ប្រាក់ ណារ៉ុង
ប្រវត្តិសាសនាព្រះពុទ្ធ
- សន្តវង្ស= សន្ត + វង្ស៖
- សន្ត(=សង្រ្គាម) # សន្តិ(=គ្មានសង្រ្គាម, សន្តិភាព) - វង្ស=មូល, វង្សខែ, វង្សព្រះអាទិត្យ, វង្សត្រកូល(សាច់សាលោហិត) សរុបសេចក្តី៖ សន្តវង្ស គឺជា ត្រកូលស្តេចសឹកសង្គ្រាម។
- បកស្រាយតាមចំលាក់៖
<<<ស្តេចនាគ ទាំង៤ បង្វិល ធម្មចក្រ>>>។ *រូបមន្តបង្កើត ភពផែនដី៖ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់= បង្កើតបានជា ភពផែនដី *ព្រះពលចក្រ៖ ស្តេចចតុឡោកបាល ទាំង៤ បង្វិល ធម្មចក្រ៖ ១. ព្រះបាទ រាជ្យចក្រ (ទឹក) ២. ព្រះបាទ ទិព្វចក្រ (ដី) ៣. ព្រះបាទ ពេជ្រចក្រ (ភ្លើង) ៤. ព្រះបាទ យសចក្រ (ខ្យល់) ស្តេចនាគ ទាំង៤៖ មាននាទីបង្កើតរដូវ ផ្តល់ខ្យល់ដកដង្ហើម ផ្តល់សំណើម និង គ្រប់គ្រងរដូវទឹកភ្លៀង ផ្តល់ដីមានជីវជាតិ សំរាប់អោយ រុក្ខជាតិ និង ធម្មជាតិ មានជីវិតឡើង
ផ្តល់ កំដៅ និង ពន្លឺពីព្រះអាទិត្យ ដើម្បីឲ្យ រុក្ខជាតិ មនុស្ស សត្វ មានការលូតលាស នៅលើផែនដី...។ បកស្រាយតាមចម្លាក់៖
®រូបមន្ថបង្កើតជីវិតនៅលើផែនដី៖ (ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់)+(ធាតុញី + ធាតុឈ្មោល)+(ដួងព្រលឹងកុសលធម៌ + ដួងព្រលឹងអកុសលធម៌)= បង្កបង្កើតបានជាជីវិតនៅលើផែនដី...
- ព្រះព័ន្ធចក្រ៖
[ស្តេចភុជង្គ(ព្រះព្រះកេស នាគឬយក្ស) និង ព្រះមាតាភុជង្គនាគ មាន សម្ព័នភាពនឹងគ្នា បង្ហាញនៅក្នុងក្បាំង នៃ ចំលាក់...] ១. ស្តេចភុជង្គនាគ ២. ព្រះមាតាភុជង្គនាគ តំណាងអោយ៖ ធាតុញី+ឈ្មោល និង ដួងព្រលឹងកុសលធម៌+អកុសលធម៌... តំណាងអោយ <<<ឪពុកម្តាយ ក្នុងលោង និង អំពេីកុសលធម៌ និង អកុសលធម៌...។
- ព្រះពលចក្រ៖
(ស្តេចចតុឡោកបាល ទាំង៤ បង្វិល ធម្មចក្រ ជុំវិញ ស្តេចភុជង្គនាគ និងព្រះមាតាភុជង្គនាគ នៅក្នុង ក្បាំងចំលាក់...) ៣. ព្រះបាទ រាជ្យចក្រ (ទឹក) ៤. ព្រះបាទ ទិព្វចក្រ (ដី) ៥. ព្រះបាទ ពេជ្រចក្រ (ភ្លើង) ៦. ព្រះបាទ យសចក្រ (ខ្យល់) ស្តេចនាគ ទាំង៤៖ មាននាទីបង្កើតរដូវ... ផ្តលខ្យល់ដកដង្ហេីម ផ្តលសំនើម និង គ្រប់គ្រងរដូវទឹកភ្លៀង... ផ្តលដីមានជីវជាតិ សំរាប់អោយ រុក្ខជាតិ និង ធម្មជាតិ មានជីវិតឡើង... ផ្តល់ កំដៅ និង ពន្លឺពីព្រះអាទិត្យ ដេីម្បីអោយ រុក្ខជាតិ មនុស្ស សត្វ មានការលូតលាស នៅលើផែនដី...។
- មន្រ្តី និង សេនាការពារទឹកដី របស់ ស្តេចភុជង្គនាគ៖
("សេនា២" នៅ ចុងសងខាង នៃ ក្បាំង)
៧. លោកតាម្ចាស់ទឹកដី
៨. លោកយាយម្ចាស់ទឹកដី
តំណាងអោយ៖ ឪពុកម្តាយ ក្នុងលោក ឬ ឪពុកម្តាយទី២(ឪពុកម្តាយធម៌)... ព្រះអង្គ ជាអ្នកបីបាច់មេីលថែ <<<ព្រះនាងនាគ>>> និង ថែរក្សា <<<ទឹកដីព្រះ>>> ការពារចោរលួចចោរប្លន់ តំាងពីសម័យ <<<ព្រះកោនាគមនោពោធិសត្ត>>>...។
- ឥន្ទ្រីនុ និង នាគ តំណាងអោយ ត្រកូលព្រះអាទិត្យ និង ត្រកូលព្រះច័ន្ទ ឬ ព្រះសូរិយាចន្រ្ទា គឺ ត្រកូលសុរិយវង្ស និង ត្រកូលសន្តវង្ស... ហើយ ឥន្រ្ទីនុ គឺជាអំបូររៀនច្បងជាមួយនឹងអំបូរនាគ... ដែលមានគាថា៖
៚សុរិយវង្ស ចក្រព័ត្រា អរិយៈបុគ្គល់... ៚ ជម្ពូចក្រ សន្តវង្ស តំ រាជ្យជ័យក្សត្រីយ៍ ព្រះកែវ ចេស្តា ព្រះភគវា ឯហិមម...
៙៙៙រូបមន្តធម្មជាតិ ឬ ធម្មចក្រ៖
៙ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់= បង្កើតបានជារូប... ៙ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណ= បង្កើតបានជា ជីវិត... ៙ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណ(វិញ្ញាណកុសលធម៌ +វិញ្ញាណអកុសលធម៌) + ធាតុញី(ម្តាយ) + ឈ្មោល(ឧ៍ពុក)= បង្កើតបានជាការបង្ករកំនើតថ្មី... ៚គាថាធម្មចក្រ៖ សូរិយាចន្រ្ទា តំព័ន្ធចក្រ ឧបដិហា ស្មិសំ រាជចក្រ ចងព័ន្ធ ទិព្វចក្រ ចងព័ន្ធ ពេជ្រចក្រ ចងព័ន្ធ យសចក្រ ចងព័ន្ធ នរ ឧម ត្រៃភព ព្រះភគវាទោ ឯហិមម...
