងការចត នៅលើផ្លូវថ្នល់ ៖ ១-គ្រប់យានជំនិះ ដែលឈប់ ឬ ចត មិនត្រូវបង្កអោយរំខានដល់យានជំនិះផ្សេងៗទៀត ដែលកំពុងធ្វើចរាចរណ៍ ។ ២-នៅក្នុងទីប្រជុំជន គ្រប់យានជំនិះ ត្រូវឈប់ ឬ ចតនៅតាមទិសដែលខ្លួនកំពុងធ្វើចរាចរណ៍ ដោយអនុវត្តតាមបទបញ្ញាត្ដិដូចខាងក្រោម ៖
- ចំពោះទ្រូងផ្លូវដែលមានទិសចរាចរណ៍ពីរត្រូវចត ឬ ឈប់ខាងស្តាំតាមទិសចរាចរណ៍របស់ខ្លួន
- ចំពោះទ្រូងផ្លូវអែកទិស ត្រូវចតឬ ឈប់ខាងស្តាំ ឬ ខាងឆ្វេងតាមទិសចរាចរណ៍លើកលែងតែមានផ្លាកសញ្ញាផ្ទុយ ។
៣-នៅក្រៅទីប្រជុំជន យានជំនិះត្រូវចត ឬ ឈប់ សត្វពាហនៈ ត្រូវឈប់ក្រៅទ្រូងផ្លូវបើអាចធ្វើទៅបាន។ បើគ្មានទីណាផ្សេង ទៀតដែលអាចចតបានក្រៅពីទ្រូងផ្លូវទេនោះត្រូវអនុវត្តតាមបទបញ្ញាត្ដិ ដែលមានចែងក្នុងចំនុចទី២ នៃមាត្រានេះ ។ ៤-នៅពេលយប់ ឬ នៅកន្លែងហាមឈប់ ឬ ចត គ្រប់រថយន្ត និង រ៉ឺម៉កដែលខូចគាំង ឬ ត្រូវបង្ខំអោយឈប់ ឬ ចតនៅលើទ្រូងផ្លូវ ត្រូវដាក់សញ្ញាជាដំនឹងក្នុងចំងាយគ្រប់គ្រាន់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត ។ ៥-នៅក្នុងទីប្រជុំជន គ្រប់យានជំនិះ ត្រូវឈប់ ឬ ចតដាក់ទំនិញ ឬ មនុស្សឡើងចុះនៅចំងាយមិនលើស ២៥សង់ទីម៉ែត្រពីគែមចិញ្ចើមផ្លូវ និង យ៉ាងតិច ៥ម៉ែត្រពីផ្លូវប្រសព្វ ឬ ផ្លូវបត់ ឬ ផ្លូវកោង និងចន្លោះយ៉ាងតិច១០ម៉ែត្រ ពីផ្លូវប្រសព្វ ឬ ផ្លូវបត់ ឬ ផ្លូវកោងនៃមហាវិថី ។ នៅក្រៅទីប្រជុំជន យានទាំងអស់ត្រូវឈប់ ឬ ចតយ៉ាងតិចបំផុត ១០ម៉ែត្រពីផ្លូវប្រសព្វ ឬ ផ្លូវបត់ ឬ ផ្លូវកោង ។ ៦-ក្នុងការចត មុនពេលដើរឆ្ងាយពីយានជំនិះរបស់ខ្លួន អ្នកបើកបរត្រូវចាប់ហ្វ្រាំងដៃ ឬ មានវិធានការផ្សេងៗ ដើម្បីការពារគ្រោះថ្នាក់ជាយថាហេតុ នៅពេលដែលខ្លួនអវត្តមាន ។ ៧-ការចត ឬ ឈប់យានជំនិះ ត្រូវហាមឃាត់ ក្នុងករណីដូចខាងក្រោម ៖
- នៅលើទ្រូងផ្លូវ ចិញ្ចើមផ្លូវ ដែលទុកបំរុងអោយថ្មើរជើង និង ក្នុងចន្លោះយ៉ាងតិច ៥ម៉ែត្រពីមុខគំនូសឆ្នូតកាត់ទទងឹទ្រូងផ្លូវសំរាប់អ្នកថ្មើរជើង ឬ នៅលើគំនូសនេះ
- លើកន្លែងបំរុងទុកសំរាប់ការឈប់ ឬ ចត នៃយានប្រភេទខ្លះ
- នៅចន្លោះគែមទ្រូងផ្លូវ និង ខ្សែបន្ទាត់បង្ហូត បើសិនជានៅចន្លោះខ្សែគំនូសបង្ហូត និង យានចតនេះតិចជាង ៣ម៉ែត្រដែលមិនអាចអោយយានមួយផ្សេងទៀតបរបានដោយអិតឆ្លងកាត់ ឬ ជាន់លើខ្សែគំនូសបង្ហូត
- នៅជិតបង្គោលភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ ឬ ផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ ដែលធ្វើអោយបាំងភ្នែកអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ មិនអាចមើលឃើញសញ្ញាចារាចរណ៍ទាំងនេះបានទេ
- នៅគ្រប់ទីកន្លែងដែលយាននេះ ធ្វើអោយរាំងស្ទះដល់ច្រកចូលចត ឬ ការឈប់នៃយានដទៃទៀត
- នៅលើស្ពាន លើផ្លូវក្រោមស្ពាន លើផ្លូវក្នុងរូង លើផ្លូវចោតខ្លាំង លើផ្លូវប្រសព្វលើផ្លូវកាត់រថភ្លើង លើផ្លូវក្នុងរង្វង់មូលឬ ផ្លូវកោងខ្លាំង ដែលមិនអាចមើលយានផ្សេងទៀតពីចំងាយបាន
- នៅចន្លោះតិចជាង ២០ម៉ែត្រពីមុខផ្លូវរថភ្លើងឆ្លងកាត់
- នៅចន្លោះតិចជាង ១០ម៉ែត្រពីមុខ និងពីក្រោយទីតាំងបូមទឹករបស់យានពន្លត់អគ្គិភ័យ និងនៅមុខស្ថានីយ៍របស់យានពន្លត់អគ្គិភ័យ
- លើច្រកចេញចូល នៃអគារសាធារណៈ
- នៅមុខច្រកចេញ ចូលផ្ទះអែកជន លើកលែងតែយានរបស់ម្ចាស់ផ្ទះ
- ជាពីរជួរទន្ទឹមគ្នា
- នៅលើគែមទ្រូងផ្លូវម្ខាង បើនៅគែមម្ខាងទៀត ដែលឈមមុខគ្នាជាកន្លែងទុកសំរាប់អោយយានជំនិះចត លើកលែងតែក្នុងករណី ដែលអាចចតបានទាំងសងខាង
- នៅកន្លែងដែលមានសញ្ញាហាមឈប់ ឬ ហាមចត
- នៅលើទ្រូងផ្លូវថ្នល់លើសពី ៧២ម៉ោង
- នៅចន្លោះតិចជាង ១០ម៉ែត្រពីមុខ និងពីក្រោយផ្លាកសញ្ញាកន្លែងរបស់រថយន្តក្រុងឈប់
- នៅចន្លោះតិចជាង ១ម៉ែត្រពីមុខ ឬ ពីក្រោយរថយន្តដែលឈប់ ឬ ចតបន្តកន្ទុយគ្នា
- នៅជិតផ្លូវប្រសព្វ ឬ ផ្លូវបត់ ។
មាត្រា ២៥ ៖
កែប្រែការបើកទ្វារយានជំនិះដើម្បីចុះ ឬ ឡើង ធ្វើបានតែពេលណាដែលមិនបង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ ដល់អ្នកដទៃដែលកំពុងប្រើប្រាស់ផ្លូវនោះឡើយ និងត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាប់ជានិច្ច ជាពិសេសចំពោះការបើកទ្វារចុះ ឬ ឡើងនៅទ្វារខាងឆ្វេងយាន ។
មាត្រា ២៦ ៖
កែប្រែមុននឹងផ្លាស់ប្តូរទិសដៅនៃយានរបស់ខ្លួន ដូចជាក្នុងការបត់ឆ្វេង ឬ បត់ស្តាំពេលប្តូរគន្លងផ្លូវ ពេលអែបខាងដើម្បីឈប់ ឬ ចត អ្នកបើកបរត្រូវបន្ថយល្បឿន និងត្រូវជឿជាក់ជាមុនថា មិនបណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់ ហើយត្រូវអោយសញ្ញាយ៉ាងច្បាស់ និង គ្រប់គ្រាន់ជាដំនឹងដល់អ្នកដទៃ ដែលកំពុងប្រើប្រាស់ផ្លូវនោះដែរ។ មុនពេលចេញដំនើរពីចំណត អ្នកបើកបរត្រូវអោយសញ្ញាយ៉ាងច្បាស់ និងគ្រប់គ្រាន់ជាដំនឹងដល់អ្នកដទៃដែលកំពុងប្រើប្រាស់ផ្លូវនោះ ដោយត្រូវជឿជាក់ថាការចេញដំនើររបស់យានយន្តគ្មានបណ្តាលអោយមាន គ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដទៃឡើយ។ លើកលែងតែមានបញ្ជារបស់នគរបាលចរាចរណ៍ឬ គំនូសសញ្ញាចរាចរណ៍នៅលើទ្រូងផ្លូវក្នុងការបត់ឆ្វេង បត់ស្តាំ បត់ត្រលប់ក្រោយ ឬ ថយក្រោយ អ្នកបើកបរត្រូវគោរពតាមការណែនាំដូចខាងក្រោម ៖ ១-ការបត់ឆ្វេង ៖
- មុននឹងធ្វើការបត់ឆ្វេង ត្រូវក្រឡេកមើលក្រោយតាមកញ្ចក់មើលក្រោយ ពិសេសតាមកញ្ចក់ខាងឆ្វេង ដើម្បីអោយដឹងទីតាំង និងចលនាចរាចរណ៍នៅពីខាងក្រោយ
- ត្រូវធ្វើសញ្ញាប្តូរទិសទៅខាងឆ្វេងអោយបានចំងាយគ្រប់គ្រាន់ពីកន្លែងដែលត្រូវបត់ និងបន្ថយល្បឿន ហើយបើគ្មានអុបសគ្គអ្វីទេត្រូវបើកអែបគំនូសបង្ហូតកន្ដាលទ្រូងផ្លូវ
- នៅពេលរៀបនឹងបត់ឆ្វេង ត្រូវមើលឆ្វេង ស្តាំ និងមើលឆ្វេងម្តងទៀតពិសេសមើលចរាចរណ៍យានមកពីទិសផ្ទុយ ។ បើផ្លូវទំនេរត្រូវបត់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន ពិសេសចំពោះថ្មើរជើងដែលកំពុងឆ្លងកាត់ ។ បើផ្លូវមិនទំនេរត្រូវរង់ចាំដោយទុកអោយអ្នកបើកបរយានដែលមកពីទិសផ្ទុយ និងមកពីទិសខាងស្តាំទៅមុន ។
- ការបត់ឆ្វេងត្រូវធ្វើតាមបែបសៀរស្តាំ គឺបត់ពីក្រោយចរាចរណ៍យានមកពីទិសផ្ទុយ លើកលែងតែមានការណែនាំពីនគរបាលចរាចរណ៍ ។
២-ការបត់ស្តាំ ៖
- មុននឹងធ្វើការបត់ស្តាំ ត្រូវក្រឡេកមើលតាមកញ្ចក់មើលក្រោយ ពិសេសតាមកញ្ចក់ខាងស្តាំ ដើម្បីអោយដឹងទីតាំងនិងចលនាចរាចរណ៍យាននៅពីខាងក្រោយ
- បើគ្មានអុបសគ្គអ្វីត្រូវធ្វើសញ្ញាប្ដូរទិសអោយបានចំងាយគ្រប់គ្រាន់ពីទីកន្លែងដែលត្រូវបត់ និងបន្ថយល្បឿន ហើយបើកអែបមកស្តាំ
- នៅពេលរៀបនឹងបត់ស្តាំ ត្រូវមើលឆ្វេង ស្តាំ ហើយត្រូវមើលក្រោយតាមកញ្ចក់ខាងស្តាំម្តងទៀត ជាពិសេសត្រូវជឿជាក់ថាគ្មានអុបសគ្គនៅខាងស្តាំផ្នែកខាងក្រោយឡើយ។ បើទំនេរត្រូវបើកអោយកៀកស្តាំបំផុតដែលអាចធ្វើទៅបាននិងត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះថ្មើរជើងដែលកំពុងឆ្លងកាត់ ។
៣-ការបត់ត្រលប់ក្រោយ និងថយក្រោយ ៖
- អ្នកបើកបរដែលមានបនងបត់ត្រលប់ក្រោយ ឬ ថយក្រោយត្រូវជឿជាក់ថាទង្វើនេះមិនធ្វើអោយរំខានខ្លាំង ឬ បណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀតឡើយ
- ចំពោះការបើកបរថយក្រោយ អ្នកបើកបរត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន និងក្រឡេកមើលចលនាចរាចរណ៍ខាងក្រោយយានគ្រប់វិនាទីពិសេសមុននឹងថយក្រោយ ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នមើលអោយបានសព្វជ្រុងជ្រោយ ចំពោះក្មេងតូច ឬ សត្វតូចៗនៅខាងក្រោយ
- ហាមបត់ត្រលប់ក្រោយ នៅក្នុងករណីដូចខាងក្រោម ៖
- នៅជិតផ្លូវប្រសព្វ ឬ ជិតផ្លូវកាត់រថភ្លើង
- នៅត្រង់ផ្លូវកោងដែលអ្នកបើកបរមិនអាចមើលឃើញយានផ្សេងៗទៀតបានក្នុងចំងាយ ១៥០ម៉ែត្រ
- នៅជិតដល់កំពូលខ្ពស់ និងចុះពីកំពូលខ្ពស់
- នៅកន្លែងដែលមានសញ្ញាហាមបត់ត្រលប់ក្រោយ
- នៅលើទ្រូងផ្លូវអែកទិស ។
មាត្រា ២៧ ៖
កែប្រែនៅពេលមានថ្មើរជើងឆ្លងកាត់ អ្នកបើកបរត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-គ្រប់ករណីទាំងអស់អ្នកបើកបរត្រូវតែឈប់នៅពេល អ្នកថ្មើរជើងកំពុងឆ្លងកាត់ ឬ រៀប នឹង ឆ្លងកាត់ នៅកន្លែងដែលមានគំនូសសញ្ញាសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់ ។ ២-នៅត្រង់កន្លែងផ្លូវប្រសព្វ ឬ នៅជិតកៀកផ្លូវប្រសព្វ អ្នកបើកបរត្រូវហាមឃាត់ ក្នុងការធ្វើអោយអាក់ខាន ឬ រាំងស្ទះដល់ថ្មើរជេងីដែលកំពុងឆ្លងងកាត់ទ្រូងផ្លូវទោះជាគ្មានគំនូសសញ្ញា សំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់ក៏ដោយ ។ ៣-ក្នុងករណីមានគំនូសសញ្ញាសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់នៅត្រង់ផ្លូវប្រសព្វ ដែលមានភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ ឬ មានភ្នាក់ងារបញ្ជាចរាចរណ៍នៅទីនោះ ទោះជាមានភ្លើងពណ៌បៃតង ឬ មានបញ្ជាភ្នាក់ងារអោយទៅមុខក៏ដោយ អ្នកបើកបរមិនត្រូវធ្វើអោយរំខាន ឬ ធ្វើអោយស្ទះដល់ថ្មើរជើងដែលកំពុងឆ្លងកាត់នៅលើគំនូសសញ្ញាថ្មើរ ជើងឆ្លងកាត់ឡើយ ។ ចំពោះអ្នកបើកបរដែលបត់ចូលទ្រូងផ្លូវផ្សេងទៀត ហើយនៅទ្រូងផ្លូវនោះមានថ្មើរជើងកំពុងឆ្លងកាត់ អ្នកបើកបរត្រូវបន្ថយល្បឿនបើចាំបាច់ត្រូវឈប់ ដើម្បីផ្តល់សិទ្ធិអោយថ្មើរជើងឆ្លងកាត់រួចរាល់សិន ។ ៤-ក្នុងករណីមានគំនូសសញ្ញាសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់នៅត្រង់ផ្លូវប្រសព្វ ដែលគ្មានភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ ឬ គ្មានភ្នាក់ងារបញ្ជាចរាចរណ៍នៅទីនោះ អ្នកបើកបរត្រូវបន្ថយល្បឿន ឬ បើ ចាំបាច់ត្រូវឈប់ ដើម្បីផ្ដល់អោយអ្នកថ្មើរជើងដែលកំពុងឆ្លងកាត់ ឬ នឹង ឆ្លងកាត់ទៅមុន។
ជំពូកទី ៤ ការប្រើភ្លើង និង សូរស័ព្ទយានជំនិះ
កែប្រែមាត្រា ២៨ ៖
កែប្រែនៅពេលយប់ ឬ ពេលថ្ងៃ កាលណាមើលមិនឃើញច្បាស់គ្រប់គ្រាន់ ដូចជានៅពេលភ្លៀងខ្លាំង ចុះអ័ព្ទ ឬ ឆ្លងកាត់ផ្លូវក្នុងរូងអ្នកបើកបរយាននៅលើទ្រូងផ្លូវ ត្រូវប្រើប្រាស់ភ្លើងសញ្ញា តាមល័ក្ខខ័ណ្ឌដូចខាងក្រោម ៖ ១-ក្នុងករណីកំពុងបើកបរយានយន្ត ៖ ក-ភ្លើងហ្វា ៖ នៅពេលយប់ នៅលើទ្រូវផ្លូវដែលគ្មានអគ្គិសនីបំភ្លឺ ជាទូទៅត្រូវប្រើភ្លើងហ្វា ដើម្បីមើលទៅមុខអោយបានឆ្ងាយ តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នកុំអោយរំខានដល់ចរាចរណ៍ដែលមកពីទិសផ្ទុយ។ ហាមបើកភ្លើងហ្វានៅក្នុងទីក្រុង ឬ ទីប្រជុំជនដែលមានភ្លើងអគ្គិសនីបំភ្លឺគ្រប់គ្រាន់ លើកលែងតែករណីធ្វើសញ្ញាសុំជែង ឬ សុំបើកផ្លូវដោយប្រើឆ្លាស់គ្នាជាមួយភ្លើងកូត។ ខ-ភ្លើងកូត ៖ ត្រូវប្រើភ្លើងកូត ក្នុងករណីដូចខាងក្រោម ៖
- នៅពេលយប់ នៅក្នុងទីប្រជុំជន និង ក្រៅទីប្រជុំជនដែលមានភ្លើងអគ្គិសនីបំភ្លឺតាមផ្លូវ
- នៅពេលយប់ នៅក្រៅទីប្រជុំជនដែលគ្មានចង្កៀងអគ្គិសនីបំភ្លឺតាមផ្លូវ ក្នុងករណីរៀប នឹង ជៀសយានមួយផ្សេងទៀត និងនៅពេលបើកបរពីក្រោយជិតយានជំនិះមួយទៀត
- នៅពេលថ្ងៃ កាលណាមើលមិនសូវច្បាស់ ដោយអាកាសធាតុមិនល្អ ដូចជានៅពេលភ្លៀងខ្លាំង ឬ ចុះអ័ព្ទ
- ភ្លើងកូតអាចប្រើប្រាស់ឆ្លាស់គ្នានឹងភ្លើងហ្វាធ្វើអោយមានពន្លឺភ្លឹបភ្លែតៗ ជាសញ្ញាជំនួសស៊ីផ្លេនៅពេលថ្ងៃ ។
គ-ភ្លើងទីតាំង ៖ នៅពេលយប់ ក្នុងទីប្រជុំជន យានជំនិះទាំងឡាយដែលកំពុងបើកបរយ៉ាងហោចណាស់ក៏ត្រូវមានភ្លើងទីតាំងដែរ ដោយមិនបាច់ប្រើភ្លើងកូត បើសិនជាទ្រូងផ្លូវមានពន្លឺភ្លើងអគ្គិសនីគ្រប់គ្រាន់។ ភ្លើងទីតាំងនេះប្រើប្រាស់សំរាប់ប្រាប់វត្តមានយាន និងទំហំយានដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវដែលមើលពីមុខ។ ឃ-ភ្លើងផ្សេងៗ ៖ នៅពេលយប់ ឬ នៅពេលថ្ងៃដែលមានអាកាសធាតុមិនល្អមិនអាចមើលទៅមុខឃើញច្បាស់ អ្នកបើកបរត្រូវប្រើ ៖
- ភ្លើងក្រហម ៖ សំរាប់ប្រាប់វត្តមាននៃយានជំនិះ និងទំហំទទឹងយានដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវដែលមើលពីក្រោយ
- ភ្លើងបំភ្លឺផ្លាកលេខ ៖ សំរាប់អោយគេមើលលេខសំគាល់យានជំនិះឃើញច្បាស់ពីខាងក្រោយ
- ភ្លើងទទឹងយាន ៖ បង្ហាញទំហំទទឹងយាន ឬ បន្ទុកច្រងេងច្រងាងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត
- ភ្លើងសញ្ញាប្តូរទិស ៖ សំរាប់ប្រាប់ដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត នៅពេលប្តូរទិសទៅឆ្វេង ឬ ទៅស្តាំ
- ភ្លើងសញ្ញាថយក្រោយ ៖ សំរាប់ប្រាប់ដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវនៅខាងក្រោយ យាននៅពេលធ្វើចលនាថយក្រោយ
- ភ្លើងស្តុប ៖ សំរាប់ប្រាប់ដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវខាងក្រោយយាន នៅពេលជាន់ ឬ ចាប់ហ្វ្រាំង ដើម្បីបន្ថយល្បឿនឬ បញ្ឈប់យាន
- ភ្លើងសញ្ញាអាសន្ន ៖ សំរាប់ប្រាប់ដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត នូវគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកើតមានឡើង ដូចជានៅពេលអ្នកបើកបរត្រូវបង្ខំចិត្តបើកបរក្នុងល្បឿនយឺត ដោយមូលហេតុអូសសន្ដោងរថយន្តខូច ឬ ផ្ទុកវត្ថុច្រងេងច្រងាង និងនៅពេលឈប់ ឬ ចតលើទ្រូងផ្លូវក្រៅទីប្រជុំជន ដោយមូលហេតុយានខូច ឬ ជាប់ទាក់ទងនឹងគ្រោះថ្នាក់ ឬធ្លាក់ទំនិញមិនអាចលើកវិញបានភ្លាមៗ។
- ភ្លើងចុះអ័ព្ទ ៖ សំរាប់ប្រើនៅពេលចុះអ័ព្ទ ឬ ភ្លៀងខ្លាំង។ ភ្លើងចុះអ័ព្ទអាចប្រើដើម្បីជំនួសភ្លើងកូត ឬ អាចប្រើបន្ថែមលើភ្លើងកូតបាន ។
២-ក្នុងករណីកំពុងបើកបរយានដែលមិនមែនយានយន្ត អ្នកបើកបរយានប្រភេទដូចខាងក្រោម ត្រូវអនុវត្តដូចតទៅនេះ ៖
- រទេះអូសទាញដោយមនុស្ស ត្រូវមានភ្លើង ឬ កញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌ស ឬ លឿងដាក់នៅខាងមុខ និងភ្លើង ឬ កញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌ក្រហមមួយដាក់នៅខាងក្រោយ។ ភ្លើងទាំងពីរនេះដាក់នៅជ្រុងឈមនឹងទ្រូងផ្លូវ
- រទេះអូសទាញដោយសត្វ ត្រូវមានភ្លើង ឬ កញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌ស ឬ លឿងពីរដាក់នៅខាងមុខជ្រុងសងខាង និងត្រូវមានភ្លើង ឬ កញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌ក្រហមពីរដាក់នៅខាងក្រោយ ជ្រុងសងខាង
- ទោចក្រយាន និងត្រីចក្រយាន ត្រូវមានភ្លើង ឬ កញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌សយ៉ាងតិចមួយនៅខាងមុខ និងត្រូវមានភ្លើង ឬ កញ្ចក់ចាំងពន្លឺពណ៌ក្រហមយ៉ាងតិចមួយ ឬ ភ្លើងក្រហមមួយនៅខាងក្រោយ
- រ៉ឺម៉កសន្ដោងដោយម៉ូតូ ឬ ដោយកង់ ត្រូវមានកញ្ចក់ចាំងពន្លឺ ឬ ភ្លើងពណ៌ក្រហម ពីរដាក់នៅខាងក្រោយជ្រុងសងខាង
- យានប្រភេទទាំងនេះត្រូវឈប់ ឬ ចតតំរៀបគ្នានៅជិតគែមបំផុតនៃទ្រូងផ្លូវ។
៣-ក្នុងករណីឈប់ ឬ ចតយានយន្តនៅលើទ្រូងផ្លូវដែលគ្មានភ្លើងអគ្គិសនីសាធារណៈបំភ្លឺ ត្រូវប្រើ ៖
- ភ្លើងទីតាំង ៖ សំរាប់ប្រាប់ដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវដែលមកពីខាងមុខដឹងពីវត្តមានយាន និងទំហំទទឹងយាន
- ភ្លើងក្រហម ៖ សំរាប់ប្រាប់ដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវដែលមកពីខាងក្រោយដឹងពីវត្តមានយាន និងទំហំទទឹងយាន
- ភ្លើងបំភ្លឺផ្លាកលេខ ៖ សំរាប់អោយគេមើលលេខសំគាល់យានជំនិះ ឃើញច្បាស់ពីខាងក្រោយ ។ នៅទីប្រជុំជន ការប្រើប្រាស់ភ្លើងសញ្ញាដែលបានចែងក្នុងវាក្យខ័ណ្ឌនេះ មិនចាំបាច់ប្រើប្រាស់ទេ បើមានភ្លើងអគ្គិសនីបំភ្លឺតាមទ្រូងផ្លូវហើយមានពន្លឺគ្រប់គ្រាន់អាចអោយអ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវ មើលយានបានច្បាស់ពីចំងាយដ៏សមល្មម។
៤-ក្នុងករណី ចតរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កដែលផ្តាច់ចេញពីរថយន្តត្រូវចតអែបចិញ្ចើមផ្លូវ ឬ ជាយផ្លូវ ហើយត្រូវប្រើភ្លើងស ឬ លឿងមួយនៅខាងមុខ និង ភ្លើងក្រហមមួយនៅខាងក្រោយ។ ភ្លើងនីមួយៗ ត្រូវដាក់នៅជ្រុងនៃយាន «ជ្រុងរ៉ឺម៉ក» ដែលឈមមុខទៅ នឹង ទ្រូងផ្លូវ ដែលរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កតំរៀបគ្នាតាមបណ្តោយនោះ ។ នៅក្នុងទីប្រជុំជន ការប្រើប្រាស់ភ្លើងនេះមិនចាំបាច់ទេ ប្រសិនបើមានភ្លើងអគ្គិសនីបំភ្លឺតាមទ្រូងផ្លូវដែលមានពន្លឺគ្រប់គ្រាន់អាចអោយ អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវមើលឃើញយានជំនិះដែលចតនៅលើទ្រូងផ្លូវពីចំងាយសមល្មមបាន ។ ៥-ក្នុងករណីយានជំនិះត្រូវបង្ខំអោយឈប់ ឬ ចតនៅលើទ្រូងផ្លូវដែលអាចបង្កជាអុបសគ្គ ឬ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដូចជានៅជិតផ្លូវប្រសព្វ ផ្លូវបត់ ផ្លូវកោង ផ្លូវចុះទួល និងផ្លូវកាត់ផ្លូវរថភ្លើងដោយមូលហេតុយានខូចគាំង ឬ ជាប់ទាក់ទិន នឹងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ហើយមិនអាចរំកិលយានចេញពីទ្រូងផ្លូវបាននោះ អ្នកបើកបរត្រូវប្រាប់ដំនឹងអំពីអុបសគ្គដល់អ្នកបើកបរផ្សេងទៀត ដោយប្រើភ្លើង សញ្ញាអាសន្ន ឬ ដាក់សញ្ញាត្រីកោណយ៉ាងតិចចំងាយ ៣០ម៉ែត្រពីខាងក្រោយយាន ។ ចំពោះយានដែលមានទំនិញធ្លាក់លើទ្រូងផ្លូវហើយមិនអាចលើកទំនិញបានភ្លាមៗនោះ ត្រូវធ្វើសញ្ញាប្រាប់ដំ នឹង ដល់អ្នកបើកបរផ្សេងទៀត ដោយប្រើសញ្ញាត្រីកោណ និង ភ្លើងសញ្ញាអាសន្នព្រមគ្នា ឬ យ៉ាងហោចណាស់ក៏ប្រើសញ្ញាត្រីកោណ មួយនៅចំងាយយ៉ាងតិច ៣០ម៉ែត្រ ពីទំនិញនោះ ។ ៦- ក្នុងករណីយាន បំរើការនគរបាល យោធា អាវុធហត្ថពន្លត់អគ្គីភ័យ យានសង្គ្រោះរបស់មន្ទីរពេទ្យដែលកំពុងបំពេញភារកិច្ចអ្នកបើកបរមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ភ្លើងសញ្ញាពិសេសបានគ្រប់ពេលវេលា ។
មាត្រា ២៩ ៖
កែប្រែការប្រើប្រាស់សូរស័ព្ទយានជំនិះ ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-ការប្រើប្រាស់សញ្ញាសូរស័ព្ទ «ស៊ីផ្លេ» ត្រូវអនុញ្ញាតអោយប្រើប្រាស់តែនៅពេលថ្ងៃ ដើម្បីអោយដំនឹងដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវដទៃទៀត ដើម្បីជៀសវាងនូវគ្រោះថ្នាក់ដែលអាចកើតមានឡើងជាយថាហេតុ ។ ២-នៅក្រៅទីប្រជុំជន សញ្ញាសូរស័ព្ទនេះ ត្រូវប្រើផងដែរសំរាប់អោយដំនឹងនៅពេលសុំជែង ។ ៣-សញ្ញាសូរស័ព្ទ ត្រូវប្រើក្នុងរយៈពេលខ្លី គឺមិនយូរជាងការចាំបាច់ឡើយ ។ ៤-ចាប់ពីពេលថ្ងៃលិចរហូតដល់ថ្ងៃរះ ការអោយដំនឹងដោយសញ្ញាសូរស័ព្ទត្រូវជំនួសដោយសញ្ញាភ្លើងកូតហ្វាឆ្លាស់គ្នា ។ ៥-នៅពេលយប់ ក្នុងទីប្រជុំជន សញ្ញាភ្លើងកូត ហ្វាឆ្លាស់គ្នាអាចប្រើផងដែរនៅពេលសុំជែង។ ៦-ចំពោះអ្នកបើកបរយានបំរើការនគរបាល យោធា អាវុធហត្ថពន្លត់អគ្គីភ័យ យានសង្គ្រោះរបស់មន្ទីរពេទ្យដែលកំពុងបំពេញភារកិច្ច មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់សញ្ញាសូរស័ព្ទពិសេសបានគ្រប់ពេលវេលា ។ ៧-ហាមប្រើស៊ីផ្លេខ្យល់នៅក្នុងទីក្រុង ទីប្រជុំជន ឬ នៅជិតមន្ទីរពេទ្យ ។
មាត្រា ៣០ ៖
កែប្រែការប្រើភ្លើងសញ្ញា និងសូរស័ព្ទពិសេស ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-ភ្លើងសញ្ញាពិសេស ជាភ្លើងបន្ថែមមានជះពន្លឺផ្លេកបន្ទោរភ្លឹបភ្លែតៗ វិលជុំវិញនិងមានច្រើនពណ៌ ដែលមានអត្ថន័យដូចខាងក្រោម ៖ ក-ភ្លើងសញ្ញាពិសេសពណ៌ខៀវ ឬ ក្រហមត្រូវប្រើសំរាប់តែយានដែលមានសិទ្ធិអាទិភាព ដូចជាយានបំរើការនគរបាលយោធា អាវុធហត្ថ ពន្លត់អគ្គីភ័យ និងសង្គ្រោះបន្ទាន់ របស់មន្ទីរពេទ្យនៅពេលកំពុងបំពេញភារកិច្ច ដើម្បីអោយដំនឹងពីវត្តមានយានដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត ។ ខ-ភ្លើងសញ្ញាពិសេសពណ៌លឿងទុំ ត្រូវប្រើសំរាប់តែយានបំរើការងារសាធារណៈ ដូចជាយានលាងសម្អាតផ្លូវ យានថែទាំជួសជុលផ្លូវ និងយានដឹកជញ្ជូនពិសេសដែលបំពាក់ភ្លើងសញ្ញាពិសេសនេះ ហើយត្រូវបើកបរក្នុងល្បឿនយឺត ។ ២-សញ្ញាសូរស័ព្ទពិសេស ជាសញ្ញាសូរស័ព្ទបន្ថែមដែលប្រើប្រាស់សំរាប់យានមានសិទ្ធិអាទិភាព ដូចជាយានបំរើ ការងារនគរបាល យោធា អាវុធហត្ថ ឬ ពន្លត់អគ្គីភ័យដែលមានបន្ថែមសំលេងស៊ីរ៉ែនរោទិ៍ ។ ចំនែកអែយានសង្គ្រោះបន្ទាន់សំរាប់មន្ទីរពេទ្យមានបន្ថែមសំលេងរោទិ៍ ពីរដងឡើងចុះៗ ។ ៣-នៅពេលយានមានសិទ្ធិអាទិភាព ប្រើភ្លើងសញ្ញា និងសញ្ញាសូរស័ព្ទពិសេស អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត ត្រូវបន្ថយល្បឿនអែបខាងស្តាំ ឬ ឈប់ដើម្បីទុកអោយយានទាំងនេះជែង ជៀស ឬ ឆ្លងកាត់ដោយងាយស្រួល ។ ដោយឡែកនៅពេលកំពុងបំពេញភារកិច្ច អ្នកបើកបរយានមានសិទ្ធិអាទិភាពខាងលើនេះ អាចបើកបរ ៖
- បញ្ច្រាសទិសនៅលើផ្លូវអែកទិស
- នៅពេលភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ បញ្ចោញពន្លឺពណ៌ក្រហម
- ក្នុងល្បឿនមិនកំនត់
- ដោយមានសិទ្ធិអាទិភាពលើផ្លូវប្រសព្វ
- កាត់ ឬ ជាន់ខ្សែគំនូសបង្ហូតជាប់ ។
ទោះបីក្នុងករណីណាក៏ដោយ អ្នកបើកបរយានប្រភេទនេះត្រូវបើកបរដោយប្រុងប្រយ័ត្នជានិច្ច ដើម្បីជៀសវាងគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត និងត្រូវគោរពសញ្ញាបញ្ជាដោយភ្នាក់ងារចរាចរណ៍ជាដាច់ខាត ។
មាត្រា ៣១ ៖
កែប្រែការបំពាក់សញ្ញាសូរស័ព្ទ ភ្លើងបំភ្លឺ ឬ ភ្លើងលំអរផ្សេងៗទៀតក្រៅពីការកំនត់លក្ខណបច្ចេកទេសរបស់យានជំនិះត្រូវហាមឃាត់ ។
ជំពូកទី ៥ ថ្មើរជើង និងអ្នកជិះ ឬ អ្នកដឹកសត្វ
កែប្រែមាត្រា ៣២ ៖
កែប្រែថ្មើរជើង និង អ្នកអូស ឬ អ្នករុញរទេះដៃ ត្រូវគោរពភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ ផ្លាកសញ្ញាចរាចរណ៍ ឬ សញ្ញាបញ្ជារបស់ភ្នាក់ងារចរាចរណ៍ ។ ថ្មើរជើង ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖
- ហាមប្រើប្រាស់ទ្រូងផ្លូវ បើនៅសងខាងទ្រូងផ្លូវមានចញ្ចើមផ្លូវ ឬ ជាយផ្លូវ ដែលជាកនែ្លងបំរុងទុកអោយថ្មើរជើងទៅមក ។
- អនុញ្ញាតអោយប្រើប្រាស់ទ្រូងផ្លូវ បើចិញ្ចើមផ្លូវ ឬ ជាយផ្លូវ គ្មានលទ្ធភាពអោយថ្មើរជើងប្រើប្រាស់បាន ហើយត្រូវដើរអោយកៀកជិតចិញ្ចើមផ្លូវតាមទិសចរាចរណ៍ ។
- គ្រប់ថ្មើរជើងដែលមានបំណងឆ្លងកាត់ទ្រូងផ្លូវ មិនត្រូវឈានចូលទ្រូងផ្លូវដោយគ្មានការប្រុងប្រយ័ត្នឡើយ ។ ថ្មើរជើងត្រូវឆ្លងកាត់តាមគំនូសសញ្ញាសំរាប់ថ្មើរជើង បើសិនជាមានគំនូសសញ្ញាសំរាប់ថ្មើរជើងនៅជិតនោះ ។
- នៅកន្លែងដែលមានគំនូសសញ្ញាសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់ ៖
- ថ្មើរជើងត្រូវគោរពធ្វើតាមបញ្ជាភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍ ឬ តាមសញ្ញាភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍,
- នៅកន្លែងដែលគ្មានភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ ឬ គ្មានភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍បញ្ជាទេ ថ្មើរជើងមុននឹងឆ្លងកាត់ទ្រូងផ្លូវ ត្រូវប្រាកដថាការឆ្លងកាត់នេះពុំបណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ ដោយប្រមាណគិតដល់ភាពមើលច្បាស់នូវចំងាយ និង ល្បឿនរបស់យានដែលកំពុងរត់លើទ្រូងផ្លូវ ។
- នៅកន្លែង ដែលគ្មានគំនូសសញ្ញា សំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់ ៖
- ថ្មើរជើងមុននឹងឆ្លងកាត់ទ្រូងផ្លូវ ត្រូវជឿជាក់ថាទង្វើនេះអាចធ្វើទៅបានដោយគ្មានការរំខានចរាចរណ៍យាន ឬ ធ្វើអោយមានគ្រោះថ្នាក់អ្វីឡើយ,
- នៅពេលឆ្លងកាត្រ់ទ្រូងផ្លូវហាមថេរ្មី ជេងី ឆង្ល កាតក់ នែង្ល ប្រសព្វនៃទ្រូងផ្លូវ ។ ថ្មើរជើងត្រូវឆ្លងកាត់តាមបន្ទាត់កែងនៃអ័ក្សទ្រូងផ្លូវ និងហាមបង្អែបង្អង់ ឬ ឈប់នៅលើទ្រូងផ្លូវបើសិនគ្មានការចាំបាច់។
- ហាមកេ្មងអាយុតិចជាង៦ឆ្នាំ ដើររហេតរហូតលើផ្លូវថ្នាល់។
- ចំពោះជនងងឹតភ្នែកទាំងពីរ ដែលធ្វើដំនើរលើផ្លូវថ្នល់និងឆ្លងកាត់ផ្លូវថ្នល់ត្រូវមានអ្នកនាំផ្លូវ។
មាត្រា ៣៣ ៖
កែប្រែក្បួនដង្ហែផ្សេងៗដែលបានការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ៖
