មិលិន្ទប្បញ្ហា ភាគ១/កណ្ឌទី២ - មិលិន្ទប្បញ្ហាបុច្ឆាវិសជ្ជនា
ទំព័រមុន:កណ្ឌទី២ - វគ្គទី៧ - អរូបវវត្ថានវគ្គ
កណ្ឌទី ២មិលិន្ទប្បញ្ហាបុច្ឆាវិសជ្ជនា |
ព្រះថេរៈ ថ្វាយព្រះពរថា “ សូមថ្វាយព្រះពរ មហាបពិត្រ ព្រះអង្គទ្រង់ជ្រាបឬទេថា ពេលនេះជាវេលាណា ? ”
ព្រះចៅមិលិន្ទ “ ជ្រាប ព្រះគុណម្ចាស់ ថាពេលនេះ ហួសបឋមយាមទៅហើយ មជ្ឈិមយាមកំពុងតែប្រព្រឹត្តទៅ គប់ភ្លើងនៅជះពន្លឺនៅឡើយ ពួកភ្នាក់ងារនឹងនាំយកសំពត់ ៤ផ្ទាំង ដែលជារបស់ព្រះរាជទាន មកពីឃ្លាំង”
ពួកបម្រើរាជការយោនកទាំងឡាយ បានក្រាបទូលយ៉ាងនេះថា “ក្រាបទូល ព្រះមហារាជ ព្រះថេរៈជាបណ្ឌិតដ៏មានសមត្ថភាព ក្រាបទូល ”
ព្រះរាជា “ មែនហើយ ពួកនាយ ព្រះថេរៈជាបណ្ឌិត អ្នកជាគ្រូបាអាចារ្យ គួរតែដូចជាព្រះថេរៈនេះ ហើយអ្នកជាសិស្សក៏គួរតែដូចជារូបយើង អ្នកជាបណ្ឌិតនឹងដឹងសព្វនូវធម៌ ក្នុងកាលមិនយូរឡើយ”
ព្រះរាជា ទ្រង់រីករាយ ចំពោះពាក្យវិសជ្ជនា ដោះស្រាយបញ្ហារបស់ ព្រះថេរៈ ទ្រង់អារាធនាឱ្យព្រះនាគសេនត្ថេរគ្រងសំពត់កម្ពលដែលមានតម្លៃដល់ទៅ ១សែនកហាបណៈ ហើយត្រាស់ថា “ព្រះគុណម្ចាស់នាគសេន ចាប់តាំងពីថ្ងៃនេះទៅ ខ្ញុំព្រះករុណានឹងត្រៀមភត្តាហារ ទុកសម្រាប់ព្រះភិក្ខុចំនួន ១០៨ អង្គ ចំពោះព្រះគុណម្ចាស់ នៅក្នុងនគរមានវត្ថុណាមួយ ដែលជាកប្បិយ (សមគួរប្រើបានតាមពុទ្ធានុញ្ញាត) ក្តី ខ្ញុំព្រះករុណាសូមបវារណាដោយវត្ថុនោះ ”ដូចនេះ ។
ព្រះថេរៈ “ កុំអី មហាបពិត្រ អាត្មាភាពល្មមរស់នៅបានហើយ ”
ព្រះរាជា “ ព្រះគុណម្ចាស់នាគសេន ខ្ញុំព្រះករុណាក៏បានជ្រាបដែរថា ល្មមអាចរស់នៅបាន ប៉ុន្តែ សូមព្រះគុណម្ចាស់រក្សាអង្គឯង និង សូមរក្សាខ្ញុំព្រះករុណាផងចុះ។ យ៉ាងដូចម្តេច ហៅថា រក្សាអង្គឯង? គឺ ពួកចូលចិត្តពោលពាក្យនិន្ទាអ្នកដទៃ អាចនឹងមកពោលយ៉ាងនេះថា “ ព្រះនាគសេនបានធ្វើឱ្យព្រះចៅមិលិន្ទជ្រះថ្លា ក៏មិន (ឃើញថា) បានអ្វី ៗ សោះ ” បើដូចនេះ សូមព្រះគុណម្ចាស់រក្សាអង្គឯងផងចុះ។ យ៉ាងដូចម្តេច ឈ្មោះថា រក្សាខ្ញុំព្រះករុណា ? ពួកចូលចិត្តពោលពាក្យនិន្ទាអ្នកដទៃ អាចនឹងមកពោលយ៉ាងនេះថា “ព្រះចៅមិលិន្ទទ្រង់ជ្រះថ្លាហើយ ក៏មិន (ឃើញថា) ទ្រង់ធ្វើអាការជ្រះថ្លាសោះ” បើដូចនេះ ក៏សូមរក្សាខ្ញុំព្រះករុណាផងចុះ ”
ព្រះថេរៈ “ សូមថ្វាយព្រះពរ សូមឱ្យដូចតាមព្រះបំណងទៅចុះ ”
ព្រះរាជា “ ព្រះគុណម្ចាស់ ប្រៀបដូចជា រាជសីហ៍ជាស្តេចនៃសត្វទាំងឡាយ ទោះជាត្រូវឃុំឃាំងនៅក្នុងចម្រឹងមាស ក៏នៅតែបែរមុខឆ្ពោះទៅខាងក្រៅតែម៉្យាងយ៉ាងណា ព្រះគុណម្ចាស់ ខ្ញុំព្រះករុណានៅគ្រប់គ្រងផ្ទះក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែក៏ប៉ងបែរមុខឆ្ពោះទៅខាងក្រៅផ្ទះតែម៉្យាង ដូចនោះដែរ។ ព្រះគុណម្ចាស់ ប្រសិនបើខ្ញុំព្រះករុណានឹងចាកចេញពីផ្ទះទៅបួស ដល់ភាពជាអ្នកពុំមានផ្ទះ ខ្ញុំព្រះករុណាក៏នឹងមានជីវិតរស់នៅមិនបានយូរ ខ្ញុំព្រះករុណាមានសត្រូវច្រើន ” ដូចនេះ ។
គ្រានោះ ព្រះនាគសេន លុះដោះស្រាយបញ្ហារបស់ព្រះចៅមិលិន្ទរួចហើយ ក៏ក្រោកពីអាសនៈ ត្រឡប់ចូលទៅកាន់សង្ឃារាម ។ ព្រះចៅមិលិន្ទ នៅពេលព្រះនាគសេនក្រោកចេញ ទៅមិនយូរប៉ុន្មាន ទ្រង់ក៏កើតសេចក្តីតម្រិះយ៉ាងនេះថា “យើងសួរទៅថាយ៉ាងដូចម្តេច? ព្រះគុណម្ចាស់នាគសេន ឆ្លើយមកថាយ៉ាងដូចម្តេច ? ” ដូចនេះ បន្ទាប់មក ព្រះចៅមិលិន្ទទ្រង់ក៏មានព្រះតម្រិះគិតឃើញយ៉ាងនេះថា “ យើងសួរបានល្អគ្រប់ប្រការ ព្រះគុណម្ចាស់នាគសេន ក៏ឆ្លើយបានល្អគ្រប់ប្រការ ” ដូចនេះ ។
ទោះជាព្រះនាគសេនទៅដល់សង្ឃារាមហើយ ក៏មានគំនិតយ៉ាងនេះថា “ព្រះចៅមិលិន្ទ ត្រាស់សួរមកយ៉ាងដូចម្តេច ? យើងថ្វាយព្រះពរឆ្លើយទៅថាយ៉ាងដូចម្តេច ? ” ដូចនេះ ។ បន្ទាប់មក ព្រះនាគសេនក៏មានគំនិតគិតឃើញយ៉ាងនេះថា “ព្រះចៅមិលិន្ទត្រាស់សួរ បានល្អគ្រប់ប្រការ យើងក៏ថ្វាយព្រះពរឆ្លើយ បានល្អគ្រប់ប្រការ ” ដូចនេះ ។