៙៙៙ស្តេចនាគ ទាំង៤ មាននាទី៤៖
- ព្រះបាទ រាជចក្រ៖ ផ្តលទឹក... - ព្រះបាទ ទិព្វចក្រ៖ ផ្តល់ដី... - ព្រះបាទ ពេជ្រចក្រ៖ ផ្តល់ភ្លើង... - ព្រះបាទ យសចក្រ៖ ផ្តល់ខ្យល់... * ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ = បង្កើតបានជា រូបកាយ បង្កើតបានជា ភព បង្កើតបានជា ធម្មជាតិ...។ ***ដែលមានពាក្យ "បាតុភូត ឬ បាតុភូតិ" ជាភស្តុតាង៖ - បា= បុរស ឬ ឪពុក... - តុ= ចតុ= ៤ តំណាងឲ្យស្តេចនាគទាំង៤ គឺ៖ *ព្រះបាទ រាជចក្រ(គ្រប់គ្រងខាងទឹក)... *ព្រះបាទ ទិព្វចក្រ(គ្រប់គ្រងខាងដី)... *ព្រះបាទ ពេជ្យចក្រ(គ្រប់គ្រងខាងភ្លើង)... *និង ព្រះបាទ យសចក្រ(គ្រប់គ្រងខាងខ្យល់)... - ភូ= ភូមិ= ប្រទេស ឬ តំបន់... - ត= តៈ= តាក់តែង ឬ ការរៀបចំអោយកើតមានឡើង... ****សរុបសេចក្តី៖ គឺ "ឪពុក៤រូប" ដែលមានតួនាទី "រៀបចំអោយកើតមានឡើងនូវធាតុទាំង៤" មាន ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់ ផ្គុំចូលគ្នាបង្កើតបានជារូប ហៅថា "ព័ន្ធចក្រ" ដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវិតនៅលើ ភពផែនដី... ដែលមានជីវិត មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ និង វត្ថុមានជីវិតទាំងឡាយ... ពួកលោកជាអ្នករៀបចំអោយមានរដូវទៀងទាត់... មានធាតុអាកាស ត្រជាក់ ក្តៅហើយសើម ទៅតាម "ប្រទេស ឬ តំបន់"... មានភ្លៀងធ្លាក់ទៀងរដូវវស្សារ និង រាំងទៀងទាត់នៅរដូវប្រាំង... មានប្រភពទឹកក្នុងដីគ្រប់កន្លែង និង ផ្តល់ធនធានរ៉ែមានប្រយោជន៍ជាច្រើនពីក្នុងដីដើម្បីប្រើប្រាសទៅតាមតម្រូវការ... ផ្តល់ដីមានជីជាតិសំរាប់ដាំដុះធ្វើស្រែចំការ... ផ្តល់រស្មីសំយោគ ឬ ផ្តល់ធាតុភ្លើង ពីព្រះអាទិត្យ អោយទៅដល់ មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ដើម្បីលូតលាស់ធំធាត់... និង ផ្តលទឹក ផ្តល់ខ្យល់អាកាស បរិសុទ្ធ សំរាប់មនុស្ស សត្វ រុក្ខជាតិ ទ្រទ្រង់ ជីវិត និង សារពាងកាយ...។
៙៙៙ស្តេច ភុជង្គនាគ និង ព្រះមាតានាគ មាននាទីគ្រប់គ្រង "ពលនាគ" ទាំងអស់... និង បង្កើតអោយមាន ធាតុញី និង ធាតុឈ្មោល ឬ ហៅថា "ឧ៍ពុក ម្តាយ" នៅលើផែនដី៖
* ធាតុញី(ម្តាយ) + ធាតុឈ្មោល(ឪពុក)= បង្កើតបានជា កំនើតថ្មីៗ ឬ ហៅថា តំណពូជ...។ * ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + ដួងព្រលឹង(ដួងព្រលឹងមាន២) + ធាតុញី(ម្តាយ) + ធាតុឈ្មោល(ឪពុក)= បង្កើតបានជាការបង្កកំនើតជីវិតថ្មី... - គុណឪពុកមាន= ២១ ស្មើរនឹង ២១មេជីវិត... - គុណម្តាយមាន= ១២ ស្មើរនឹង ១២មេជីវិត... *នាំអោយ=> ២១ + ១២= ស្មើរនឹង ៣៣មេជីវិត ក្នុងខ្លួនមនុស្ស... និង ៣៣មេជីវិត ស្មើរនឹង "ព្យញ្ជនៈ ខ្មែរមាន ៣៣តួ"... *ក្នុង ៣៣មេជីវិតមាន៖ ៣២រូបធាតុ(ក្នុងខ្លួនមនុស្ស) + វិញ្ញាណ១ = ស្មើរ៣៣រូបធាតុ... *មនុស្ស មាន ឪពុកម្តាយ ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់ គឺជា "សម្បត្តិ របស់ខ្លួន"... រូបកាយ គ្រាន់តែជា សំបក សំរាប់អោយព្រលឹងវិញ្ញាណរស់នៅ...។
៙៙៙ក្នុងខ្លួនមនុស្សយើងមាន ព្រលឹងវិញ្ញាណ២៖
១/ ព្រលឹងវិញ្ញាណ កុសលធម៌... ២/ ព្រលឹងវិញ្ញាណ អកុសលធម៌... *ព្រលឹងវិញ្ញាណ កុសលធម៌៖ ត្រូវបានទៅ គង់នៅឯឋានសួរ រងចាំមើលដួងព្រលឹកអកុសលធម៌ជុំរៈកម្ម... រួចទើបទៅកើតជាមនុស្សវិញ... *ឯ ព្រលឹងវិញ្ញាណ អកុសលធម៌ វិញ៖ ត្រូវទៅជុំរៈកម្ម នៅឯឋាននរក រួចទើបទៅកើតជាសត្វ... ផុតកម្ម ទើបមកជួបជុំជាមួយ វិញ្ញាណកុសលធម៌... ទើបមកកើតជាមនុស្សវិញ ដើម្បីសន្សំបុណ្យឡើងវិញ... បើសន្សំបុណ្យខ្ពស់ ក៏ទៅរស់នៅឯឋានសួរ ឋានព្រហ្ម... ផ្ទុយទៅវិញបើមិនបាន សន្សំបុណ្យ បែជា សន្សំកម្ម កម្មនោះក្រាសពេក... ក៏ចុះនរក ទាំង២ គឺ ដួងព្រលឹងអកុសលធម៌ និង ដួងព្រលឹងកុសលធម៌ គ្មានថ្ងៃកើតជា សត្វ ឬ ជាមនុស្ស ទៀតមកវិញទៀតនោះទេ...។