- ត្រូវហែនៅអែបទ្រូងផ្លូវខាងស្តាំតាមទិសចរាចរណ៍ ហើយត្រូវទុកទ្រូងផ្លូវផ្នែកខាងឆ្វេងអោយនៅទំនេរទាំងស្រុង។
- អាចដើរហែជាក្បួនមានជាពីរ បី ឬ បួនជួរបានដោយប្រមាណដល់ទទឹងទ្រូងផ្លូវហើយត្រូវគោរពបទបញ្ជាចរាចរណ៍ ។
- ក្បួនដង្ហែត្រូវកាន់ភ្លើងពណ៌សនៅខាងមុខ និងត្រូវកាន់ភ្លើងពណ៌ក្រហមនៅខាងក្រោយនៅពេលយប់ ឬ ពេលថ្ងៃ កាលណាមើលមិនឃើញច្បាស់គ្រប់គ្រាន់ ។
មាត្រា ៣៤ ៖
កែប្រែអ្នកជិះ ឬ ដឹកសត្វ ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-អ្នកជិះ ដឹក ឬ បរសត្វនៅលើទ្រូងផ្លូវ មិនត្រូវបង្កអោយមានអុបសគ្គ ឬ គ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត ដោយ ត្រូវដាក់ចំនួនមនុស្សដឹកអោយសមស្របនឹងចំនួនសត្វដែលអាចបញ្ជាសត្វអោយទៅ ឬ ឈប់បានគ្រប់គ្រាន់ និងទាន់ពេលវេលា ២-នៅពេលយប់ ឬ ពេលថ្ងៃ កាលណាមើលមិនឃើញច្បាស់ អ្នកដឹកសត្វពាហនៈ ត្រូវប្រើភ្លើងពណ៌សនៅខាងមុខ និងពណ៌ក្រហមនៅខាងក្រោយ ។ ៣-ហាមលែងសត្វ អោយដើររហេតរហូតលើផ្លូវថ្នល់ ។ ៤-សត្វដែលឈប់នៅលើទ្រូងផ្លូវ មិនត្រូវបង្កអោយរំខានដល់យានជំនិះផ្សេងៗទៀតដែលកំពុងធ្វើចរាចរណ៍ ។ ៥-នៅក្នុងទីប្រជុំជន អ្នកជិះ ដឹក ឬ បរសត្វនៅលើទ្រូងផ្លូវត្រូវឈប់នៅតាមទិសដែលខ្លួនកំពុងធ្វើចរាចរណ៍ ដោយអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖
- ចំពោះទ្រូងផ្លូវដែលមានទិសចរាចរណ៍ពីរ ត្រូវឈប់ខាងស្តាំតាមទិសចរាចរណ៍របស់ខ្លួន
- ចំពោះទ្រូងផ្លូវអែកទិស ត្រូវឈប់ខាងស្តាំ ឬ ខាងឆ្វេងតាមទិសចរាចរណ៍លើកលែងតែមានផ្លាកសញ្ញាផ្ទុយ។
ជំពូកទី ៦ ករណីមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍
កែប្រែមាត្រា ៣៥ ៖
កែប្រែគ្រប់ករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ជាសមត្ថកិច្ចរបស់នគរបាលចរាចរណ៍ ។ នៅរាល់ករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នគរបាលចរាចរណ៍ត្រូវខិតខំអោយអស់សមត្ថភាពដើម្បី ៖ ១-រក្សាសន្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ នៅកន្លែងកើតហេតុ ។ ២-ចាត់វិធានការសង្គ្រោះជនរងគ្រោះជាបន្ទាន់។ ៣-ចាត់វិធានការជំនាញ ប្រមូលភស្តុតាង និងព័ត៌មានដើម្បីធ្វើកំនត់ហេតុស្តីពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ។ ៤-រក្សាសន្តិសុខអោយដល់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ។ ៥-កត់ត្រាអត្តសញ្ញាណ និងអាសយដ្ឋានរបស់គ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ។ ៦-ដោះស្រាយជម្លោះដែលបណ្តាលមកពីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍នោះ ស្របតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់នេះ ។
មាត្រា ៣៦ ៖
កែប្រែក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ អ្នកបើកបរ ឬ អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវគ្រប់រូបដែលពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រោះថ្នាក់ ឬ អ្នកដែលឃើញហេតុការណ៍នេះ ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-បញ្ឈប់យានរបស់ខ្លួនជាបន្ទាន់ ដោយមិនធ្វើអោយរំខានឬ បង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ដល់អ្នកដ៏ទៃទៀត ។ ២-ជូនដំនឹងជាបន្ទាន់ទៅអាជ្ញាធរដែនដី ឬ នគរបាលចរាចរណ៍ ។ ៣-ហាមប្រើហឹង្សា ឬ បង្កជម្លោះរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ ។ ៤-ហាមចាកចេញពីកន្លែងកើតហេតុមុនការព្រមព្រៀងគ្នា ឬ គ្មានការអនុញ្ញតពីនគរបាលចរាចរណ៍ ។
មាត្រា ៣៧ ៖
កែប្រែបើគ្រោះថ្នាក់កើតឡើងបណ្តាលអោយខូចខាតតែសំភារៈ ភាគីទាំងពីរអាចសំរួលគ្នាបាន ដោយមិនចាំបាច់សុំអន្តរាគមន៍ពីមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ឡើយ ។
មាត្រា ៣៨ ៖
កែប្រែក្នុងករណីមានមនុស្សរងរបួស ឬ បាត់បង់ជីវិត អ្នកបើកបរ ឬ អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវគ្រប់រូបដែលពាក់ព័ន្ធ នឹងគ្រោះថ្នាក់ ឬ អ្នកដែលឃើញហេតុការណ៍នេះ ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖ ១-ត្រូវផ្តល់ព័ត៌មានជាបន្ទាន់ដល់អាជ្ញាធរដែនដី ឬ នគរបាលចរាចរណ៍ដែលនៅជិតកន្លែងកើតហេតុបំផុត។ ២-ត្រូវចាត់ចែងជូនព័ត៌មាន ឬ បញ្ជូនជនរងគ្រោះជាបន្ទាន់ទៅមន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតកន្លែងកើតហេតុបំផុត ។ ហាមអ្នកមានយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទបដិសេធដោយឥតសមហេតុនូវសំណើរជួយសង្គ្រោះនេះ ។ ៣-ត្រូវសហការជួយធានាអោយមានសន្តិសុខដល់គ្រប់ភាគី ពាក់ព័ន្ធ និងដល់កិច្ចដំនើរការចរាចរណ៍ទូទៅនៅជុំវិញកន្លែងកើតហេតុ ។ ៤-ត្រូវជៀសវាងធ្វើអោយមានការប្រែប្រួលដល់ទីកន្លែងកើតហេតុ ឬ អោយបាត់ដាន ឬ ស្នាមដែលជាកត្តាមានប្រយោជន៍ដល់ការស្វែងរកអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងរឿងគ្រោះថ្នាក់ ។ ៥-ត្រូវរង់ចាំនៅនឹងកន្លែងកើតហេតុ រហូតដល់ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍បានមកដល់ ។ ហាមអ្នកបង្កគ្រោះថ្នាក់ចាកចោលកន្លែងកើតហេតុមុនបានការអនុញ្ញាតពីភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍ ។
មាត្រា ៣៩ ៖
កែប្រែចំពោះគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលភាគីម្ខាងជាភ្នាក់ងារទូត ឬ បេសកកម្មទូត ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍ត្រូវធ្វើកំនត់ហេតុ និង របាយការណ៍ស្តីពីគ្រោះថ្នាក់នេះ ផ្ញើទៅក្រសួងការបរទេស និង សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ដើម្បីចាត់ចែងអោយអ្នកតំនាងមកចូលរួមសហការជាមួយ ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍ ដើម្បីពិនិត្យនិងលើកវិធានការសមស្រប ។
ជំពូកទី ៧ ការគ្រប់គ្រងយាន និង ការដឹកជញ្ជូន
កែប្រែមាត្រា ៤០ ៖
កែប្រែបណ្ណបើកបរជាតិ និងអន្តរជាតិសំរាប់យានយន្តគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវចេញដោយក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬ ក្រសួងការពារជាតិ ត្រូវចេញបណ្ណបើកបរសំរាប់អ្នកបើកបរយានយន្តពិសេសបំរើជំនាញដូចជារថក្រោះ រថពាសដែក រថយន្តបំពាក់យុទ្ធោបករណ៍ យានយន្តប្រដេញ ម៉ូតូកង់បី ម៉ូតូហែរអម ដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ។ បណ្ណបើកបរយានយន្តផ្លូវគោកនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មាន ០៥ប្រភេទដូចខាងក្រោម ៖
ប្រភេទ ក ៖ សំរាប់ទោចក្រយានយន្ត និងត្រីចក្រយានយន្តមាន ៖
- ក ១-សំរាប់ទោចក្រយានយន្តដែលមានទំហំ ស៊ីលាំងចាប់ពី៤៩ ដល់ ១២៥សង់ទីម៉ែត្រគូប។
- ក ២-សំរាប់ទោចក្រយានយន្តដែលមានទំហំស៊ីលាំងលើសពី ១២៥សង់ទីម៉ែត្រគូប។
- ទោចក្រយានយន្តមានសន្ដោង និងត្រីចក្រយានយន្ត។
ប្រភេទ ខ ៖ សំរាប់រថយន្តដឹកអ្នកដំនើរមិនលើសពី ០៩នាក់ដោយគិតទាំងអ្នកបើកបរ ។
- រថយន្តដឹកទំនិញដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាមិនលើសពី ៣,៥តោន ។
- រថយន្តក្នុងប្រភេទ ខនេះ អាចសន្ដោងរ៉ឺម៉កដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាមិនលើសពី ០,៧៥តោន។
ប្រភេទ គ ៖ សំរាប់រថយន្តដឹកទំនិញដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើសពី ៣,៥តោន និងអាចមានសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាមិនលើសពី ០,៧៥តោន ។
ប្រភេទ ឃៈ សំរាប់រថយន្តដឹកអ្នកដំនើរ ៖
- ឃ១ ៖ សំរាប់រថយន្តដឹកអ្នកដំនើរចាប់ពី ១០នាក់ ដល់២០នាក់ដោយគិតទាំងអ្នកបើកបរ និងអាចមានសន្ដោងរ៉ឺម៉កដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាមិនលើសពី ០,៧៥តោន ។
- ឃ២ ៖ សំរាប់រថយន្តដឹកអ្នកដំនើរលើសពី២០នាក់ដោយគិតទាំងអ្នកបើកបរ និងអាចមានសន្ដោងរ៉ឺម៉កដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាមិនលើសពី ០,៧៥តោន ។
ប្រភេទ ង ៖ សំរាប់រថយន្តប្រភេទ ខ គ និង ឃ មានសន្ដោងរ៉ឺម៉កដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើសពី ០,៧៥តោនត្រូវចែកជាបីប្រភេទ គឺប្រភេទ ង(ខ) ប្រភេទ ង(គ) និង ប្រភេទ ង(ឃ) ។
មាត្រា ៤១ ៖
កែប្រែល័ក្ខខ័ណ្ឌផ្សេងៗទាក់ទងនឹងបណ្ណបើកបរ ត្រូវកំនត់ដូចខាងក្រោម ៖
១-អ្នកកាន់បណ្ណបើកបរប្រភេទណា ត្រូវបើកបរយានយន្តប្រភេទនោះ ។ ចំពោះជនពិការមានសិទ្ធិបើកបរយានយន្តពិសេស និង មានបណ្ណបើកបរដែលមានលក្ខណៈពិសេសសំរាប់តែជនពិការ ។
២- អ្នកកាន់បណ្ណបើកបរ ត្រូវសុំបន្តសុពលភាពអោយបានមុនពេលកំនត់ ដែលបណ្ណបើកបរអស់សុពលភាព ។ ការមិនបានមកបន្តសុពលភាព ត្រូវទទួលការពិន័យតាមច្បាប់កំនត់ ។
៣-អាយុអ្នកបើកបរត្រូវកំនត់តាមប្រភេទបណ្ណបើកបរដូចខាងក្រោម ៖
- អាយុ១៦ឆ្នាំយ៉ាងតិច ចំពោះប្រភេទ ក១
- អាយុ១៨ឆ្នាំយ៉ាងតិច ចំពោះប្រភេទ ក២ និង ខ
- អាយុ២២ឆ្នាំយ៉ាងតិច ចំពោះប្រភេទ គ និង ឃ១
- អាយុ២៤ឆ្នាំយ៉ាងតិច ចំពោះប្រភេទ ឃ២ និង ង
៤-អ្នកមានបណ្ណប្រភេទ ក២ អាចបើកបរយានយន្តប្រភេទក១ បាន ។
៥-អ្នកមានបណ្ណប្រភេទ ខ អាចបើកបរយានយន្តប្រភេទ ក១ យានយន្ដកសិកម្ម ឬ យានយន្ដុប្បករណ៍ ដែលមានល្បឿនអតិបរមាមិនលើសពី ៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង តែមិនអាចបើកបរយានយន្តប្រភេទ ក២ ឬ គ ឬ ឃ១ ឬ ឃ២ ឬ ងបានទេ ។
៦-ចំពោះអ្នកបើកបរយានយន្តុប្បករណ៍ ដែលមានល្បឿនអតិបរមាលើសពី ៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង ត្រូវមានបណ្ណប្រភេទ គ ។
៧-ដើម្បីមានសិទ្ធិប្រលងយកបណ្ណបើកបរប្រភេទ គ ត្រូវមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ ខ ឬ ឃ១ សិន។
៨-អ្នកបើកបរយានយន្តប្រភេទ គ ឬ ឃ១ ឬ ឃ២ អាចបើកបរយានយន្តប្រភេទ ខ បាន។
៩-អ្នកមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ គ មិនអាចបើកបរយានយន្តប្រភេទ ឃ២ បានទេ ប៉ុន្តែអ្នកមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ ឃ២ អាចបើកបរយានយន្តប្រភេទ ខ ឬ គ ឬ ឃ១បាន ។
១០-ដើម្បីមានសិទ្ធិប្រលងយកបណ្ណបើកបរប្រភេទ ឃ១ ត្រូវមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ ខ សិន។
១១-ដើម្បីមានសិទ្ធិប្រលងយកបណ្ណបើកបរប្រភេទ ឃ២ ត្រូវមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ ខ ឬ គ ឬ ឃ១សិន។
១២-ដើម្បីមានសិទ្ធិប្រលងយកបណ្ណបើកបរប្រភេទ ង ត្រូវមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ ខ ឬ គ ឬ ឃ១ ឬ ឃ២សិន។
១៣-អ្នកមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ ង អាចមានសិទ្ធិ បើកបររថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ដែលមានទំងន់សរុបអតិបរមាលើសពី ០,៧៥តោនបានទៅតាមប្រភេទបណ្ណបើកបរដូចជា ង(ខ) ឬ ង(គ) ឬ ង(ឃ១) ឬ ង(ឃ២) ។
មាត្រា ៤២ ៖
កែប្រែរយៈពេលសុពលភាពនៃបណ្ណបើកបរមានដូចខាងក្រោម ៖
១-បណ្ណបើកបរប្រភេទ ក និង ខ មានសុពលភាពរហូតដល់អ្នកកាន់បណ្ណបើកបរមានអាយុដល់ ៦៥ឆ្នាំ ប៉ុន្តែត្រូវពនិត្យសុខភាពនិង ពន្យារបណ្ណបើកបរក្នុងរយៈពេល ៥ឆ្នាំម្ដង។
២-បណ្ណបើកបរប្រភេទ គ ឃ និង ង មានសុពលភាពរយៈពេល៣ឆ្នាំ ។ អ្នកបើកបរត្រូវពន្យារសុពលភាពនៃបណ្ណបើកបររបស់ខ្លួនក្នុងរយៈពេល៣ឆ្នាំម្តង បន្ទាប់ពីការពិនិត្យសុខភាពដែលអនុញ្ញាតអោយបើកបរបាន។
៣-ចាប់ពីអាយុ ៦៥ឆ្នាំឡើងទៅអ្នកបើកបរដែលប្រើប្រាស់បណ្ណបើកបរគ្រប់ប្រភេទត្រូវត្រួតពិនិត្យសុខភាព ២ឆ្នាំម្តងៗ រីអែសុពលភាពនៃបណ្ណបើកបរត្រូវពន្យារពេល ២ឆ្នាំម្តង។
មាត្រា ៤៣ ៖
កែប្រែគ្រប់បណ្ណបើកបរត្រូវមានបណ្ណពិន្ទុដែលមានពិន្ទុសរុបចំនួន ១២ពិន្ទុ ហើយចំនួនពិន្ទុនេះនឹងត្រូវកាត់បន្ថយនៅពេលប្រព្រឹត្តបទល្មើសចរាចរណ៍ ដែលមានដូចខាងក្រោម ៖
ក-ត្រូវកាត់បន្ថយ ១ពិន្ទុ ៖