បន្ទាប់ពីនោះ នៅពេលរាត្រីបានកន្លងផុតទៅហើយ នៅពេលជិតភ្លឺ ព្រះនាគសេនក៏គ្រងសំពត់ កាន់បាត្រ និងចីពរ ចូលទៅកាន់ព្រះរាជនិវេសន៍ ដែលព្រះចៅមិលិន្ទប្រថាប់ ។ លុះចូលទៅហើយ ក៏គង់លើអាសនៈដែលគេបានចាត់ត្រៀមទុក ។ លំដាប់នោះ ព្រះចៅមិលិន្ទ ទ្រង់ក្រាបថ្វាយបង្គំព្រះនាគសេន ហើយទ្រង់ប្រថាប់នៅកន្លែងសមគួរមួយ ។ លុះ ព្រះចៅមិលិន្ទ ទ្រង់ប្រថាប់នៅកន្លែងសមគួរហើយ ក៏មានបន្ទូលសេចក្តីនោះ ចំពោះព្រះនាគសេន “ ព្រះគុណម្ចាស់ កុំមានគំនិតយ៉ាងនេះឱ្យសោះថា “ ព្រះចៅមិលិន្ទនោះ លុះទ្រង់គិតថា យើងបានសួរបញ្ហាជាមួយនឹងព្រះនាគសេនយ៉ាងនេះហើយ ទ្រង់គិតតែពីសោមនស្សរហូតដល់កន្លងផុតរាត្រីដែលនៅសល់នោះ ”សូមកុំយល់យ៉ាងនេះអី ។ ព្រះគុណម្ចាស់ ខ្ញុំព្រះករុណានោះ រហូតអស់រាត្រីដែលនៅសល់នោះ ក៏មានគំនិត(គិតសាឡើងវិញ)ប្រការនេះថា “ យើងសួរទៅថាយ៉ាងដូចម្តេច ? ព្រះគុណម្ចាស់ឆ្លើយមកថា យ៉ាងដូចម្តេច ? ” ថា “យើងសួរបានល្អគ្រប់ប្រការ ព្រះគុណម្ចាស់ក៏ឆ្លើយបានល្អគ្រប់ប្រការ ” ដូចនេះ ប៉ុណ្ណោះ ” ។
សូម្បី ព្រះថេរៈ ក៏ពោលយ៉ាងនេះថា “ សូមមហាបពិត្រ ទ្រង់កុំមានគំនិតយ៉ាងនេះឱ្យសោះថា “ ព្រះនាគសេននោះ លុះគិតថា យើងដោះស្រាយបញ្ហារបស់ព្រះចៅមិលិន្ទបាន ដូចនេះហើយ ក៏គិតតែពីសោមនស្សរហូតកន្លងផុតរាត្រីដែលនៅសល់នោះ ” ព្រះអង្គទ្រង់កុំយល់ឃើញយ៉ាងនេះអី ។ មហាបពិត្រ អាត្មាភាពនោះ រហូតរាត្រីដែលនៅសល់នោះ បានមានគំនិត(គិតសាឡើងវិញ) ប្រការនេះថា “ ព្រះចៅមិលិន្ទត្រាស់សួរមកថាយ៉ាងដូចម្តេច ? យើងថ្វាយព្រះពរសួរទៅថាយ៉ាងដូចម្តេច ? ” ថា “ ព្រះចៅមិលិន្ទត្រាស់សួរបានល្អគ្រប់ប្រការ យើងក៏ថ្វាយព្រះពរឆ្លើយបានល្អគ្រប់ប្រការ ” ដូចនេះ ប៉ុណ្ណោះ ” ។
កំពូលបណ្ឌិតដ៏អស្ចារ្យទាំង ២ បានសរសើរពាក្យពេចន៍ល្អរបស់គ្នាទៅវិញទៅមក យ៉ាងដូចនេះ ៕
ទំព័រមុន:កណ្ឌទី២ - វគ្គទី៧ - អរូបវវត្ថានវគ្គ