៙៙៙នៅក្នុងខ្លួន មនុស្ស និង សត្វ មាន "ឥន្រ្ទីយ៍វិញ្ញាណ" ចំនួន៥៖
១/ ចក្ខុវិញ្ញាណ៖ ភ្នែក អាចអោយយើងមើលឃើញ ដឹងពីចំនួន ដឹងចំងាយ ស្វែងរកទិសដៅ ដឹងល្អដឹងអាក្រក់ ដឹងស្អាតដឹងមិនស្អាត ដឹងទីកន្លែងងងឹតដឹងទីកន្លែងភ្លឺ -ល-... ២/ ឃានវិញ្ញាណ៖ ច្រមុះ អាចអោយយើង ដឹងពីខ្លឹន ដឹងខ្លឹនក្រអូបដឹងខ្លឹនស្អុយ... ៣/ សោតាវិញ្ញាណ៖ ត្រចៀក អាចអោយយើង ដឹងពីសំលេង ដឹងលឺពីអ្វីដែលមិនអាចមើលឃើញដោយភ្នែក ស្តាប់ឮពីទីកន្លែងអាថ៍កំបាំង... ៤/ ជីវហាវិញ្ញាណ៖ មាត់ អណ្តាត អាចឲ្យយើង ដឹងអាហានេះឆ្ងាញ់ឬមិនឆ្ញាញ់ ញាំបានឬមិនបាន អាចដឹងរស់ជាតិ៖ ប្រៃ ផ្អែម ល្វីង ចត់ ជូ ហិល និង ភ្លៀវ -ល-... ៥/ កាយវិញ្ញាណ៖ ស្បែក សាច់ ដងខ្លួន អវៈយវៈដៃជើង អាចឲ្យមនុស្សដឹងក្តៅឬត្រជាក់ ស្រនុកសុខស្រួលឬពិបាក -ល-... *បើមិនមានការផ្គុំ "ឥន្រ្ទីយ៍វិញ្ញាណ ទាំង៥" ក៏មិនអាចចេញជា រូបរាងមនុស្ស និង សត្វ ដែរ...។
អទិទេព នៅក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន្ត មាន៖
ម៉ោង០៤:២១ ថ្ងៃពុធ ទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)ប្រាក់ ណារ៉ុង (ការពិភាក្សា)(កែសំរួលជាថ្មីម្តងទៀត)ម៉ោង០៤:២១ ថ្ងៃពុធ ទី១៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ (UTC)ប្រាក់ ណារ៉ុង (ការពិភាក្សា) ៚អទិទេពទ្រទ្រង់ក្នុងឋានទាំង៣៖ ១) ស្តេចចក្រវាឡ ឬ ព្រះអរហន្ត៖ កើតចេញពីថ្ម៧ពណ៌... ព្រះអង្គជាអ្នកបង្កើត ព្រះសូរិយាចិន្ទ្រា... ព្រះអង្គមាននាទី បង្កើតចក្រវាឡ និង កញ្ចុំផ្កាយ...។
២) ព្រះបិតាព្រហ្ម ឬ ព្រះសុរិយា៖ មាននាទី ផ្តល់សីតុណ្ហភាពទ្រទ្រង់ផែនដី, បំភ្លឺផែនដីនៅពេលថ្ងៃ និង តំណាងឲ្យ ធាតុឈ្មោល...។ ៣) ព្រះមាតាព្រហ្ម ឬ ព្រះច័ន្ទា៖ មាននាទី បំភ្លឺផែនដីនៅពេលយប់់ និង តំណាងអោយ ធាតុញី...។ ៤. ឥន្រ្ទីនុ៖ ជា អទិទេព នៃ ខ្យល់... ជា សេនាឯក របស់ ឋានព្រហ្ម... មាន នាទី ផ្តល់ ខ្យល់អាកាស ក្នុង ឋានទាំង៣... ជា ធាតុឈ្មោល...។ ៥) ព្រះព្រហ្ម ឬ ព្រហ្ម= ពាក្យ ព្រហ្ម ១ម៉ាត់មានច្រើនអង្គ... ព្រហ្ម មាននាទី បង្កើតជីវិត និង កំនត់អាយុជីវិត សត្តនិករ ទាំងឡាយ ដូចជាពាក្យថា «ព្រហ្មលិខិត ឬ ព្រះព្រហ្មលិខិត» មកពីពាក្យថា"លិខិត របស់ ព្រហ្ម... ព្រហ្ម មាននាទី បង្កើត និង កំនត់អាយុជីវិត សត្តនិករ ទាំងឡាយទៅតាម បាប និង បុណ្យ ដែល សត្តនិករ ទាំងឡាយបាន ប្រព្រឹត្ត...។
- ព្រហ្ម= តំណាងឲ្យពពួក ទេវតា សភាវៈល្អ អំពើកុសលធម៌ និង ព្រះ... ព្រោះ ពពួកទេវតា ព្រះ និង សភាវៈល្អ ទាំងអស់សុទ្ធកើតមកចេញពី ព្រហ្ម តំបូងគេ... ហើយក៏ជា ព្រះ ក្នុង ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន្ត... ជា យាន្តធំ មាន អទិទេពច្រើននៅក្នុងនោះ...។ «បុគ្គល ដែលគេចាត់ទុកថាជា «ព្រហ្ម» គឺជា បុគ្គល ដែលប្រកបដោយ ទស្សពិតរាជធម៌១០ និង ព្រហ្មវិហាធម៌៤ប្រការ គឺ មេត្តា ករុណា មុទិតា និង ឧបេក្ខា...។
៦) ព្រះហ្លួងលោកេសូ៖ ហ្លួង + លោក + កេ + សូ