- មិនពាក់ខ្សែក្រវាត់ ឬ មួកសុវត្ថិភាព
- ប្រើភ្លើងហ្វានៅពេលជួបយានមកពីទិសផ្ទុយ
- បើកបរជាន់តាមខ្សែគំនូសបង្ហូតកន្ដាលទ្រូងផ្លូវ
- បើកបរលើសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី ១ ទៅ ១៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង
- បើកបរនៅពេលយប់ដោយគ្មានភ្លើងគ្រប់គ្រាន់ តាមប្រភេទយានយន្ត
- ការផ្ទុកមនុស្សជិះលើសកំនត់ ។
ខ-ត្រូវកាត់បន្ថយ ២ពិន្ទុ ៖
- បើកបរលើសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី ២០ ទៅ ២៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង
- បើកបរបង្កើនល្បឿន នៅពេលគេកំពុងជែងខ្លួន
- ការបត់ឆ្វេង ស្តាំមិនបានត្រឹមត្រូវ
- ការបត់ត្រលប់ក្រោយ នៅកន្លែងហាមឃាត់
- ការមិនគោរពល័ក្ខខ័ណ្ឌនៃបណ្ណបើកបរ
- ការបត់ឆ្វេង ស្តាំ ឬ ឈប់មិនបានអោយសញ្ញាជាដំនឹង
- ការជែង ឬ ជៀសមិនបានត្រឹមត្រូវ
- បើកបរដោយគ្មានទុកចន្លោះសុវត្ថិភាពត្រឹមត្រូវ
- បើកបរដោយធ្វេសប្រហែស ធ្វើអោយរំខានដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវដទៃទៀត
- មិនបានអោយសញ្ញាជាដំនឹងត្រឹមត្រូវនៅពេលចេញដំនើរ
- យានមានលក្ខណបច្ចេកទេសមិនត្រឹមត្រូវ
- ផ្ទុកទំនិញមិនបានត្រឹមត្រូវ
- ចតយាននៅលើគំនូសសំរាប់ថ្មើរជើងឆ្លងកាត់
- ឈប់ ឬ ចតនៅលើកន្លែងគំនូសតម្រឹមទ្រូងផ្លូវ
- ដាក់ក្មេងអាយុក្រោម ១០ឆ្នាំអោយអង្គុយនៅកៅអីផ្នែកខាងមុខនៃរថយន្តដោយគ្មានមនុស្សចាស់អង្គុយជាមួយ
- មិនបានដាក់ ក្មេងក្រោមអាយុ ៥អង្គុយក្នុងកៅអីពិសេស សំរាប់ក្មេងអង្គុយ ឬ ដេក។
គ-ត្រូវកាត់បន្ថយ ៣ពិន្ទុ ៖
- ការឈប់ ឬ ចតនៅកន្លែងដែលគ្រោះថ្នាក់
- ការជែងដែលប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់
- បើកបរជែងគ្នានៅកន្លែងហាមឃាត់
- ការប្តូរទិសគ្មានអោយសញ្ញាជាដំនឹង
- បើកបរឆ្លងកាត់គំនូសបង្ហូតជាប់កន្ដាលទ្រូងផ្លូវ
- បើកបរលើសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី ៣០ ទៅ ៣៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង
- បើកបរក្នុងពេលមានអត្រាជាតិស្រវឹងចាប់ពី ០,២៥ ទៅ ០,៣៩មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី០,៥ទៅ០,៧៩ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាម
- ប្រណាំងគ្នាតាមផ្លូវដោយគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាត
- កំហុសនៃការឈប់ ឬ មិនផ្តល់សិទ្ធិអាទិភាពនៅកន្លែងថ្មើរជើងឆ្លងកាត់
- មិនគោរពភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ពណ៌ក្រហម
- មិនគោរពផ្លាកសញ្ញាឈប់ ឬ សញ្ញាសិទ្ធិអាទិភាព
- មិនគោរពសញ្ញាបញ្ជាចរាចរណ៍របស់នគរបាលចរាចរណ៍។
ឃ-ត្រូវកាត់បន្ថយ ៤ពិន្ទុ ៖
- បើកបរលើសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី ៤០ ទៅ ៤៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង
- បើកបរមិនគោរពសិទ្ធិអាទិភាពនៅត្រង់ផ្លូវប្រសព្វ
- ការបើកបរទន្ទឹមគ្នា
- ការធ្វើអោយស្ទះចរន្តចរាចរណ៍
- មិនបានផ្តល់សិទ្ធិអាទិភាពអោយយានយន្តមានសិទ្ធិអាទិភាព
- ទំនិញធ្លាក់ពីលើយាន
- បើកបរបញ្ច្រាសទិសចរាចរណ៍
- បើកបរដែលប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។
ង-ត្រូវកាត់បន្ថយ ៦ពិន្ទុ ៖
- បើកបរលើសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី ៥០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងឡើងទៅ
- បើកបរក្នុងពេលមានអត្រាជាតិស្រវឹងចាប់ពី ០,៤០ មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៨ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ ឬ មានអិទ្ធិពលគ្រឿងញៀន
- រត់គេចខ្លួនពេលមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍
- ការប្រើប្រាស់ផ្លាកលេខ និងបណ្ណសំគាល់យានយន្តក្លែងក្លាយ
- បើកបរខុសច្បាប់ចរាចរណ៍ ហើយបង្កអោយមានអ្នករបួសដោយអចេតនា
- បើកបរខុសច្បាប់ចរាចរណ៍ ហើយបង្កអោយមានអ្នកស្លាប់ដោយអចេតនា ក្នុងករណីបណ្ណបើកបរត្រូវព្យួរទុក ដូចមានចែងក្នុងចំនុច២.ខ នៃមាត្រា៦៥ នៃច្បាប់នេះ
- កំហុសនៃការប្រើប្រាស់បណ្ណបើកបរជាដដែលៗ
- បដិសេធមិនអោយធ្វើតេស្តជាតិអាកុល ឬ គ្រឿងញៀន
- រត់គេចពីមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍
- ផ្ទុកមនុស្សលើទំនិញដែលប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។
មាត្រា ៤៤ ៖
កែប្រែករណីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ណពិន្ទុ ៖
- ក្នុងករណីអស់ពិន្ទុ បណ្ណបើកបរត្រូវទុកជាមោឃៈ
- ក្នុងករណីប្រព្រឹត្តបទល្មើសម្តង ការកាត់ពិន្ទុមិនត្រូវអោយលើសពី ៨ពិន្ទុឡើយ
- ក្នុងករណីពិន្ទុត្រូវបានកាត់បន្ថយមួយចំនួនហើយ ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីរយៈពេល ៣ឆ្នាំបន្ទាប់ពីការដកពិន្ទុចុងក្រោយ អ្នកបើកបរមិនបានធ្វើអោយមានកំហុសអ្វីមួយថែមទៀតដើម្បីអោយកាត់បន្ថយពិន្ទុនោះ អ្នកបើកបរនឹងត្រូវទទួលបណ្ណពិន្ទុថ្មីដែលមានចំនួន១២ ពិន្ទុដោយស្វ័យប្រវត្តិ
- ក្នុងករណីពិន្ទុបានកាត់បន្ថយមួយចំនួនហើយ ប៉ុន្តែអ្នកបើកបរចង់បង្កើនពិន្ទុឡើងវិញ ត្រូវធ្វើការរៀនបំប៉នរយៈពេល២ថ្ងៃ ដែលរៀបចំឡើងដោយក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។
- ក្នុងការរៀននេះពិន្ទុអាចកើនឡើង៤ពិន្ទុ ប៉ុន្តែមិនអនុញ្ញាតអោយចំនួនពិន្ទុសរុបលើសពី ១១ពិន្ទុឡើយ ។ អ្នកបើកបរអាចរៀនបង្កើនពិន្ទុក្នុងចន្លោះពេលយ៉ាងតិច ២ឆ្នាំ ។
- ក្នុងករណីបណ្ណបើកបរត្រូវទុកជាមោឃៈដោយការកាត់បន្ថយពិន្ទុអស់ អ្នកបើកបរត្រូវរៀន និង ប្រលងយកបណ្ណបើកបរជា ថ្មីឡើងវិញ ក្នុងរយៈពេល៦ខែដោយឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យសុខភាព
- ក្នុងករណីបណ្ណបើកបរត្រូវទុកជាមោឃៈដោយអ្នកបើកបរបង្កអោយមានអ្នករងរបួសធ្ងន់ធ្ងរ ឬ ស្លាប់ដោយអចេតនា អ្នកបើកបរអាចរៀន និងប្រលងយកបណ្ណបើកបរជាថ្មីឡើងវិញយ៉ាងតិច៥ឆ្នាំ ក្រោយពីការបង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ ដោយឆ្លងកាត់ការត្រួតពិនិត្យសុខភាព ។ ទំរង់បែបបទ នៃការចេញបណ្ណពិន្ទុសំរាប់បណ្ណបើកបរត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
មាត្រា ៤៥ ៖
កែប្រែលើកលែងតែមានកិច្ចព្រមព្រៀង ឬ សន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិទទួលស្គាល់បណ្ណបើកបរទៅវិញទៅមកជាទ្វេរភាគី ឬពហុភាគីជាមួយព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជនបរទេសដែលជាជនអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ ដែលមានបនងបើកបរលើផ្លូវថ្នល់ក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវមានបណ្ណបើកបររបស់កម្ពុជាតាមមធ្យោបាយពីរយ៉ាង ៖
១-ត្រូវប្រលងយកបណ្ណបើកបរដូចប្រជាពលរដ្ឋខែ្មរដែរ ។
២-ត្រូវយកបណ្ណបើកបររបស់ប្រទេសខ្លួន មកប្តូរយកបណ្ណបេកីបរខែ្មរដោយដាក់ ពាក្យសុំនៅក្រសួងសធារណការ និងដឹកជញ្ជួន និង ត្រូវបំពេញល័ក្ខខ័ណ្ឌ ដូចខាងក្រោម ៖
ក-ត្រូវមានលិខិតឆ្លងដែន និងទិដ្ឋាការមានសុពលភាព ។
ខ-បណ្ណបើកបរត្រូវមានសុពលភាព។
គ-មានអាសយដ្ឋានច្បាស់លាស់ដោយមានសេចក្តីបញ្ជាក់របស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ។
ឃ-មានលិខិតបញ្ជាក់កាយសម្បទា និងបានរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងតិច ៦ខែ។
ង-ក្នុងករណីបណ្ណបើកបរមិនសរសេរជាអក្សរអង់គ្លេស ឬ បារាំងត្រូវតែបកប្រែជាភាសាអង់គ្លេស ឬ បារាំងដោយមានការបញ្ជាក់ទទួលស្គាល់ពីស្ថានទូត ឬ កុងស៊ុលរបស់ខ្លួន ឬ ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច ។ សុពលភាពបណ្ណបើកបររបស់ជនបរទេស ដែលត្រូវបានប្តូរមកបណ្ណបើកបររបស់កម្ពុជា មានរយៈពេល ១ឆ្នាំ ។ ចំពោះសុពលភាព បណ្ណបើកបររបស់ជនបរទេស ដែលបានប្រលងជាប់មានរយៈពេលដូចចគ្នា នឹង ជនជាតិខ្មែរដែរ។ ក្នុងករណីបណ្ណបើកបរ របស់ជនបរទេសអស់សុពលភាព សាមីខ្លួនត្រូវធ្វើការប្រលងទាំងទ្រឹស្តី
ទាំងការអនុវត្តន៍ ដៃចង្កូតឡើងវិញ ។ ជនបរទេសដែលមានបណ្ណបើកបរប្រភេទ គ ឃ និង ង មិនអាចប្តូរយកបណ្ណបើកបររបស់កម្ពុជាប្រភេទ គ ឃ ឬ ង បានឡើយ ប៉ុន្តែអាចប្តូរយក បណ្ណបើកបរប្រភេទ ក ឬ ខបាន។
មាត្រា ៤៦ ៖
កែប្រែគ្រប់សាលាបង្រៀនបើកបរ ត្រូវមានលិខិតអនុញ្ញាតធ្វើអាជីវកម្ម បង្រៀនបើកបរ និង ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង និងត្រួតពិនិត្យរបស់ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។ គ្រប់គ្រូបង្ហាត់នៅសាលាបង្រៀនបើកបរ ត្រូវមានវិញ្ញាបនប័ត្របញ្ជាក់សមត្ថភាព ដែលចេញអោយដោយក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ត្រូវចេញប្រកាសអំពីនីតិវិធីនៃការចេញបណ្ណបើកបរ ការធ្វើអាជីវកម្មសាលាបង្រៀនបើកបរ ល័ក្ខខ័ណ្ឌប្រលងយកវិញ្ញាបនប័ត្របញ្ជាក់សមត្ថភាពរបស់គ្រូបង្ហាត់ និងកម្មវិធីសិក្សានៅសាលាបង្រៀនបើកបរយានយន្ត ។ ក្នុងករណីចាំបាច់ ក្រសួងមហាផ្ទៃមានសិទ្ធិត្រួតពិនិត្យគ្រប់សាលារៀនបើកបរអែកជនទាំងអស់។
មាត្រា ៤៧ ៖
កែប្រែគ្រប់យានយន្ត និងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កមានទំងន់សរុបលើសពី៧៥០គក្រ មុននឹងដាក់អោយធ្វើចរាចរណ៍លើផ្លូវថ្នល់ ត្រូវចុះបញ្ជីការសុំបណ្ណសំគាល់យានយន្ត និងមានពាក់ផ្លាកលេខ នៅក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន។ យានយន្តដែលពុំទាន់ចុះបញ្ជីការសុំបណ្ណសំគាល់ និង គ្មានពាក់ផ្លាកលេខ ត្រូវផ្ទុកលើយានដែលមានផ្លាកលេខ នៅពេលធ្វើចរាចរណ៍ ។ គ្រប់ រថយន្ត ទោចក្រយានយន្ត ត្រីចក្រយានយន្ត និងគ្រឿងចក្រដែលជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋសំរាប់បំរើការសន្តិសុខជាតិ សន្ដាប់ធ្នាប់សង្គម និង ការពារជាតិនៅសមរភូមិគ្រប់គ្រង ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬ ក្រសួងការពារជាតិត្រូវចុះបញ្ជីការ ផ្តល់បណ្ណសំគាល់យានយន្តដោយក្រសួងមហាផ្ទៃ ឬ ក្រសួងការពារជាតិ។ ក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន ត្រូវផ្តល់បញ្ជីស្ថិតិយានយន្តគ្រប់ប្រភេទដែលបានចុះបញ្ជីការសុំបណ្ណសំគាល់យានយន្ត មកក្រសួងមហាផ្ទៃមួយសប្តាហ៍ម្តង។ ក្រសួងមហាផ្ទៃ និងក្រសួងការពារជាតិ ក៏ត្រូវផ្តល់ព័ត៌មានអំពីចំនួនរថយន្ត ទោចក្រយានយន្ត ត្រីចក្រយានយន្ត ឬ គ្រឿងចក្រជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនជូនទៅក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន មួយសប្តាហ៍ម្តង។ ការចុះបញ្ជីយានជំនិះ និងការចេញផ្លាកលេខសំគាល់យានជំនិះ ត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
មាត្រា ៤៨ ៖
កែប្រែគ្រប់យានយន្ត រ៉ឺម៉ក សឺមីរ៉ឺម៉ក ទោចក្រយានយន្ត ឬ ត្រីចក្រយានយន្តដែលធ្វើចរាចរណ៍លើផ្លូវថ្នល់ ត្រូវមានវិញ្ញាបនប័ត្រត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានជំនិះ ចេញដោយក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន ឬ ក្រុមហ៊ុនដែលមានការអនុញ្ញាតពីក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន។ សុពលភាពនៃវិញ្ញាបនប័ត្រត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្ត ត្រូវកំនត់ដូចខាងក្រោម ៖
១-រថយន្តធុនទេសចរណ៍ថ្មីដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់ ត្រូវមក ទទួលយកវិញ្ញាបនប័ត្រត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្តលើកទី១ដែលមានសុពលភាព ៤ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់ ២ឆ្នាំម្តង។