- ហ្លួង= ស្តេច ឬ ព្រះរាជា... - លោក= មកពីពាក្យបាលៃ "លោកៈ(កៈ=៤)"៖ សភាវធម៌ ដែលផ្គុំឡើងដោយធាតុ៤៖ ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់... ដូចជា៖ ផែនដី ភព ឋានសួរ ឋាននរក ព្រះអាទិត្យ... -ល- - កេ= កេរ្តិ៍មរតក ឬ កេរ្តិ៍តំណែង ឬ កេរ្តិ៍ដំណែល៖ អាច សំដៅលើទឹកដីទាំង៤៖ • នគរ មេត្តាឡៃ(ថៃ) • នគរ មេត្តាលាវ(លាវ) • នគរ ករុណា(វៀតណាម) • នគរ ឧបេក្ខា(កម្ពុជា) និង • កេរ្តិ៍មរតក នៃ ព្រះពុទ្ធសាសនា ឬ គម្ពីរ ព្រះពុទ្ធសាសនា... នៅក្នុងពុទ្ធទំនាយនិយាយថា៖ លួងលោកេសូ ព្រះអង្គនឹងយាងមក ជួយខ្មែរ និង ប្រគល់គម្ពីរ ព្រះពុទ្ធសាសនា... - សូ= សូរិយា ឬ សុរិយៈ ឬ សុរិយវង្ស ឬអាចសំដៅលើ ព្រះអរិយបុគ្គល ដែលតំណាងអោយ ព្រះអាទិត្យ ឬ ត្រកូលព្រះអាទិត្យ...។ ៚សរុបសេចក្តី៖«ហ្លួងលោកេសូ» បានន័យថា ព្រះអង្គ ជា ស្តេច អាចមានអំណាចលើ សភាវៈធម៌ក្នុងលោក... ព្រះអង្គ បានយាងមកដើម្បីផ្តលនូវ គម្ពីរក្បួនច្បាប់ និង កេរ្តិ៍មរតក មកដល់ "អំបូរ រាជវង្ស ខ្មែរ" និង មាននាទីនៅក្នុងការ "សង្រ្គោះ លោក-ឬ-ភព រាជវង្ស និង នគរ" ដែលយាងមកក្នុងនាម តំណាងអោយ ព្រះអាទិត្យ ឬ ត្រកូលព្រះអាទិត្យ...។
- «ព្រះបាទ ហ្លួងលោកេសូ» យាងចុះមកលើផែនដី៣លើក... នៅលើ «ទឹកដីព្រះ ឬ ទឹកដីខ្មែរ»៖
- យាងមកលើកទី១៖ ក្នុង «រាជកាល របស់ ព្រះនាងនាគទេពី និង ព្រះបាទសុរិយវង្សទី២ ក្នុងកំឡុង សតវត្សទី១២... ជាធ្វើជា «គ្រូពេទ្យទេវតា» ដើម្បី ព្យាបាល «ជំងឺ» ជូន ព្រះនាងនាគទេពី... - យាងមកលើកទី២៖ ក្នុង «រាជកាល របស់ ព្រះបាទ ព្រហ្មកិល»... បានប្រែក្រលាជា «សេះសហ្លួងលោកេសូ» ជួយព្យាបាល «ជំងឺ ខ្វិនខ្វង់» ព្រះបាទ ព្រហ្មកិល(សេះជួយទាញដៃទាញជើង៖ មានរឿងនិទានដល់សព្វថ្ងៃ)... និងឲ្យជួយវាយដណ្តើមយក «រាជបល្ល័ង្ក» ពី «តាដំបងក្រញូង»(ត្រូវជាបុត្រ តាត្រសក់ផ្អែម) មកឲ្យ«ព្រះបាទ ព្រហ្មកិល» វិញ... - យាងមកលើកទី៣៖ ក្នុង «សម័យលង្វែក រាជកាល របស់ ព្រះអង្គច័ន្ទរាជា»... ប្រែក្រលាជា «ព្រះនាងស្រីសជ័យ» រួមជាមួយ «ព្រះនាងដងកោ បុត្រី ព្រះអង្គច័ន្ទរាជា» និង ស្ត្រីខ្មែរ៥០០... សូត្រធម៌បង្កើត «រន្ទះ» សំលាប់ «សៀមឈ្លានពាន់»... សៀមស្លាប់ច្រើនជាងគេក្នុង «ខេត្តសៀមរាប»... ទើបមានឈ្មោះថា ខេត្តសៀមរាប ជាភស្តុតាង ដល់សព្វថ្ងៃ...។
៧) ព្រះ ហ្លួងលោកេស្វារៈ៖
- ហ្លួង= ស្តេច ឬ ព្រះរាជា... - លោក= មកពីពាក្យបាលៃ "លោកៈ(កៈ=៤)"៖ សភាវធម៌ ដែលផ្គុំឡើងដោយធាតុ៤៖ ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់... ដូចជា៖ ផែនដី ភព ឋានសួរ ឋាននរក ព្រះអាទិត្យ... -ល- - កេ= កេរ្តិ៍មរតក ឬ កេរ្តិ៍តំណែង ឬ កេរ្តិ៍ដំណែល៖ អាច សំដៅលើទឹកដីទាំង៤៖ • នគរ មេត្តាឡៃ(ថៃ) • នគរ មេត្តាលាវ(លាវ) • នគរ ករុណា(វៀតណាម) • នគរ ឧបេក្ខា(កម្ពុជា) និង • កេរ្តិ៍មរតក នៃ ព្រះពុទ្ធសាសនា ឬ គម្ពីរ ព្រះពុទ្ធសាសនា... - ស្វារៈ= អាចសំដៅលើ ព្រះពុទ្ធសាសនា របស់ ព្រះពុទ្ធទី១ គឺ ព្រះកុស្វះសន្ធោរ ឬ កុស្វះសទ្ធារ ឬ ព្រះកុស្វារៈ សព្វថ្ងៃហៅ កុកៈសន្ធោរ...។ *«ព្រះបាទ សុរិយវង្សទី២» គឺជា សិស្សតែ១គត់របស់ «ព្រះកុស្វារះ» មកពី «ឋានតុសិត» និង មានស្តេចនាគទាំង៤ ជាអ្នកទ្រទ្រង់សាសនារបស់ ព្រះអង្គ...។ ៚សរុបសេចក្តី៖«ហ្លួងលោកេស្វារៈ» បានន័យថា ព្រះអង្គ ជា ស្តេច អាចមានអំណាចលើ សភាវៈធម៌ក្នុងលោក... ព្រះអង្គ បានយាងមកដើម្បីផ្តលនូវ គម្ពីរក្បួនច្បាប់ និង កេរ្តិ៍មរតក មកដល់ "ខ្មែរ" និង មាននាទីនៅក្នុងការ "សង្រ្គោះ លោក-ឬ-ភព រាជវង្ស និង នគរ" ដែលយាងមកក្នុងនាម តំណាងអោយ "សាសនា ព្រះពុទ្ធទី១ គឺ ព្រះកុស្វារះ" ញ្ញាតិក្នុងសាសនារបស់ព្រះអង្គគឺ «គោររព និង ជួយដល់ អ្នកទន់ខ្សោយ កុមារ និង ចាស់ជរា...។
- អទិទេព ដែលទ្រទ្រង់ ភពផែនដី នៅក្នុង «ព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន្តខ្មែរ»៖
៨) ស្តេចភុជង្គនាគ៖ *ភ្លើង និង ខ្យល់៖ ដែលមាននៅ "លើ ផែនដី" ផ្សំផ្គុំគ្នា បង្កើតបានជា «ធាតុ ឈ្មោល» តំណាងឲ្យ «ស្តេច ភុជង្គនាគ»...(គ្មានរូប)។
៩) ព្រះមាតាភុជង្គនាគ៖
*ទឹក និង ដី៖ ដែលមាននៅ "ក្នុង ផែនដី ផ្សំផ្គុំគ្នា បង្កើតបានជា «ធាតុញី» តំណាងឲ្យ «ព្រះមាតានាគ»...(រូប)។
- ទើបមានពាក្យ១ពោលថា៖ "ស្ត្រី ជាអ្នក បង្កើត លោក"... ឯ បុរស មិនអាចបង្កើតលោកបាន បានត្រឹមផ្តល់កំនើត... «ធាតុញី និង ធាតុឈ្មោល» ផ្សំចូលគ្នា ទើបអាចធ្វើឲ្យ សភាវៈមានជីវិត នៅលើផែនដីយើងនេះអាច "បន្តកំនើត" តៗគ្នាបាន...។
៙ស្តេច ភុជង្គនាគ និង ព្រះមាតានាគ មាននាទីគ្រប់គ្រង "ពលនាគ" ទាំងអស់... និង ទ្រទ្រង់ ធាតុញី និង ធាតុឈ្មោល នៅលើ ផែនដី ជំនួស ព្រះសូរិយាចន្រ្ទា ឬ ហៅថា "ឪពុក ម្តាយ"៖ * ធាតុញី(ម្តាយ) + ធាតុឈ្មោល(ឪពុក)= បង្កើតបានជា កំនើតថ្មីៗ ឬ ហៅថា តំណពូជ...។ * ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + ដួងព្រលឹង + ធាតុញី(ម្តាយ) + ធាតុឈ្មោល(ឪពុក)= បង្កើតបានជាការបង្កកំនើតជីវិតថ្មី... ឪពុក បានយក មេជីវិតទាំង២១ របស់ ឪពុក ទៅដាក់ក្នុងខ្លួន ម្តាយ... ដូច្នេះនៅក្នុងខ្លួន ម្តាយមានមេជីវិត១២ +(បូក) មេជីវិតឪពុក២១= សរុបស្មើរ ៣៣មេជីវិតក្នុងខ្លួនម្តាយ... ម្តាយ បាន ពរពោះ ចិញ្ចឹម «បុត្រ ឬ មេជីរិតទាំង៣៣» អស់រយះពេល ៩ខែ១០ថ្ងៃ រហូតដល់ទារកនោះប្រសូត្រ៖ - គុណឪពុកមាន= ២១ប្រការ ស្មើរនឹង ២១មេជីវិត... - គុណម្តាយមាន= ១២ប្រការ ស្មើរនឹង ១២មេជីវិត... *នាំឲ្យនៅក្នុង៖ ទឹក+ដី+ភ្លើង+ខ្យល់= ២១ + ១២= ស្មើរនឹង ៣៣មេជីវិត ក្នុងខ្លួនមនុស្ស.៣៣មេជីវិត ស្មើរនឹង "ព្យញ្ជនះ ខ្មែរមាន ៣៣តួ"... និង ស្មើរនឹងលក្ខណៈសម្បត្តិ ៣២ប្រការ(របស់មនុស្ស ) +(បូកឲ្យ) វិញ្ញាណ១...។ *ក្នុង ៣៣មេជីវិតមាន៖ ៣២រូបធាតុ(ក្នុងខ្លួនមនុស្ស) + វិញ្ញាណ១ = ស្មើរ៣៣រូបធាតុ... *មនុស្ស មាន ឪពុកម្តាយ ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់ គឺជា "សម្បត្តិ របស់ខ្លួន" ដែលមាន មេជីវិតសរុប៖ ៣៣មេជីវិត និង លក្ខណះសម្បត្តិល្អ៣២ប្រការ...។
- ស្តេចនាគ ទាំង៤ ឬ ចតុឡោកបាល៖
៙៙៙ចតុឡោកបាល= ចតុ + ឡោក + បាល៖ - ចតុ= បួន(៤)... - ឡោក= លោក= លោក" មកពីពាក្យបាលៃ "លោកៈ(កៈ=៤)"៖ សភាវធម៌ ដែលផ្គុំឡើងដោយធាតុ៤៖ ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់... ដូចជា៖ ផែនដី ភព ឋានសួរ ឋាននរក... -ល- ៙"ឡ" អាចជំនួស "ល"... ឧ៖ លោកបាល= ឡោកបាល... មានន័យថា៖ មន្ត្រីគ្រប់គ្រង សភាវៈធម៌ទាំង៤៖ ទឹក ដី ភ្លើង ខ្យល់... ៙"ក" អាចជំនួស "ខ"... ឧ៖ ក្មែរ(ក:=៤=+= កាកបាទ) =ខ្មែរ(ខៈ=មូល=០=ខែមូល)... ៙"ធ" អាចជំនួស "ឌ"... ឧ៖ ធំ(ធាំង)= ឌំ(ឌាំង)... ៙"ព" អាចជំនួស "វ"... ឧ៖ ពិចារណា = វិចារណ ឬ កម្ពុ = កម្វុ... - បាល= មន្រ្តី ឬ អ្នកទទួលខុសត្រូវតាមផ្នែកនីមួយៗ... ៚សរុបសេចក្តី៖ «ចតុឡោកបាល» គឺជា មន្ត្រីទាំង៤ ដែល ទទួលខុសត្រូវ និង ទទួលបន្ទុកគ្រប់គ្រង សភាវ នៃ ធម៌ទាំង៤៖
១០) ព្រះបាទ រាជ្យចក្រ៖
~ ទឹក៖ គ្រប់គ្រង «សភាវៈធម៌ នៃ ទឹក» ដោយ ស្តេចនាគទឹក គឺ «ព្រះបាទ រាជ្រចក្រ» គ្រប់គ្រង ទឹក និង រដូវភ្លៀងដែលមាននៅលើផែនដី...។
១១) ព្រះបាទ ទិព្វចក្រ៖
~ ដី៖ គ្រប់គ្រង «សភាវៈធម៌ នៃ ដី» ដោយ ស្តេចនាគដី គឺ «ព្រះបាទ ទិព្វចក្រ» គ្រប់គ្រង ដី ផ្តលជីវជាតិចិញ្ចឹម រុក្ខជាតិ ទាំងឡាយឲ្យ លូតលាស់ និង បន្តពូជ..។
១២) ព្រះបាទ ពេជ្រចក្រ៖
~ ភ្លើង៖ គ្រប់គ្រង «សភាវៈធម៌ នៃ ភ្លើង» ដោយ ស្តេចនាគ ភ្លើង គឺ «ព្រះបាទ ពេជ្រចក្រ» គ្រប់គ្រង ភ្លើង អាកាសធាតុ និង រដូវគ្មានភ្លៀង...។
១៣) ព្រះបាទ យសចក្រ៖
~ ខ្យល់៖ គ្រប់គ្រង «សភាវៈធម៌ នៃ ខ្យល់» ដោយ ស្តេចនាគ ខ្យល់ គឺ «ព្រះបាទ យសចក្រ» គ្រប់គ្រង ខ្យលអាកាស...។