២-រថយន្តធុនទេសចរណ៍ចាស់ ដែលបានប្រើប្រាស់រួចហើយត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់ ២ឆ្នាំម្តង។
៣-រថយន្ដថ្មីធ្វើអាជីវកម្មដឹកអ្នកដំនើរ ដឹកទំនិញ និងរថយន្ដុប្បករណ៍ ថ្មីដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់ ត្រូវមកទទួលយកវិញ្ញាបនប័ត្រត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្តលើកទី១ ដែលមានសុពលភាព ២ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេស រៀងរាល់១ឆ្នាំម្តង ។
៤-រថយន្ដ ចាស់ធ្វើ អាជីវកម្មដឹកអ្នកដំនើរ ដឹកទំនិញ និងរថយន្ដុប្បករណ៍ចាស់ ដែលបានប្រើប្រាស់រួចហើយ ត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់ ១ឆ្នាំម្តង។
៥-រ៉ឺម៉កថ្មី និង សឺបីរ៉ឺម៉កថ្មីដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់ត្រូវមកទទួល យកវិញ្ញាបនប័ត្រត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្តដែលមានសុពលភាព២ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់១ឆ្នាំម្តង ។
៦-រ៉ឺម៉កចាស់ និងសឺមីរ៉ឺម៉កចាស់ដែលបានប្រើប្រាស់រួចហើយ ត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់១ឆ្នាំម្តង ។
៧-គ្រប់យានយន្ត រ៉ឺម៉ក និងសឺមីរ៉ឺម៉ក ដែលទើបបានកែឆ្នៃក្នុងប្រទេសរួច មុននឹងធ្វើការចុះបញ្ជីផ្តល់ផ្លាកលេខ និងបណ្ណសំគាល់យានយន្ត ត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសជាមុនសិន បន្ទាប់មកត្រូវធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់១ឆ្នាំម្តង។
៨-ទោចក្រយានយន្ត និងត្រីចក្រយានយន្តថ្មីដែលមិនទាន់ប្រើប្រាស់ត្រូវមកទទួលយកវិញ្ញាបនប័ត្រត្រូតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្តដែលមានសុពលភាព៤ឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់២ឆ្នាំម្តង។
៩-ទោចក្រយានយន្ត និងត្រីចក្រយានយន្តចាស់ដែលបានប្រើប្រាស់រួចហើយ ត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្តជារៀងរាល់២ឆ្នាំម្តង ។
១០-រ៉ឺម៉កទោចក្រយានយន្ត ត្រូវមកធ្វើការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសរៀងរាល់២ឆ្នាំម្តង។ ការកំនត់លក្ខណបច្ចេកទេសយានជំនិះ និងការត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសរបស់ក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន។
មាត្រា ៤៩ ៖
កែប្រែគ្រប់យានដ្ឋានជួសជុលយានយន្ត និងយានដ្ឋានកែច្នៃតំលើងយានយន្ដ ត្រូវមានលិខិតអនុញ្ញាតអោយធ្វើអាជីវកម្មដែលអោយដោយក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន និង ក្នុងករណីចាំបាច់ត្រូវមានការត្រួតពិនិត្យពីក្រសួងមហាផ្ទៃ។
ទំរង់បែបបទនៃការចេញលិខិតអនុញ្ញាតធ្វើអាជីវកម្មយានដ្ឋានជួសជុល និងយានដ្ឋានកែច្នៃយានយន្ត ព្រមទាំងបទដ្ឋានបច្ចេកទេសកែច្នៃយានយន្ត ត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
មាត្រា ៥០ ៖
កែប្រែការគ្រប់គ្រងការដឹកជញ្ជូន ត្រូវកំនត់ដូចខាងក្រោមៈ
១-គ្រប់ក្រុមហ៊ុនធ្វើអាជីវកម្មដឹកជញ្ជូនក្នុងប្រទេសឆ្លងដែន និង ភ្នាក់ងារផ្តល់សេវាដឹកជញ្ជូន អែកត្តបែប ឬ ពហុបែប ត្រូវមានលិខិតអនុញ្ញាតអោយធ្វើអាជីវកម្មដែលចេញដោយក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន។
២-បែបបទនៃការគ្រប់គ្រងអាជីវករដឹកជញ្ជូន និងអ្នកផ្តល់សេវាដឹកជញ្ជូន ត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
៣-ការគ្រប់គ្រងការដឹកជញ្ជូនទំនិញ និង អ្នកដំនើរត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
៤-ការដឹកជញ្ជូនទំនិញមានគ្រោះថ្នាក់ និង ទំនិញងាយខូចគុណភាពត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
៥-កិច្ចសន្យាដឹកជញ្ជូនទំនិញ ឬ អ្នកដំនើរតាមផ្លូវគោក ត្រូវមានចែងក្នុងច្បាប់មួយដោយឡែក។
៦-ការដឹកជញ្ជូនអន្តរជាតិតាមផ្លូវគោក ត្រូវអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ នៅពេលព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចូលជាភាគី។
មាត្រា ៥១ ៖
កែប្រែគ្រប់រថយន្ដ រ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉ក ដែលធ្វើអាជីវកម្មដឹកជញ្ជូនទំនិញ និង អ្នកដំនើរត្រូវមានលិខិតអនុញ្ញាតអោយធ្វើអាជីវកម្ម ដែលធ្វើដោយក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។ លិខិតអនុញ្ញាតអោយយានយន្ដធ្វើអាជីវកម្មមានសសុពលភាពមួយឆ្នាំ។ ម្ចាស់យានយន្តត្រូវមកបន្តសុពលភាពមួយឆ្នាំម្តងៗ បើយឺតយ៉ាវនឹងត្រូវពិន័យ។ ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ត្រូវចេញប្រកាសណែនាំលម្អិតអំពីការផ្តល់លិខិតអនុញ្ញាតអោយធ្វើអាជីវកម្មដឹកជញ្ជូន។
មាត្រា ៥២ ៖
កែប្រែនៅពេលកំពុងធ្វើសកម្មភាពអាជីវកម្មដឹកជញ្ជូន មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូននីមួយៗត្រូវមានលិខិតស្នាម ដែលចេញអោយដោយក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន និងក្រសួងពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀតដូចខាងក្រោម ៖
ក- បណ្ណសំគាល់យានយន្ត និងផ្លាកលេខ។
ខ- បណ្ណបើកបរត្រឹមត្រូវតាមប្រភេទយានយន្ត។
គ- វិញ្ញាបនប័ត្រត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយានយន្ត។
ឃ- លិខិតអនុញ្ញាតអោយយានយន្តធ្វើអាជីវកម្មដឹកជញ្ជូន។
ង- លិខិតអនុញ្ញាតអោយធ្វើអាជីវកម្មដឹកជញ្ជូន។
ច- លិខិតធានារ៉ាប់រងចេញដោយក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រង។
ឆ- លិខិតអនុញ្ញាតផ្សេងៗចេញដោយស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចផ្សេងៗទៀត។
មាត្រា ៥៣ ៖
កែប្រែការរៀបចំផ្ទុកទំនិញ និងមនុស្ស ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម ៖
១-ការផ្ទុកទំនិញលើយានជំនិះ ត្រូវរៀបចំអោយត្រឹមត្រូវដើម្បីការពារ ៖
- ការបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់មនុស្ស ឬ ធ្វើអោយខូចទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ឬ អែកជន ដោយការអូស ឬ ធ្លាក់តាមផ្លូវ
- ការបាំងភ្នែកអ្នកបើកបរ ឬ ការធ្វើអោយអន់ថយ នូវលំនឹងយាន និងការបើកបរយាន
- ការបង្កអោយមានសំលេង ឬ ការបង្កើនធូលី ឬ ការធ្វើអោយរំខានផ្សេងៗទៀតដែលអាចជៀសវាងបាន
- ការធ្វើអោយបាំងភ្លើងស្តុប ភ្លើងសញ្ញាប្តូរទិស កញ្ចក់ចាំងពន្លឺ និងផ្លាកលេខយានយន្ត។
២-គ្រប់អុបករណ៍ការពារបន្ថែមដូចជាខ្សែនីឡុង ខ្សែកាបច្រវ៉ាក់ និង កំរាលសំពត់តង់ ដែលប្រើប្រាស់សំរាប់សុវត្ថិភាព ឬការពារទំនិញត្រូវគ្រប និង ចងអោយបានជាប់ល្អ។
៣-គ្រប់ករណីនៃការផ្ទុកឈើហ៊ុបឬ វត្ថុផ្សេងៗទៀត ដែលមានបណ្តោយវែង បន្ទុកនោះមិនត្រូវអោយលូតហួសពីគែមខាងមុខយាន និង មិមត្រូវអោយហួសពីគែមខាងក្រោយនៃយានចំនួន ៣ម៉ែត្រ ឬ ធ្លាក់អូសដីឡើយ។
៤-បើសិនជាបន្ទុកត្រូវលូតហួស ១ម៉ែត្រពីគែមខាងក្រោយយាន ពេលថ្ងៃត្រូវចងក្រនាត់ពណ៌ក្រហម ពេលយប់ត្រូវដាក់កញ្ចក់ចាំង ពន្លឺពណ៌ក្រហមនៅចុងបន្ទុក។ ចំពោះទទឹងបន្ទុកមិនត្រូវអោយលើសហួសពីគែមទទឹងយាន ហើយកំពស់មិនត្រូវអោយហួសលើសពីដំបូលយានដែលរោងចក្រផលិតយានកំនត់ឡើយ លើកលែងតែរថយន្តផ្ទុកមនុស្ស ចំនួនអតិបរមាត្រឹម២០នាក់ ហើយដែលអាចផ្ទុកទំនិញកំពស់អតិបរមាត្រឹម ០,៥០ម៉ែត្រពីលើដំបូល និងត្រូវមានជើងទំរ ឬ រនាំងចាប់ភ្ជាប់ដំបូលយ៉ាង
រឹងមាំ។
៥-ក្នុងករណីផ្ទុកទំនិញគ្រោះថ្នាក់ត្រូវរៀបចំទុកដាក់ ឬ វេចខ្ចប់អោយមានសុវត្ថិភាពល្អ ហើយត្រូវសរសេរឈ្មោះប្រភេទនិងបិទផ្លាកសញ្ញាសំគាល់វត្ថុគ្រោះថ្នាក់នោះ ។
៦-បច្ចេកទេសផ្ទុក វេចខ្ចប់ទំនិញ ត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
៧-ការដឹកជញ្ជូនមនុស្សត្រូវមានកៅអីអង្គុយ ឬ មានបង្កាន់ដៃ ឬ ប្រដាប់តោងឈររឹងមាំ ហើយត្រូវអោយមានផាសុខភាពល្អ ។ ការផ្ទុកមនុស្សត្រូវហាមឃាត់ ដូចខាងក្រោម ៖
- ហាមផ្ទុកមនុស្សលើសពីចំនួនកន្លែងអង្គុយ ដែលកំនត់ដោយរោងចក្រផលិតយាន ឬ កំនត់ដោយក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន
- ហាមផ្ទុកមនុស្សនៅលើដំបូលកាប៊ីន ឬ ដំបូលរថយន្ត
- ហាមតោងពីមុខ ពីក្រោយ ឬ ពីចំហៀងរថយន្ត
- ហាមផ្ទុកមនុស្សនៅលើរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉ក
- ហាមផ្ទុកវត្ថុដែលមានក្លិនអាក្រក់ ឬ មានជាតិពុលក្នុងរថយន្តដឹកមនុស្ស។
មាត្រា ៥៤ ៖
កែប្រែការផ្ទុកទំនិញលើរថយន្ត រ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កមិនត្រូវអោយលើសទំងន់អតិបរមាសង្កត់លើភ្លៅ និង ទំងន់សរុបអតិបរមារបស់យានដែលកំនត់ដោយរោងចក្រផលិតយានឡើយ និង មិនត្រូវលើសទំងន់អនុញ្ញាតដូចខាងក្រោម ៖ ១-ការកំរិតទំងន់អតិបរមាសង្កត់លើភ្លៅរថយន្ត រ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កត្រូវកំនត់ត្រឹម ៖
- ៦តោន សំរាប់ភ្លៅទោល ដែលមានកង់២ ស្ថិតនៅផ្នែកចង្កូតរថយន្ត
- ១១តោន សំរាប់ភ្លៅភ្លោះ ដែលមានកង់៤ ស្ថិតនៅផ្នែកចង្កូតរថយន្ត
- ១០តោន សំរាប់ភ្លៅទោល ដែលមានកង់៤
- ១៩តោន សំរាប់ភ្លៅភ្លោះ ដែលមានកង់៨
- ២៤តោន សំរាប់ភ្លៅ៣ជិតគ្នាដែលមានកង់១២។
២-ការកំរិតទំងន់សរុបអនុញ្ញាតអតិបរមារបស់រថយន្តត្រូវកំនត់ត្រឹម ៖
- ១៦តោន សំរាប់រថយន្តដែលមានភ្លៅ២ គឺភ្លៅទោលផ្នែកខាងមុខរថយន្ត ដែលមានកង់២ និងភ្លៅទោលខាងក្រោយរថយន្តដែលមានកង់៤
- ២៥តោន សំរាប់រថយន្តដែលមានភ្លៅ៣ គឺភ្លៅទោលផ្នែកខាងមុខរថយន្ត ដែលមានកង់២ និងភ្លៅភ្លោះផ្នែកខាងក្រោយរថយន្តដែលមានកង់៨
- ៣០តោន សំរាប់រថយន្តដែលមានភ្លៅ៤ គឺភ្លៅភ្លោះផ្នែកខាងមុខរថយន្ត ដែលមានកង់៤ និងភ្លៅភ្លោះផ្នែកខាងក្រោយរថយន្តដែលមានកង់៨។
៣-ការកំរិតទំងន់សរុបអនុញ្ញាតអតិបរមារបស់រថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉កត្រូវកំនត់ត្រឹម ៖
- ៣៥តោន សំរាប់រថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉កដែលមានភ្លៅ៤ គឺភ្លៅទោលផ្នែកខាងមុខរថយន្ត ដែលមានកង់២ ភ្លៅទោលផ្នែកខាងក្រោយរថយន្តដែលមានកង់៤ ភ្លៅទោលផ្នែកខាងមុខរ៉ឺម៉កដែលមានកង់៤ និងភ្លៅទោលផ្នែកខាងក្រោយរ៉ឺម៉ក ដែលមានកង់៤ -៤០តោន សំរាប់រថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉កដែលមានភ្លៅចាប់ពី ៥ឡើងទៅ។
៤-ការកំរិតទំងន់សរុបអនុញ្ញាតអតិបរមា របស់រថយន្តសន្ដោងសឺមីរ៉ឺម៉កត្រូវកំនត់ត្រឹម ៖
- ៣៥តោន សំរាប់រថយន្តសន្ដោងសឺមីរ៉ឺម៉កដែលមានភ្លៅ៤ គឺភ្លៅទោលផ្នែកខាងមុខរថយន្តដែលមានកង់២ភ្លៅទោលផ្នែកខាងក្រោយរថយន្តដែលមានកង់៤ និង ភ្លៅភ្លោះផ្នែកខាងក្រោយសឺមីរ៉ឺម៉កដែលមានកង់៨ - ៤០តោនសំរាប់រថយន្តសន្ដោងសឺមីរ៉ឺម៉ក ដែលមានភ្លៅចាប់ពី៥ឡើងទៅ។ ចំពោះទំងន់រថយន្ត និងរថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉កដែល
គ្មានចែងនៅក្នុងងចំនុចខាងលើនេះ ត្រូវសុំលិខិតិអនុញ្ញាតពិសេសពីក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន។ នៅពេលឆ្លងកាត់ស្ពាន គ្រប់អ្នកបើកបររថយន្ត រថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉ក ត្រូវគោរពតាមទំងន់សរុបអនុញ្ញាតអតិបរមាដែលកំនត់ក្នុងផ្លាកសញ្ញាដាក់តាំងនៅពីមុខស្ពាន។ ចំពោះទំហំរថយន្ត និងរថយន្តសន្ដោងរ៉ឺម៉ក ឬ សឺមីរ៉ឺម៉ក ដែលគ្មានបន្ទុក ត្រូវកំនត់ដូចខាងក្រោម
- ប្រវែងទទឹងអតិបរមាមិនត្រូវអោយលើសពី ២,៥០ម៉ែត្រលើកលែងតែយានយន្តុបករណ៍ មិនត្រូវអោយលើសពី៣ម៉ែត្រ
- ប្រវែងកំពស់អតិបរមាមិនត្រូវអោយលើសពី ៤,២០ម៉ែត្រ
- ប្រវែងបណ្តោយអតិបរមានៃរថយន្តនីមួយៗមិនត្រូវអោយលើសពី ១២,២០ម៉ែត្រ
- ប្រវែងបណ្តោយអតិបរមានៃរថយន្តដែលមានសន្ដោងសឺមីរ៉ឺម៉កនីមួយៗ មិនត្រូវអោយលើសពី ១៦ម៉ែត្រ
- ប្រវែងបណ្តោយអតិបរមានៃរថយន្តដែលមានសន្ដោងរ៉ឺម៉កនីមួយៗ មិនត្រូវអោយលើសពី ១៨ម៉ែត្រ។បទដ្ឋានបច្ចេកទេសស្តីពីទំហំនិងទំងន់យានជំនិះផ្សេងទៀតត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។
មាត្រា ៥៥ ៖
កែប្រែការបង់ប្រាក់សំរាប់ថ្លៃសេវាចេញបណ្ណបើកបរ បណ្ណសំគាល់ផ្លាកលេខ ត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេស និងលិខិតអនុញ្ញាតអោយយានយន្តធ្វើអាជីវកម្ម ប្រាក់ពិន័យ ក្នុងការយឺតយាវផ្សេងៗ និងសេវាផ្សេងៗ ត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសរួមរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និង ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។
ជំពូកទី ៨ គណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក
កែប្រែមាត្រា ៥៦ ៖
កែប្រែត្រូវបង្កើតគណៈកម្មាធិការជាតិ សុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ដែលមានភារកិច្ចសម្របសំរួល ប្រមូលកំលាំង និងបង្កើនកិច្ចសហការ រវាងក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ក្រសួងពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ សមាគមអ្នកដឹកជញ្ជូន អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការអែកជនផ្សេងទៀត ដើម្បីចាត់វិធានការកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ក្នុង ទិសដៅការពារអាយុជីវិតប្រជាជន ការការពារការខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ អែកជន និងធានាអោយបានរឹងមាំនូវសន្តិសុខ សន្ដាប់ធ្នាប់ និង សុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោកនៅតាមផ្លូវថ្នល់។ សមាសភាព តួនាទីភារកិច្ច និងការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្ត ទៅនៃគណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
មាត្រា ៥៧ ៖
កែប្រែគណៈកម្មាធិការជាតិសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ត្រូវមាន ថវិកាដោយឡែកដែលជាអុបសម្ព័ន្ធរបស់ក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន និងថវិការបស់ដៃគូសុវត្ថិភាពផ្លូវគោកសំរាប់ប្រើប្រាស់ លើវិធានការកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។
ជំពូកទី ៩ សមត្ថកិច្ចរបស់មន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក
កែប្រែមាត្រា ៥៨ ៖
កែប្រែមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ចរាចរណ៍មានពីរក្រុមគឺ អង្គភាពនគរបាលចរាចរណ៍ និងក្រុមត្រួតពិនិត្យចំរុះ ៖ ១-អង្គភាពនគរបាល ដែលទទួលបន្ទុករៀបចំសន្ដាប់ធ្នាប់សុវត្ថិភាពចរាចរណ៍មានភារកិច្ចៈ
- ចាត់ចែងចរាចរណ៍អោយមានសន្ដាប់ធ្នាប់ល្អ
- តាមដាន ល្បាត និងពិនិត្យអំពើល្មើសនឹងបទបញ្ញាត្ដិចរាចរណ៍
- ធ្វើរបាយការណ៍ស្តីពីសភាពការណ៍សន្ដាប់ធ្នាប់ចរាចរណ៍បទល្មើសចរាចរណ៍ និង គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដែលកើតមានឡើង
- ធ្វើការពិន័យជាប្រាក់ចំពោះបទលហុដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសពិន័យអន្តរការណ៍
- សំរុះសំរួលក្នុងករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដូចមាន ចែងក្នុងមាត្រា៦៤
- ត្រួតពិនិត្យ និងកត់ត្រាដំនើរហេតុនៅពេលមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ក្នុងករណីចាំបាច់ធ្វើការដកហូតជាបណ្តោះអាសន្ននូវបណ្ណបើកបរ និងឃាត់យានជំនិះតាមមាត្រា៦១ មាត្រា៦៥ និងមាត្រា៦៦
- ធ្វើកំនត់ហេតុដោយមានភ្ជាប់ជាមួយនូវសំនុំរឿងបញ្ជូនទៅតុលាការ ក្នុងករណីកំនត់ដោយច្បាប់នេះ។
២-ក្រុមត្រួតពិនិត្យចំរុះដែលមានមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន និង ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ មានភារកិច្ចត្រួតពិនិត្យបទល្មើសចរាចរណ៍ក្នុងករណីចាំបាច់។ តួនាទីភារកិច្ចរបស់ក្រុមត្រួតពិនិត្យចំរុះ ត្រូវកំនត់ដោយអនុក្រឹត្យ។
មាត្រា ៥៩ ៖
កែប្រែជនប្រព្រិត្ដបទល្មើសមានសទិ្ធប្ដឹងតវ៉ាទៅតុលាការក្នុងករណី ដែលខ្លួនកើតទុក្ខមិនសុខចិត្ត ចំពោះសេចក្តីសំរេចមិនត្រឹមត្រូវអំពីការពិន័យលើបទល្មើសនោះ។
មាត្រា ៦០ ៖
កែប្រែក្នុងការឃាត់យានជំនិះដើម្បីត្រួតពិនិត្យ នគរបាលចរាចរណ៍ត្រូវ អនុវត្តដោយជៀសវាងការធ្វើអោយស្ទះចរាចរណ៍ ឬ បង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។
មាត្រា ៦១ ៖
កែប្រែមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍មានសិទ្ធិដកបណ្ណបើកបរព្យួរទុក ក្នុងរយៈពេលមិនលើសពី ១ខែយ៉ាងយូរ គិតទាំងការដកពិន្ទុដែលមានចែងក្នុងមាត្រា៤៣នៃច្បាប់នេះ ចំពោះបទល្មើសណាមួយ ដូចខាងក្រោមៈ
១-បើកបរខុសទិសចរាចរណ៍ ឬ បើកបរតាមទិសចរាចរណ៍ ដែលមានដាក់សញ្ញាហាមឃាត់។
២-បើកបរដោយល្បឿនលើស ៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងពីល្បឿនដែលបានកំនត់ក្នុងច្បាប់នេះ។
៣- មិនគោរពសិទ្ធិអាទិភាព។
៤-មិនគោរពផ្លាកសញ្ញាឈប់ ឬ ភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ពណ៌ក្រហម ឬ ពណ៌ក្រហមភ្លឹបភ្លែតៗ។
៥-បើកបរយានដែលមានកង់ច្រវ៉ាក់ដែកផ្ទាល់នៅលើផ្លូវថ្នល់ក្រាលកៅស៊ូ។ មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ មិនត្រូវដកហូតបណ្ណសំគាល់យានយន្ត ឬ បណ្ណបើកបរ នៅក្នុងករណីដែលពុំមានចែងក្នុងច្បាប់នេះឡើយ។
មាត្រា ៦២ ៖
កែប្រែក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍អាស្រ័យទៅតាមករណីនីមួយៗនោះ ការឃាត់យានជំនិះ ការឃាត់ខ្លួនអ្នកបើកបរដើម្បីសាកសួរព័ត៌មាននិងធ្វើកំនត់ហេតុកត់ត្រា ជាសមត្ថកិច្ចរបស់មន្ត្រីនគរបាល ចរាចរណ៍នៅកន្លែងកើតហេតុ។ ក្នុងករណីអ្នកបើកបរស្ថិតនៅក្រោមអិទ្ធិពលជាតិស្រវឹង ឬ គ្រឿងញៀន មន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ផ្នែកចរាចរណ៍ត្រូវប្រគល់ភារកិច្ច នេះជូនមន្ទីរពេទ្យពិនិត្យនិងចេញលិខិតបញ្ជាក់អត្រាជាតិស្រវឹង ឬ គ្រឿងញៀន ដើម្បីភ្ជាប់ជាមួយកំនត់ហេតុគ្រោះថ្នាក់ទៅតុលាការ។
មាត្រា ៦៣ ៖
កែប្រែបទល្មើសចរាចរណ៍ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសជាប់ពន្ធនាគារ និង ផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ ជាសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការ ។ ក្នុងករណីនេះមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍នៅខេត្តក្រុង ត្រូវបញ្ជូនតាមឋានានុក្រមទៅសាលាជម្រះក្តី នៃកន្លែងកើតហេតុនូវកំនត់ហេតុរៀបរាប់ពីហេតុការណ៍ ដោយត្រូវភ្ជាប់ជាមួយនូវចំលើយរបស់អ្នកបើកបរ និង អ្នករងគ្រោះ ឬចំលើយរបស់សាក្សី ដែលធ្វោឡើងដោយមន្ដ្រីនគរបាលចរាចរណ៍។ សំនុំរឿងដែលប្រមូលបានមកនេះ គប្បីមានព័ត៌មានច្បាស់លាស់គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ជូនទៅតុលាការ ។
មាត្រា ៦៤ ៖
កែប្រែបទល្មើសចរាចរណ៍ ដែលមានលក្ខណៈ ជាបទលហុដែលត្រូវផ្តន្ទាទោស ពិន័យអន្តរការណ៍ជាសមត្ថកិច្ចរបស់មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍។ មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍មានសិទ្ធិសំរុះសំរួលក្នុងករណីមានគ្រោះ ថ្នាក់ដែលបណ្តាលអោយសងតែសំនងខូចខាត។ បើសិនជាការសំរុះសំរួលមិនបានសំរេច មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ ត្រូវបញ្ជូនសំនុំរឿងនេះទៅតុលាការ។
មាត្រា ៦៥ ៖
កែប្រែមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ត្រូវរៀបចំសំនុំបែបបទប្តឹងទៅ តុលាការចំពោះគ្រប់អ្នកបើកបរដែល ប្រព្រឹត្តបទល្មើសចរាចរណ៍ដើម្បីទុកបណ្ណបើកបរជាមោឃៈ ឬ ត្រូវព្យួរទុកបណ្ណបើកបរមួយរយៈពេល ដូចខាងក្រោម ៖
១-ការព្យួរទុកបណ្ណបើកបរក្នុងរយៈពេលមិនលើសពី១ឆ្នាំដោយគិតទាំងការដកពិន្ទុ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៤៣ នៃច្បាប់នេះ ៖
- ក-បើកបរនៅពេលស្រវឹងដែលមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី០,៤០មីលីក្រាមក្នុង មួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៨ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ ឬ ស្ថិតក្រោមអិទ្ធិពលគ្រឿងញៀន ឬ ប្រកែកមិនព្រមអោយគេធ្វើការពិនិត្យ អត្រាជាតិអាកុល ឬ គ្រឿងញៀន។
- ខ-រត់គេចខ្លួននៅពេលបង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។
- គ-មិនព្រមគោរពតាមបញ្ជាឃាត់យានជំនិះឬ ប្រកែកមិនព្រមអោយត្រួតពិនិត្យយានជំនិះ។
- ឃ-ប្រើប្រាស់ផ្លាកលេខ បណ្ណសំគាល់យានជំនិះ ឬ លិខិតក្លែងក្លាយដើម្បីធ្វើចរាចរណ៍។
២-ប្រកាសបណ្ណបើកបរជាមោឃៈ ឬ ព្យួរទុកក្នុងរយៈពេលមិនលើស២ឆ្នាំដោយគិតទាំងការដកពិន្ទុ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៤៣នៃច្បាប់នេះ ៖
- ក-បើកបរមិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ហើយបង្កអោយមនុស្សមានរបួសធ្ងន់ធ្ងរដោយអចេតនា។
- ខ-បើកបរមិនគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍ ហើយបង្កអោយមនុស្សស្លាប់ដោយអចេតនា ។
ក្នុងករណីអ្នកបើកបរប្រព្រឹត្តបទល្មើស ដែលមានចែងក្នុងចំនុច១ និង២ ខាងលើនេះ ប្រធានអង្គភាពនគរបាលចរាចរណ៍ខេត្ត-ក្រុងមានសិទ្ធិសំរេចព្យួរបណ្ណបើកបរដែលមានរយៈពេលរហូត ដល់១ឆ្នាំដើម្បីរង់ចាំតុលាការវិនិច្ឆ័យ។ នៅពេលតុលាការសំរេចរឿងក្តីជាស្ថាពររួចហើយ សេចក្តីសំរេចខាងលើត្រូវជំនួសដោយសេចក្តីសំរេចរបស់សាលក្រម ឬ សាលដីកា ។
មាត្រា ៦៦ ៖
កែប្រែមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ ត្រូវឃាត់យានជំនិះមិនអោយធ្វើចរាចរណ៍ ឬ ឃាំងទុកយានយន្តរហូតពេលបង់ប្រាក់ពិន័យ ដើម្បីធ្វើការពិន័យទៅតាមករណី ដែលអ្នកបើកបរបានប្រព្រតឹ្តល្មើស និងបទបញ្ញាត្ដិចរាចរណ៍ដូចខាងក្រោម ៖
១-យានជំនិះដែលអ្នកបើកបរកំពុងស្ថិតនៅក្នុងភាពស្រវឹងដោយមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី ០,២៥មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៥ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ ឬ ស្ថិតនៅក្រោមអិទ្ធិពលនៃគ្រឿងញៀន។
២-យានជំនិះដែលអ្នកបើកបរប្រកែកមិនព្រមអោយគេត្រួតពិនិត្យអត្រាជាតិអាកុល ឬ គ្រឿងញៀន។
៣-យានជំនិះដែលផ្ទុកទំនិញ ឬ មនុស្សហួសកំរិតកំនត់ ។
៤-យានជំនិះដែលអ្នកបើកបរគ្មានបណ្ណបើកបរ ឬ មានបណ្ណបើកបរមិនត្រឹមត្រូវតាមប្រភេទយានជំនិះ។
៥-យានជំនិះដែលមានលក្ខណបច្ចេកទេសមិនគ្រប់គ្រាន់អាចបង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។
៦-យានជំនិះដែលបញ្ចោញផ្សែងខ្លាំង ឬ សំលេងខ្លាំងលើសពីស្តង់ដារកំនត់ធ្វើអោយរំខានដល់អ្នកប្រើប្រាស់ផ្លូវផ្សេងទៀត ឬអ្នកដែលរស់នៅជាប់ដងផ្លូវថ្នល់។
៧-យានជំនិះដែលធ្វើចរាចរណ៍ ដោយគ្មានផ្លាកលេខ និង បណ្ណសំគាល់យានយន្ត ឬ លិខិតអនុញ្ញាតផ្សេងៗ ដើម្បីធ្វើចរាចរណ៍។
៨-យានជំនិះដែលផ្ទុកទំនិញ ឬ អ្នកដំនើរនាំអោយបាំង ឬ ទើសទែងដល់អ្នកបើកបរ។
៩-យានជំនិះដែលចតធ្វើអោយរំខាន ឬ នាំអោយមានគ្រោះថ្នាក់ដល់យានដទៃ។
១០-យានជំនិះដែលចតចោលនៅលើទ្រូងផ្លូវក្នុងទីប្រជុំជនលើសពី ៧២ម៉ោង។
១១-ក្នុងករណីយានយន្តមិនបានចូលត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសតាមពេលកំនត់ ឬ មិនបានជួសជុលយាន តាមពេលកំនត់របស់ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន។
មាត្រា ៦៧ ៖
កែប្រែមន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ ត្រូវឃាត់យានជំនិះដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ទុកនិងរៀបចំសំនុំរឿងបញ្ជូនទៅតុលាការដើម្បីធ្វើកាវិនច្ឆ័យ ចំពោះអ្នកបើកបរដែលបានបានប្រព្រត្ដបទល្មើសចរាចរណ៍ដូចខាងក្រោមៈ