- រូបមន្តជីវិតនៅលើ ផែនដី៖
~ ទឹក + ដី= ធាតុញី(មានរូប) មានរូប៖ ព្រោះ «ផែនដី» ផ្គុំឡើងដោយ ទឹក និង ដី... ~ ភ្លើង + ខ្យល់= ធាតុឈ្មោល(គ្មានរូប) គ្មានរូប៖ ព្រោះ «ស្រទាប់បរិយាស» គឺ ផ្គុំឡើងដោយ ខ្យល់ និង ភ្លើង(ពន្លឺ និង កំដៅពី ព្រះអាទិត្យ)... ~ ធាតុញី + ធាតុឈ្មោល= បង្កើតបានជា ការបង្ករកំនើត... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់= បង្កើតបានជា រូប ភព និង ធម្មជាតិ... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណ(កុសលធម៌ និង អកុសលធម៌)= បង្កើតបានជា «ជីវិតមនុស្ស»... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណ(កុសលធម៌ និង អកុសលធម៌) + ធាតុញី+ ធាតុឈ្មោល= បង្កើតបានជា ការបង្កើតជីវិតថ្មីរបស់ «មនុស្ស»... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណ អកុសលធម៌ + ធាតុញី + ធាតុឈ្មោល= បង្កើតបានជា ការបង្កើតជីវិតថ្មីរបស់ «សត្វ»... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + [ វិញ្ញាណកុសលធម៌ + វិញ្ញណអកុសលធម៌ ] + ធាតុញី= សភាវះធម៍ នៃ មនុស្សស្រី... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + [ វិញ្ញាណកុសលធម៌ + វិញ្ញាណអកុសលធម៌ ] + ធាតុឈ្មោល= សភាវះធម៍ នៃ មនុស្សប្រុស... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណ= សភាវះធម៌ នៃ ជីវិត មនុស្ស សត្វ... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណអកុសលធម៌ + ធាតុញី= សភាវះធម៌ នៃ សត្វ ភេទ ញី... ~ ទឹក + ដី + ភ្លើង + ខ្យល់ + វិញ្ញាណអកុសលធម៌ + ធាតុឈ្មោល= សភាវះធម៌ នៃ សត្វ ភេទ ឈ្មោល...។
- ព្រះពុទ្ធ៥អង្គ និង ការបង្កើត ញាត្តិ សាសនា ក្នុង ៥០០០ឆ្នាំ៖
១៤) ព្រះពុទ្ធទី១៖
ព្រះនាមថា «ព្រះកុស្វារៈ ឬ ព្រះកុស្វៈសន្ធោ ឬ ព្រះកុស្វ:សទ្ធារ»... ព្រះកុស្វារៈ ព្រះអង្គគឺជាស្វាមនុស្ស៖ ៙កុស្វារៈ៖ - កុ=កុរ:=កុមារភាព... - ស្វា=ស្វៈ=សត្វស្វា... - រ=រៈ= មនុស្ស/ចំនួនច្រើន... បានន័យថា ព្រះអង្គជាសត្វស្វាហើយវិវឌ្ឍន៍ទៅជាមនុស្ស គោរពកុមារភាព ឬ ការពារកុមារ និង មនុស្សចាស់...។ ៙កុស្វៈសទ្ធារ៖ - "សទ្ធារ"= មកពីពាក្យថា "សទ្ធារ ជ្រះថ្លារ" ប្រៀបដូចជា "ទឹក"... បានន័យថា៖ ព្រះអង្គមានទឹកព្រះទ័យល្អបរិសុទ្ធប្រៀបដូចជាទឹកដែលថ្លារ... ព្រះអង្គ គឺជាស្តេច ឬ ជាមេកន្ទាញ តែងតែយកចិត្តទុកដាក់ចិញ្ចឹម កុមារ និង ចាស់ជរា... ខុស អំពីសត្វស្វារ ឬ មេកន្ទាញដទៃទៀត... ៙កុស្វៈសន្ធោ៖ - "សន្ធោ"= មកពីពាក្យថា "សន្ធោ សន្ធៅ" មានន័យថាជា ភ្លើង ឬ កំលាំង ភ្លើង នៃ បុណ្យ... បានន័យថា៖ ព្រះអង្គគឺជាស្តេច ឬ ជាមេកន្ទាញ... ព្រះអង្គ អាចយកឈ្នះ អស់មារសត្រូវ ដែលមាន បំណងមិនល្អ ជាមួយព្រះអង្គ ដែល តែងតែធ្វើបាបដល់ប្រជានុរាស្រ្ត កុមារ និង ចាស់ជរា ដោយអំណាចនៃ "ភ្លើងបុណ្យបរមី" របស់ព្រះអង្គ...។ ដោយសារកាលនោះស្វាមនុស្សមិនទាន់ចេះគិតពិចារណ៍... តែងតែលួចប្លន់ កាប់សំលាប់គ្នាទៅវិញទៅមក... មិនគិតផ្តល់ចំនីអាហារចិញ្ចឹម កុមារ និង ចាស់ជរា... ពេលនោះស្វាមនុស្សទាំងអសក៏់បានបែងចែកជា២ពួក... ១ពួកខាងល្អគឺខាងព្រះកុស្វារៈ ដែលការពារចិញ្ចឹម កុមារ និង ចាស់ជរា... និង ១ពួកទៀតខាងអាក្រក់ព្រោះចង់ធ្វើជាស្តេច... កាប់សំលាប់ស្វាមនុស្សដូចគ្នា ព្រោះមិនចង់អោយនណាមកដណ្តើមអំណាច់ ជាស្តេច ជាមេវោង ឬ មេកន្រ្ទាញរបស់ខ្លួន... [ ]... ទើបបង្កើតអោយមានព្រះពុទ្ធទី១គឺព្រះកុស្វារៈ ឬ កុស្វៈសន្ធោ ឬ កុស្វៈសទ្ធា នេះឯង... ព្រះកុស្វារៈ ឬ ហៅថាស្វាមនុស្ស ព្រះអង្គបាន ត្រាស់ដឹងនៅភ្នំជើងកំដែង ឬ ភ្នំជើងមីុដែង