១-យានជំនិះដែលពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។
២-យានជំនិះដែលមានផ្លាកលេខ ឬ បណ្ណសំគាល់យានយន្ត ឬ លិខិតអនុញ្ញាតក្លែងក្លាយ។
៣-យានជំនិះដែលផ្ទុកទំនិញ ឬ មនុស្សហួសកំរិតកំនត់ទំងន់ ហើយធ្វើអោយខូចហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវ ស្ពានជាក់ស្តែង។
មាត្រា ៦៨ ៖
កែប្រែសមត្ថកិច្ចរៀបចំបែបបទពិនិត្យអង្កេតកត់ត្រាបទល្មើស មានដូចខាងក្រោម ៖
១-បែបបទនៃការពិនិត្យអង្កេតកត់ត្រាតាមបទល្មើសការប្រើប្រាស់សៀវភៅមានគល់បញ្ជី និង ការធ្វើកំនត់ហេតុគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និង បញ្ជូនលិខិត ឬ សំនុំអែកសារទៅសមត្ថកិច្ចបន្ទាប់ត្រូវកំនត់ ដោយប្រកាសរួមរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
២-បែបបទនៃការបង់ប្រាក់ពិន័យ ការគ្រប់គ្រងបង្កាន់ដៃបង់ប្រាក់ពិន័យ និងការគ្រប់គ្រងប្រាក់ចំណូលបានមកពីការពិន័យត្រូវកំនត់ដោយប្រកាសរួមរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ។
ជំពូកទី ១០ ទោសបញ្ញាត្ដិ
កែប្រែមាត្រា ៦៩ ៖
កែប្រែអ្នកបើកបរអាចត្រូវទទួលខុសត្រូវទាំងផ្នែកព្រហ្មទណ្ឌទាំងផ្នែករដ្ឋប្បវេណីចំពោះ បទល្មើសដែលខ្លួនបានប្រព្រឹត្តក្នុងការបើកបរយានជំនិះ។ ការរំលោភលើរាងកាយ កិត្តិយស សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ និងសមត្ថកិច្ច របស់ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍ ដែលកំពុងបំពេញភារកិច្ច ត្រូវទទួលទោសតាមច្បាប់។
មាត្រា ៧០ ៖
កែប្រែកម្មសិទ្ធិករ ឬ អ្នកគ្រប់គ្រងយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែករដ្ឋប្បវេណីក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់បណ្តាលអោយមានការខូចខាតដែលបង្កឡើងដោយយានជំនិះដែលខ្លួន មានជាកម្មសិទ្ធិ ឬ គ្រប់គ្រង។
មាត្រា ៧១ ៖
កែប្រែគ្រប់បទល្មើសចរាចរណ៍ត្រូវបញ្ជូនទៅតុលាការ លើកលែងតែបទល្មើសមានលក្ខណៈជាបទលហុ ដែលត្រូវផ្តន្ទាទោសពិន័យអន្ដរការណ៍ ឬករណីដែលមានចែងក្នុងមាត្រា ៦៤ អំពើបទល្មើសដែលត្រូវទទួលព្រមាន។
មាត្រា ៧២ ៖
កែប្រែមន្ត្រី ឬ ភ្នាក់ងារនគរបាលទទួលបន្ទុកសន្ដាប់ធ្នាប់ចរាចរណ៍ណា ដែលប្រើសិទ្ធិអំណាចដោយរំលោភក្នុងការដកហូតយកបណ្ណបើកបរ ផ្លាកលេខ បណ្ណសំគាល់យាន ឬ ឃាត់ទុកយានរបស់អ្នកបើកបរត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ប្រាំមួយ(៦)ថ្ងៃ ទៅ (មួយ១)ខែ ឬ /និងពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរម៉ឺនប្រាំពាន់(២៥.០០០)រៀលទៅម្ភៃម៉ឺន(២០០.០០០)រៀល។
ក្នុងករណីដែលមានការខូចខាត ឬ បាត់បង់ផ្នែកណាមួយនៃយាន បណ្តាលមកពីការឃាត់ទុក អង្គភាពសាម៉ីត្រូវទទួលខុសត្រូវក្នុងការសងការខូចខាតនោះ។ ប្រសិនបើកំរិតនៃការបំពានករណីយកិច្ចរបស់មន្ត្រី ឬ ភ្នាក់ងារទទួលបន្ទុកសន្ដាប់ ធ្នាប់ចរាចរណ៍ក្នុងការបញ្ចៀសនូវលទ្ធផលមានភាពធ្ងន់ធ្ងរ នោះអង្គភាពអាចទាមទារសំនងពីមន្ត្រី ឬ ភ្នាក់ងារនោះបាន ។
ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី មួយ(១)ឆ្នាំ ទៅ បី(៣)ឆ្នាំ ឬ /និងពិន័យជាប្រាក់ ពី ពីរលាន (២.០០០.០០០)រៀល ទៅប្រាំមួយលាន(៦.០០០.០០០)រៀល ចំពោះមន្ត្រី ឬ ភ្នាក់ងារទទួលបន្ទុកសន្ដាប់ធ្នាប់ចរាចរណ៍ណាដែល ៖
- បង្ខំទារប្រាក់ពិន័យមិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់កំនត់
- ទទួលប្រាក់ដោយការប្រើប្រាស់ក្បាលសៀវភៅសំរាប់ពិន័យដែលមានគល់បញ្ជីមិនត្រឹមត្រូវ ឬ ដោយមិនចេញបង្កាន់ដៃប្រាក់ពិន័យអោយអ្នកបើកបរដែលត្រូវពិន័យ។
- ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី មួយ(១)ឆ្នាំ ទៅបី(៣)ឆ្នាំឬ /និងពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរលាន(២.០០០.០០០)រៀល ទៅប្រាំមួយលាន(៦.០០០.០០០)រៀល ចំពោះមន្ត្រីរាជការ ឬ បុគ្គលិកដែលធ្វើការងារផ្ទាល់ ឬ មានសមត្ថកិច្ច ឬ មានភារកិច្ច ដែលធ្វើការងារក្នុងការគ្រប់គ្រងសាលាបើកបរ ឬ ការងារចេញបណ្ណបើកបរ ឬ ការងារចុះបញ្ជីការចេញបណ្ណសំគាល់យានយន្ត ហើយដែលបានប្រព្រឹត្តផ្ទុយនឹងមាត្រា៤០ ឬ មាត្រា៤៨ នៃច្បាប់នេះ។
មាត្រា ៧៣ ៖
កែប្រែក្នុងករណីបណ្ណបើកបរត្រូវព្យួរទុក ឬ ទុកជាមោឃៈ ហើយសាម៉ី ខ្លួនមិនព្រមប្រគល់បណ្ណបើកបរតាមពេលកំនត់ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី មួយ(១)ថ្ងៃ ទៅប្រាំ(៥)ថ្ងៃ ឬ /និងពិន័យជាប្រាក់ពីប្រាំពាន់(៥.០០០)រៀល ទៅពីរម៉ឺនប្រាំពាន់(២៥.០០០)រៀល។
មាត្រា ៧៤ ៖
កែប្រែជនណាបេកី បរយានដោយគ្មា នបណ្ណបើកបរ ឬ ក្នុងរយៈពេលដែលបណ្ណបើកបរត្រូវបានដកហូតព្យួរទុក ឬទុកជាមោឃៈ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពីប្រាំមួយ(៦)ថ្ងៃ ទៅមួយ(១) ខែ ឬ /និងពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរម៉ឺនប្រាំពាន់(២៥.០០០)រៀល ទៅម្ភៃម៉ឺន (២០០.០០០)រៀល ។
មាត្រា ៧៥ ៖
កែប្រែជនណារារាំងដល់ការឃាត់យានជំនិះ ឬ មិនព្រមបញ្ឈប់យាន ជំនិះតាមការបញ្ជារបស់នគរបាលមានសមត្ថកិច្ច ឬប្រកែកមិនព្រមអោយធ្វើការត្រួតពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់យាន ឬ ប្រកែកមិនព្រមដាក់ខ្លួនអោយធ្វើតេស្តពិនិត្យជាតិអាកុល ឬ គ្រឿងញៀន ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពីប្រាំមួយ(៦)ថ្ងៃ ទៅមួយ(១)ខែ ឬ /និងពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរម៉ឺនប្រាំពាន់ (២៥.០០០)រៀល ទៅម្ភៃម៉ឺន (២០០.០០០)រៀល។
មាត្រា ៧៦ ៖
កែប្រែជនណាបើកបរយានជំនិះនៅពេលដែលខ្លួនស្ថិតនៅក្នុងភាពស្រវឹងដោយមានជាតិអាកុលចាប់ពី ០,៤០មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៨ ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ប្រាំមួយ(៦)ថ្ងៃ ទៅប្រាំមួយ(៦)ខែ ឬ /និង ពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរម៉ឺនប្រាំពាន់(២៥.០០០)រៀល ទៅមួយលាន (១.០០០.០០០)រៀល។
មាត្រា ៧៧ ៖
កែប្រែជនណាបានប្រើប្រាស់បណ្ណបើកបរ បណ្ណសំគាល់យាន ផ្លាកលេខសំគាល់យាន ឬ លិខិតអនុញ្ញាតផ្សេងៗដោយដឹងថាជាវត្ថុក្លែងក្លាយ និងជនក្លែងបណ្ណបើកបរ បណ្ណសំគាល់យាន ឬ លិខិតអនុញ្ញាត ផ្សេងៗដើម្បីចរាចរយានត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី ពីរ(២)ឆ្នាំទៅ ប្រាំ(៥)ឆ្នាំ ឬ /និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពីបួនលាន (៤.០០០.០០០)រៀល ទៅដប់លាន(១០. ០០០.០០០)រៀល។
មាត្រា ៧៨ ៖
កែប្រែជនណាបានប្រើប្រាស់មធ្យោបាយណាមួយ ដើម្បីជាអុបសគ្គ ដល់ចរាចរណ៍សាធារណត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ពីមួយ(១)ខែទៅមួយ(១)ឆ្នាំ ឬ /និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ម្ភៃម៉ឺន(២០០.០០០) រៀល ទៅពីរលាន(២.០០០.០០០)រៀល។
មាត្រា ៧៩ ៖
កែប្រែជនណាប្រើប្រាស់យានជំនិះដោយគ្មានបណ្ណសំគាល់យាន និង គ្មានផ្លាកលេខសំគាល់យាន ត្រូវផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពីប្រាំមួយ(៦)ថ្ងៃ ទៅមួយ(១)ខែ ឬ /និងផ្តន្ទាទោស ពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរម៉ឺនប្រាំពាន់(២៥.០០០)រៀល ទៅម្ភៃម៉ឺន (២០០.០០០)រៀល ។
មាត្រា ៨០ ៖
កែប្រែជនណាបើកបរបង្កអោយមានរបួសដល់អ្នកដទៃដោយអចេតនា ហើយបណ្តាលអោយមាន អសមត្ថភាពធ្វើការងារស្មើ ឬ លើសពី ប្រាំបី (៨)ថ្ងៃ ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពីប្រាំមួយ(៦)ថ្ងៃ ទៅមួយ(១)ឆ្នាំ ឬ /និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពីពីរម៉ឺនប្រាំពាន់ (២៥.០០០)រៀល ទៅ ពីរលាន(២.០០០.០០០)រៀល ។
ត្រូវផ្តន្ទាទោសដល់កំរិតអតិបរមាក្នុងករណីដែលការប្រព្រឹត្តបទល្មើសស្ថិតក្នុងស្ថានភាពណាមួយក្នុងចំណោមស្ថានភាពដូចខាងក្រោម ៖
ក-បើកបរដោយគ្មានបណ្ណបើកបរ ឬ មានបណ្ណបើកបរ តែមិនត្រឹមត្រូវតាមការកំនត់។
ខ-ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពស្រវឹង ដោយមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី ០,៤០មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៨០ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ។
គ-បណ្តាលអោយមានរបួសមនុស្សច្រើននាក់។
ឃ-រត់គេចខ្លួនពីកន្លែងកើតហេតុក្នុងគោលបនងគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវ។
មាត្រា ៨១ ៖
កែប្រែជនណាបើកបរបង្កអោយមានរបួសដល់អ្នកដទៃ បណ្តាលអោយពិការ អចិន្ត្រៃយ៍ដោយអចេតនា ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារពី មួយ(១)ឆ្នាំទៅបី(៣)ឆ្នាំ ឬ /និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរលាន (២.០០០.០០០)រៀល ទៅប្រាំមួយលាន(៦.០០០.០០០)រៀល។
ត្រូវផ្តន្ទាទោសដល់កំរិតអតិបរមា ក្នុងករណីដែលការប្រព្រឹត្តបទលេស្មី ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពណាមួយ ក្នុងចំនោមស្ថានភាពដូចខាងក្រោម ៖
ក-បើកបរដោយគ្មានបណ្ណ បើបរ ឬមានបណ្ណបើកបរតែមិនត្រឹមត្រូវតាមការកំនត់។
ខ-ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពស្រវឹង ដោយមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី០,៤០មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៨០ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ។
គ-បណ្តាលអោយមានរបួសមនុស្សច្រើននាក់ ។
ឃ-រត់គេចខ្លួនពីកន្លែងកើតហេតុក្នុងគោលបនងគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវ។
មាត្រា ៨២ ៖
កែប្រែជនណាបើកបរដោយបង្កអោយស្លាប់ដល់អ្នកដទៃដោយអចេតនា ត្រូវផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ ពីមួយ(១)ឆ្នាំទៅបី(៣)ឆ្នាំ ឬ /និងផ្តន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់ពី ពីរលាន(២.០០០.០០០)រៀល ទៅប្រាំមួយលាន(៦.០០០.០០០)រៀល។
ត្រូវផ្តន្ទាទោសដល់កំរិតអតិបរមា ក្នុងករណីដែលការប្រព្រឹត្ត បទល្មើសស្ថិតក្នុងស្ថានភាពណាមួយ ក្នុងចំនោមស្ថានភាពដូចខាងក្រោម ៖
ក-បើកបរដោយគ្មានបណ្ណ បើបរ ឬមានបណ្ណបើកបរតែមិនត្រឹមត្រូវតាមការកំនត់។
ខ-ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពស្រវឹង ដោយមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី០,៤០មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី ០,៨០ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាមឡើងទៅ។
គ-បណ្តាលអោយមានស្លាប់មនុស្សច្រើននាក់។
ឃ-រត់គេចខ្លួនពីកន្លែងកើតហេតុក្នុងគោលបនងគេចវេសពីការទទួលខុសត្រូវ។
មាត្រា ៨៣ ៖
កែប្រែជនណាបើកបរបង្កអោយអ្នកដទៃមានរបួស ពិការ ឬ ស្លាប់ដោយចេតនា ត្រូវផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌជាធរមាន។
មាត្រា ៨៤ ៖
កែប្រែការផ្ទុកទំងន់អតិបរមានៃភ្លៅ និងទំងន់សរុបអតិបរមាយានយន្តដឹកជញ្ជូនដែលល្មើស កំរិតកំនត់ត្រូវទទួលទណ្ឌកម្មដូចខាងក្រោម ៖
១-មិនលើស ៥% ត្រូវធ្វើការព្រមានជាលាយលក្ខ័ណ៍អក្សរដោយមិនពិន័យ ។
២-លើសពី៥% ទៅ១០% ត្រូវៈ
ក-ពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ដប់ម៉ឺន(១០០.០០០)រៀលក្នុងមួយតោន។
ខ-រើទំនិញចេញ និងឃាត់យានជំនិះចំនួនដប់(១០)ថ្ងៃ។
គ-ដកបណ្ណបើកបរ ព្យួរទុកចំនួនដប់(១០)ថ្ងៃ។
៣-លើសពី១០% ទៅ២០% ត្រូវៈ
ក-ពិន័យជាប្រាក់ចំនួន ម្ភៃម៉ឺន(២០០.០០០)រៀលក្នុងមួយតោន។
ខ-រើទំនិញចេញ និងឃាត់យានជំនិះចំនួនមួយ(១)ខែ។
គ-ដកបណ្ណបើកបរព្យួរទុកចំនួន ប្រាំមួយ(៦)ខែ។
៤-លើសពី២០% ត្រូវៈ
ក-ពិន័យជាប្រាក់ចំនួន សាមសិបម៉ឺន(៣០០.០០០)រៀលក្នុងមួយតោន។
ខ-រើទំនិញចេញ និងឃាត់យានជំនិះចំនួនមួយ(១)ឆ្នាំ។
គ-ដកបណ្ណបើកបរព្យួរទុកចំនួនពីរ(២)ឆ្នាំ។
ក្នុងករណីអំពើល្មើសលើការផ្ទុកទំងន់សរុប ថែមទាំងអំពើល្មើសលើការផ្ទុកទំងន់អតិបរមានៃភ្លៅនោះ ត្រូវធ្វើការផាកពិន័យទាំងពីរករណី។
ក្នុងករណីមិនរាងចាល ការពិន័យត្រូវទ្វេគុណ និង បញ្ឈប់អាជីវកម្មដឹកជញ្ជូនរបស់ក្រុមហ៊ុនចំនួនមួយ(១)ឆ្នាំ។ ម្ចាស់រថយន្ដត្រូវទទួលខុសត្រូវលើការលើកដាក់ទំនិញ និង បង់ថ្លៃឈ្នួលកន្លែងទុកដាក់ ថែទាំទំនិញ និង យានជំនិះរបស់ខ្លួន។
ទណ្ឌកម្មខាងលើ មិនមែនជាអុបសគ្គ ដល់ការដាក់ទណ្ឌកម្មអោយសងការខូចខាត ដែលត្រូវសំរេចដោយតុលាការឡើយនៅក្នុងករណីដែលមានការខូចខាតហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធជាក់ស្តែង បណ្តាលមកពីការផ្ទុកលើសទំងន់កំរិតកំនត់។
មាត្រា ៨៥ ៖
កែប្រែជនជាអាណាព្យាបាលបណ្តោយអោយក្មេងមានអាយុតិចជាង៦ឆ្នាំ ដើររហេតរហូតលើផ្លូវថ្នល់ បណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែករដ្ឋប្បវេណី។
មាត្រា ៨៦ ៖
កែប្រែជនលែងសត្វដែលខ្លួនចិញ្ចឹម អោយដើររហេតរហូតលើផ្លូវថ្នល់បណ្តាលអោយមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ត្រូវទទួលខុសត្រូវផ្នែករដ្ឋប្បវេណី។
មាត្រា ៨៧ ៖
កែប្រែមន្ត្រីរាជការដែលមិនបានអនុវត្តតាមមាត្រា ៤៧នៃច្បាប់នេះ ត្រូវទទួលទណ្ឌកម្ម តាមច្បាប់រដ្ឋបាល។
មាត្រា ៨៨ ៖
កែប្រែបទលហុមាន ៤ថ្នាក់ គិតតាមចំនួនទឹកប្រាក់ពិន័យអន្តរការណ៍ដោយគិតទាំង ការដកពិន្ទុ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា៤៣នៃច្បាប់នេះ តាមកំរិតដូចខាងក្រោមៈ
១-បទលហុថ្នាក់លេខ ១
ក-បើកបរដោយប្រើសញ្ញាសូរស័ព្ទ មិនត្រឹមត្រូវតាមបទបញ្ញាត្ដិ។
ខ-បើកបរដោយមិនពាក់ខ្សែក្រវាត់ការពារ ឬ មួកការពារសុវត្ថិភាព ។
គ-បើកបរដាក់ក្មេងអាយុតិចជាង១០ឆ្នាំជិះនៅកៅអីខាងមុខរថយន្តេ ដាយគ្មានមនុស្សចាស់ការពារពារ ឬដោយគ្មានពាក់ខ្សែក្រវាត់សុវត្ថិភាព។
ឃ-អំពើល្មើសនឹងចំនុចទី៧ និងចំនុចទី៨ នៃមាត្រា៩។
ង-ឈប់ ឬ ចតដោយរំលោភ ឬ រំខាន។
ច-បើកបរដោយកុងទ័រល្បឿន មិនដំនើរការ។
ឆ-បើកបរហួសល្បឿនកំនត់ ចាប់ពី១ទៅ ១៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។
ជ-ប្រើប្រាស់ទូរស័ព្ទគ្មានអុបករណ៍ភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងនៅពេលកំពុងបើកបរ។
ឈ-អំពើល្មើសនឹងមាត្រា១៥។
បទលេស្មី ខាងលើនេះ ត្រូវផន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់តាមប្រភេទយានយន្ដ ដូចខាងក្រោម ៖
- ទោចក្រ ឬ ត្រីចក្រយានយន្តចំនួនប្រាក់ បីពាន់(៣.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនស្រាលចំនួនប្រាក់ ប្រាំពាន់(៥.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនធ្ងន់ចំនួនប្រាក់ មួយម៉ឺន១០.០០០)រៀល ។
២-បទលហុថ្នាក់លេខ ២ ៖
ក-ការផ្ទុកទំនិញ ដែលមានប្រវែងទទឹង បណ្តោយ ឬ កំពស់ខុសបទបញ្ញាត្ដិច្បាប់នេះ។
ខ-ការផ្ទុកទំនិញមិនត្រឹមត្រូវ តាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស។
គ-អេំពើ ល្មើសទាក់ទងការរៀបចំដាក់ភ្លើង និង ភ្លើងសញ្ញានៃយានជំនិះ មិនត្រឹមត្រូវតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស។
ឃ-អំពើល្មើសទាក់ទងនឹងម៉ាស៊ីនដែលបញ្ចោញសំលេងខ្លាំង ឬ ផ្សែងច្រើន ។
ង-អេំពើ ល្មើសទាក់ទងការរៀបចំតាក់់តែបរិធានបើកបរ។
ច-បើកបរហួសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី២០ ទៅ ២៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។
បទល្មើសខាងលើនេះត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់តាមប្រភេទយានយន្ត ដូចខាងក្រោម ៖
- ទោចក្រយានយន្ត ឬ ត្រីចក្រយានយន្តចំនួនប្រាក់ បួនពាន់(៤.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនស្រាលចំនួនប្រាក់ ប្រាំបីពាន់(៨.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនធ្ងន់ចំនួនប្រាក់ មួយម៉ឺនប្រាំពាន់(១៥.០០០)រៀល។
៣-បទលហុថ្នាក់លេខ ៣
ក-បើកបរខុសទិសដែលតំរូវអោយធ្វើចរាចរណ៍ ឬ បើកបរជាន់គំនូសបង្ហូតកន្ដាលទ្រូងផ្លូវ។
ខ-បើកបរហួសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី៣០ ទៅ៣៩គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោង។
គ-អំពើល្មើសទាក់ទងនឹងការជៀស និងការជែង។
ឃ-អំពើល្មើសទាក់ទងនឹងអាទិភាពនៅផ្លូវប្រសព្វ។
ង-អំពើល្មើសទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់ភ្លើង និងភ្លើងសញ្ញានៃយានជំនិះ។
ច-បើកបរមិនគោរពភ្លើងសញ្ញាចរាចរណ៍ពណ៌ក្រហម ឬ ក្រហមភ្លឹបភ្លែតៗ។
ឆ-បើកបរមិនគោរពផ្លាកសញ្ញាហាមឃាត់។
ជ-មិនរាងចាលដោយប្រព្រឹត្តដដែលនូវអំពើល្មើសស្តីពីការឈប់ ឬ ចត។
ឈ-ប្រើប្រាស់សម្បកកង់មិនត្រឹមត្រូវ តាមបទបញ្ញាត្ដិច្បាប់។
ញ-បើកបរដោយពុំមានលិខិតត្រួតពិនិត្យលក្ខណបច្ចេកទេសយាន ។
ដ-បើកបរដោយពុំមានលិខិតអនុញ្ញាតធ្វើអាជីវកម្ម។
ឋ-មិនគោរពសញ្ញាបញ្ជាចរាចរណ៍ របស់ភ្នាក់ងារនគរបាលចរាចរណ៍។
បទល្មើសខាងលើនេះត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់តាមប្រភេទយានយន្ត ដូចខាងក្រោមៈ
- ទោចក្រយានយន្ត ឬ ត្រីចក្រយានយន្តចំនួនប្រាក់ ប្រាំពាន់(៥.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនស្រាលចំនួនប្រាក់ មួយម៉ឺន(១០.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនធ្ងន់ចំនួនប្រាក់ ពីរម៉ឺន(២០.០០០)រៀល។
៤-បទលហុថ្នាក់លេខ៤
ក-បើកបរដោយប្រើប្រាស់បណ្ណបើកបរ មិនត្រឹមត្រូវតាមប្រភេទយានជំនិះ។
ខ-បើកបរយានដែលមានកង់ច្រវ៉ាក់ដែកផ្ទាល់នៅលើទ្រូងផ្លូវថ្នល់ក្រាលកៅស៊ូ។
គ-បើកបរហួសល្បឿនកំនត់ចាប់ពី ៤០គីឡូម៉ែត្រក្នុងមួយម៉ោងឡើងទៅ។
ឃ-ប្រើប្រាស់ផ្លាកលេខសំគាល់យានដែលរចនាខុសពីលក្ខណៈដើម ឬ រលុបលេខ ឬ បាក់ផ្លាកបាត់លេខ។
ង-បើកបរដោយប្រើបណ្ណបើកបរហួសសុពលភាព។
ច-បើកបរមិនគោរពតាមលក្ខខណ្ឌសុខភាពដែលតំរូវអោយពាក់វ៉ែនតា។
ឆ-បើកបរដោយមានអត្រាជាតិអាកុលចាប់ពី០,២៥ ទៅ០,៣៩មីលីក្រាមក្នុងមួយលីត្រខ្យល់ ឬ ចាប់ពី០,៥ ទៅ០,៧៩ក្រាមក្នុងមួយលីត្រឈាម។
ជ-ការបត់ឆ្វេង ឬ ស្តាំ មិនត្រឹមត្រូវតាមបទបញ្ញាត្ដិនៃច្បាប់នេះ។
ឈ-អោយមនុស្សជិះលើយាន ឬ រ៉ឺម៉កដែលកំពុងសន្ដោង ក្រៅពីអ្នកបើកបរ។
ញ-ផ្ទុកមនុស្សលើសចំនួនកំនត់។
ដ-រៀបចំចាត់ចែង ឬ ប្រណាំងយានដោយគ្មានការអនុញ្ញាតលើផ្លូវសំរាប់ធ្វើចរាចរណ៍ជាសាធារណៈ។
បទល្មើសខាងលើនេះត្រូវផ្ដន្ទាទោសពិន័យជាប្រាក់តាមប្រភេទយានយន្ត ដូចខាងក្រោម ៖
- ទោចក្រយានយន្ត ឬ ត្រីចក្រយានយន្តចំនួនប្រាក់ប្រាំមួយពាន់(៦.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនស្រាលចំនួនប្រាក់ មួយម៉ឺនពីរពាន់(១២.០០០)រៀល
- យានយន្តធុនធ្ងន់ចំនួនប្រាក់ ពីរម៉ឺនប្រាំពាន់(២៥.០០០)រៀល។
ក្នុងករណីដែលជនល្មើសមិនបង់ប្រាក់ពិន័យក្នុងរយៈពេល៣០ថ្ងៃ គិតពីថ្ងៃដែលបានទទួលបណ្ណពិន័យចំនួនទឹកប្រាក់ពិន័យនេះនឹងត្រូវតំលើងជាពីរដងបើលើសពី ៦០ថ្ងៃ ចំនួននៃប្រាក់ពិន័យនឹងត្រូវតំលើងជាបីដង។ បើផុតរយៈពេល ៩០ថ្ងៃ មន្ត្រីនគរបាលចរាចរណ៍ត្រូវរៀបចំសំនុំអែកសារបញ្ជូនទៅតុលាការ។
មាត្រា ៨៩ ៖
កែប្រែរាល់បទល្មើស នឹង បទបញ្ញត្ដិចរាចរណ៍ ដែលពុំមានចែងក្នុងមាត្រា៨៨ខាងលើនឹងត្រូវធ្វើការព្រមាន។
មាត្រា ៩០ ៖
កែប្រែចំពោះទោសដែលជាពិន័យអន្តរការណ៍ អាចអនុញ្ញាតអោយអ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសជៀសផុតពីបណ្តឹងអាជ្ញាបាន។
ជំពូកទី ១១ អន្តរបញ្ញត្តិ
កែប្រែមាត្រា ៩១ ៖
កែប្រែយានយន្តជាកម្មសិទ្ធិរបស់អែកជនដែលបានពាក់ផ្លាកលេខរដ្ឋនគរបាល និង ខេមរភូមិន្ទ ត្រូវធ្វើបែបបទសុំប្តូរពីផ្លាកលេខរដ្ឋ នគរបាល និង ខេមរភូមិន្ទមកផ្លាកលេខអែកជនអោយបានចប់សព្វគ្រប់ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ គិតចាប់ពីថ្ងៃដែលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន ។
មាត្រា ៩២ ៖
កែប្រែជំពូកទី ១០ ស្តីពីទោសបញ្ញាត្ដិត្រូវចាប់អនុវត្តប្រាំមួយ (៦)ខែ ក្រោយពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមានលើកលែងតែបទបញ្ញាត្ដិមានចែងក្នុងមាត្រា៧៧ មាត្រា៧៩ និងមាត្រា៨៤នៃច្បាប់នេះ។
មាត្រា ៩៣ ៖
កែប្រែបទបញ្ញាត្ដិដែលមានចែងក្នុងចំនុចទី៧ និងទី៨ នៃមាត្រា៩ ជំពូកទី៣ នៃច្បាប់នេះ ត្រូវចាប់អនុវត្តប្រាំ(៥)ឆ្នាំក្រោយពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន។
មាត្រា ៩៤ ៖
កែប្រែបទបញ្ញាត្ដិដែលមានចែងក្នុងមាត្រា៤៣ និងមាត្រា៤៤ ជំពូកទី៧នៃច្បាប់នេះ ត្រូវចាប់អនុវត្តប្រាំ(៥)ឆ្នាំ ក្រោយពេលច្បាប់នេះចូលជាធរមាន។
ជំពូកទី ១២ អសានបញ្ញត្តិ
កែប្រែមាត្រា ៩៥ ៖ ក្រិតលេខ ៦៨ក្រ ចុះថ្ងៃទី ៣១ ខែសីហា ១៩៩១ ដែលប្រកាសអោយប្រើ ស្ដីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោក និង បទបញ្ញាត្ដិទាំងឡាយណាដែលផ្ទុយពីច្បាប់នេះ ត្រូវទុកជានិរាករណ៍។
ធ្វើនៅបរមរាជវាំងរាជធានីភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ៨ កម្ភៈ ឆ្នាំ ២០០៧ ព្រះហស្ដលេខា និង ព្រះរាជលញ្លករ ពរល.០៧០២.០៦១ នរោត្ដម សីហមុនី បានយកសេចក្ដីក្រាបបង្គំទូលថ្វាយ សូមឡាយព្រះហត្ដលេខាព្រមហាក្សត្រ នាយករដ្ឋមន្រ្ដី ហត្ថលេខា
ហ៊ុន សែន
បានជំរាបជូនសដេចនាយករដ្ឋមន្រ្ដី រដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន ហត្ថលេខា ស៊ុន ចាន់ថុល
សេចក្តីព្រាងច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកត្រួតពិនិត្យដោយ ៖ ១. ឯកឧត្តម ស៊ុន ចាន់ថុល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន ២. ឯកឧត្តម ត្រាំ អ៊ីវតឹក រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន ៣. ឯកឧត្តម ជុំ អៀក រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន ៤. ឯកឧត្តម ហ៉ី សោភា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌
សមាសភាពនៃក្រុមការងារ តាក់តែងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក ១. ឯកឧត្តម អ៊ឹង ជុនហួរ អគ្គនាយក នៃអគ្គនាយកដ្ឋានដឹកជញ្ជូន ២. លោក កែវ សាវិន ប្រធាននាយកដ្ឋានដឹកជញ្ជូនផ្លូវគោក ៣. លោក ព្រាប ច័ន្ទវិបុល មន្ត្រីស្រាវជ្រាវច្បាប់ និងបច្ចេកទេស
- អនុម័តដោយអង្គប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ថ្ងៃទី២៣ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៥
- រដ្ឋសភាអនុម័ត ថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៦
- ព្រឹទ្ធសភា យល់ព្រមស្របតាមទំរង់ និងគតិច្បាប់នេះ ថ្ងៃទី១៦ខែមករា ឆ្នាំ២០០៧
- ព្រះរាជក្រម ប្រកាសអោយប្រើ ថ្ងៃទី០៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០០៧
សហការបោះពុម្ពផ្សាយដោយ
- គណកម្មាធិការជាតិសុវត្ដិភាពចរាចរណ៍ផ្លូវគោក
- អង្គការជនពិការអន្ដរជាតិបែលហ្សិក
ក្រោមជំនួយអុបត្ថម្ភពី
- សហគមអឺរ៉ុប
- ប្រជាជនជប៉ុន
- សហប្រតិបត្ដិការអភិវឌ្ឍន៍បែលហ្សិក
ឆ្នាំ២០០៧ ហាមលក់
ឯកសារយោង
កែប្រែ- ព្រឹទ្ធសភានៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា <http://www.senate.gov.kh/home/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=9&limit=20&limitstart=20&order=date&dir=ASC&Itemid=58&lang=en>
- សមាគមស្រាវជ្រាវនិងផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ខ្មែរ <http://www.khmerlaws.org/index.php/2011-01-16-08-50-01/2011-10-17-00-41-50.html?start=60>
- សាលាបង្រៀនបើកបរដៃធំ ២ <http://daithomii.com.kh/index/lesson.php?lesson>