ខេត្តស្វាយរៀង... នៅលើទឹកដីខ្មែរតាំងពីមនុស្សមិនទាន់ចេះបរិភោពអាហារឆ្អិន ហើយរុះរោមក្លាយមកជាមនុស្សពេញលក្ខណៈមកម្លេស... ប៉ុន្តែរ ឥឡូវគួអោយស្តាយភ្នំកំដែងឬភ្នំជើងមុីដែង បានទៅលើវៀតណាមទៅហើយ... សព្វថ្ងៃ វិទ្យាសាស្រ្តក៏បកស្រាយដែរថាមនុស្សវិវឌ្ឍន៍ពីសត្វស្វា... និងមានអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជាច្រើនក៏បានធ្វើកំណាយនៅលើទឹកដីខ្មែរនៅតាមបណ្តាលខេត្តមួយចំនួន(ដូចជា រតនគីរី មណ្ឌលគីរី...) និង តាមព្រៃភ្នំ រោងភ្នំក្រោមថ្ម... ពួកគេបានរកឃើញ គ្រោងឆ្អឹង និង លលា ស្វារមនុស្សជាច្រើន... គឺពិតជាធ្លាប់មានមនុស្សស្វារស់នៅលើទឹកដីខ្មែរពិតមែន ប្រហែលតាំងពី៤០០០ទៅ៤៥00ឆ្នាំមុន... [ ]... ។
១៥) ព្រះពុទ្ធទី២៖
ព្រះនាម "ព្រះកិស្សបះ" (ព្រះអង្គជានាគ ប្រែក្រលាជាមនុស្ស ព្រះអង្គជាអ្នកនាំយកគម្ពីវេទនិងអក្សរបាលៃមកអោយមនុស្សរៀនដំបូងគេ)... ព្រះអង្គត្រាសដឹង តឈាន ពី ព្រះកុស្វារៈ ឬ ព្រះកុស្វៈសន្ធោ នៅបាតភ្នំគូលែន បានវេទ២... 1គម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនា និង 1ទៀតគម្ពីព្រហ្មញ្ញសាសនា(ដែល រកឃើញ និង បានត្រាសដឹងបន្តដោយ ព្រះបាទ ទស្សរដ្ឋ នៅ សតវត្សទី៨ ជា វេទអកុសល លាក់ទុកនៅ បាតភ្នំគូលែន)... ព្រះអង្គ គឺជាស្តេចនាគ ឬ ស្តេចភុជ្ជុងនាគ ព្រះអង្គ គឺជា គ្រូ និង ជា ព្រះបិតា របស់ព្រះពុទ្ធទី៣ គឺ ព្រះកោនាគមនោ ឬ ព្រះនាងនាគ... ព្រះអង្គ បានបង្កើត វេទ ទាំង២ ដើម្បីអោយស្វារមនុស្សទាំងអស់រៀន ដើម្បីកុំអោយស្វារមនុស្សទាំងអស់នោះ សំលាប់ស្វារមនុស្សដូចគ្នាអស់ច្រើនពេក... និង បង្រៀនអោយស្វារមនុស្ស ទាំងអស់ស្គាល់ «អ្វីទៅ អំពើល្អ និង អ្វីទៅ អំពើអាក្រក់»... ក្រោយមក អំពើល្អ និង អំពើអាក្រក់ ក៏មានចំនួនស្មើរគ្នា តែស្វារមនុស្ស ទាំងអស់ក៏នៅតែបន្តកាប់សំលាប់គ្នាដដែល... ព្រះបាទ កិស្សះបះ ដោយមិនចង់អោយមានអំពើអាក្រក់កើតឡើងបន្តទៀត ព្រះអង្គក៏យក "គម្ពីរវេទអកុសល" នោះ ទៅលាក់ទុកបាតទៅ...៕
១៦) ព្រះពុទ្ធ៣៖
***ព្រះពុទ្ធទី៣៖ ព្រះនាម "ព្រះកោនាគមនោ" ព្រះនាង គឺ ជា នាគមនុស្ស និង ជា "ស្តេចស្រី" ដំូងរបស់ខ្មែរ ហើយក៏ជាម្តាយរបស់ខ្មែរដំបូងជាមួយព្រះបាទកៅដាញ់ និង ជាសិស្សរបស់ព្រះកិស្សះបះ ហើយក៏ត្រូវជាបុត្រី និង បុត្រសន្និសាររបស់ "ស្តេចភុជង្គនាគ ឬ ព្រះកិស្សះបះ" ផងដែរ... ព្រះនាងគឺជា បុត្រីទី១២ របស់ "ស្តេចភុជង្គនាគ"... ព្រះនាងបានរៀន គម្ពីរវេទកុសលធម៌ ឬ គម្ពីរព្រះពុទ្ធសាសនា របស់ ព្រះកិស្សះបះ ដែលជា ព្រះបិតា ហើយក៏ត្រូវជា ព្រះគ្រូចេះ បានត្រាស់ដឹង តឈាន ពី ព្រះបិតា ឬ ព្រះកិស្សះបះ ជា ព្រះពុទ្ធកោនាគមនោ នៅបាភ្នំ ខេត្តព្រៃវែង កាលពីក្នុង សម័យ៣៥០០ឆ្នាំមុន... ព្រះនាងមាន សាវៈ ដែលជា ស្រ្តីចំនួន៥០០នាក់ ឬ "នាគល្វោរពោធិសត្តចំនួន៥០០" នៅធ្វើជា ពលសេនាការពារព្រះនាង... ក្រោយពី សាវៈដែលជា ស្ត្រីទាំង៥០០នាក់ ឬ នាគល្វោពោធិសត្តទាំង៥០០ បានរៀនចេះធម៌ របស់ "ព្រះកោនាគមនោ ពោធិសត្ត" សម្រេចឈាន មក ព្រះនាងទាំង៥០០នាក់នោះ ក៏មិនអាចប្រែក្រលាទៅជា "នាគ" វិញបាន ក៏ក្លាយខ្លួនទៅជា នាគមនុស្ស ឬ មនុស្ស រហូតទៅ... ព្រះនាគល្វោពោធិសត្ត ឬ ស្ត្រីទាំង៥០០នាក់នេះ ហើយ គឺជា ម្តាយដើម ឬជា ម្តាយដំបូងរបស់ខ្មែរ ដែលបានរៀប អភិសេចជាមួយ បុរស គ្រប់ជាតិសាសមាន រោម ក្រិច អេស្សុីប ភូមា ម៉ាឡេ និង ចិន -ល-... ដូច្នេះខ្មែរមាន ឪពុកចំរុះពូជសាស ហើយបុរសទាំង៥០០នាក់នោះ គឺជាដួងព្រលឹងរបស់ ព្រះបាព្រហ្មរាជ ឬ នាគ ពលបុរស ទាំង៥០០ ដែលជាពលសេនា ដែល ស្តេចភុជ្ជុងនាគ អោយមកចាប់កំនើតដើម្បីមកធ្វើជាគូ ជាមួយនឹង ព្រះនាងទាំង៥០០ ដើម្បីធ្វើជាពលសេនា និង បង្កើតកូនខ្មែរទូទាំង ព្រះរាជនគរ... ក្រោយមកនៅក្នុង សាសនា «ព្រះកោនាគមនោពោធិសត្ត» គោរព «ស្ត្រី ជា ព្រះ» ក៏មានបង្កើតអោយមានសាសនា១ទៀតសំរាប់ «ពលបុរស» គឺ «សានាព្រះបាកាណ»(មានប្រាសាទហ្លួង បាកាណ ជា ភស្តុតា) ដែលគោរព សត្វគោ និង សត្វកង្កែប ជាសាវៈរបស់ ព្រះអង្គ... ព្រះបាកាណ គឺជា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ នៃ នគរកណ្តាល គឺ នគរឧបេក្ខា ឬ កម្ពុជា សត្វថ្ងៃ ហើយក៏ត្រូវជា បុត្រសន្និសាររបស់ ព្រះនាងនាគ ឬ ព្រះកោនាគមនោ និង ព្រះបាទកៅដាញ់...។
៙៙៙«ព្រះកោនាគមនោ ពោធិសត្ត»= កោនាគមនោ + ពោធិសត្ត
៙កោនាគមនោ៖ ៚កោ= ស្ត្រី ឬ ព្រះឯយ្យកោ ឬ ស្ត្រីដែលជាចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ជាខ្សែស្រលាយរាជវង្ស... ៚នាគ= នាគ ឬ ភុជង្គ... ៚មនោ= មនោគមន៍ ឬ មនោគមន៍សាសនា... ៙ពោធិសត្ត៖ - ពោធិ= ម្លប់... - សត្ត= សប្ត= ប្រាំពីរ(៧)... - សត្ត= មកពីពាក្យថា "សត្តនិករ" បានន័យថា សត្វលោកទាំងឡាយ រួម ទាំងមនុស្ស... *សរុបសេចក្តី៖ មនោគមន៍សាសនា របស់ ស្រ្តី១ ព្រះអង្គ មានដើមកំនើតពី នាគ... ដែលជា ម្លប់ សំរាប់ដល់ មនុស្ស និង សត្វលោកទាំងឡាយ... សានារបស់ព្រះអង្គបំបួសតែ ស្រ្តី...។ ----------------------------------------------------- ៙៙៙ប្រាំពីរ( ៧ )៖ (ពោធិសត្ត= ម្លប់ទាំង៧) ព្រះពុទ្ធ អង្គធំមាន៥អង្គ និង សាវៈរបស់ព្រះមេត្រីមាន២អង្គ... ដែលបាន ត្រាសដឹង នៅលើទឹកដីខ្មែរ សរុប៧អង្គ៖ ១. ព្រះពុទ្ធទី១៖ ព្រះកុស្វារៈ ឬ ព្រះកុស្វ:សន្ធោរ ឬ កុស្វៈសទ្ធារ ដែល សព្វថ្ងៃ គេហៅលោកថា ព្រះកុកៈសន្ធារ... ២. ព្រះពុទ្ធទី២៖ ព្រះកស្សបៈ... ៚ព្រះពុទ្ធទី៣៖ គឺ "ព្រះកោនាគមនោ ពោធិសត្ត" ឬ ហៅថា ព្រះមេត្រី មាន៣អង្គ៖ ៣. ព្រះមេត្រីទី១៖ គឺ ព្រះនាងនាគ ត្រាស់ដឹងនៅ បាភ្នំ ខេត្រព្រៃវែង ឬ ហៅថា កោះគោកធ្លក នៅសម័យ៣៥០០ឆ្នាំមុន... ៤. ព្រះមេត្រីទី២៖ គឺ ព្រះនាងនាគទេពី ត្រាស់ដឹងនៅសតវត្សទី១១ នៅ នគរឥន្ធព័ត្តបុរី ឬ នគរវត្ត ឬ អង្គវត្ត នៅ សតវត្សទី១១... ៥. ព្រះមេត្រី៣៖ គឺ ព្រះនាងគ្រប់ល័ក្ខណ ត្រាសដឹងនៅក្នុង ពុទ្ធទំនាយ... ៦. ព្រះពុទ្ធទី៤៖ គឺ ព្រះពុទ្ធសាមណគោត្តម... ៧. ព្រះពុទ្ធទី៥៖ គឺ ព្រះសិអារ្យមេត្រី ស្រីពោធិសត្ត... *សរុបសេចក្តី៖ ព្រះពុទ្ធ ដែលបាន ត្រាស់ដឹង គឺមាន ៧អង្គ សំរាប់ភពផែនដី១នេះ គឺ ជា ម្តប់ពោធិ ទាំង៧ សំរាប់ដឹកនាំ ជីវិតសត្តនិករ ទាំងឡាយ... ៙៙៙ប្រាំពីរ( ៧ )៖ ញាតិការ ទាំង ៧សណ្តាន របស់ខ្មែរ ដែលបានស្លាប់បែកបាក់ "ចែកឋាន" ទៅ៖ - ដែលមាន "ព្រះនាងនាគ" និង "នាគល្វោរពោធិសត្ត ចំនួន៥០០នាក់" ដែលជា "ម្តាយដើម" ដំបូងរបស់ "ខ្មែរ"...។ - ព្រះបាទកៅឌាញ និង ព្រះបាព្រហ្មរាជ ចំនួន៥០០ ជា បិតា ដំបូងរបស់ខ្មែរ...។ ៙៙៙ប្រាំពី( ៧ )៖ "ព្រះមហាក្សត្រ" ៧រាជកាល របស់ខ្មែរដែលធ្វើអោយប្រទេសរុងរឿងកាលពីសម័យបុរាណ ឬ ហៅថា ញាតិការទាំង៧សណ្តាន របស់ខ្មែរ៖ ១.ជំនាន់ព្រះកោ+កោណ្ឌញ្ញ(កៅដាញ់?) ២.ជំនាន់ព្រះនាងសុ+ពលបាលព្រហ្ម ៣.ជំនាន់ព្រះនាងសុទន់ត្រា+យសោរាជ្យ ៤.ជំនាន់សុរិយវង្សទី១, ព្រះភគនេស, ព្រះនាងខ្មៅ ៥.ជំនាន់គូលេនរាជ្យ, ព្រះនាងកែវ៧ពណ៌, ព្រះនាងនាគអម្ពរ ៦.ជំនាន់សុរាន្តកម្ពុ, ព្រះនាងនាគទេពី, ព្រះបាទសុរិយវង្សទី២ ៧.ជំនាន់ព្រះធរណិន្រ្ទ, ព្រះកែវ...។
១៧) ព្រះពុទ្ធទី៤៖
៙៙៙«ព្រះពុទ្ធសាមណះគោត្តម» ត្រាសដឹង ក្នុងកំឡុងឆ្នាំ កាលពី ២៥៦២ឆ្នាំមុន នៃ ពុទ្ធសករាជ... សាសនារបស់ ព្រះអង្គ តំបូងឡើយ បំបួសតែ បុរសជា «ព្រះសង្ឃ»... សម័យក្រោយមក ក៏បំបួស ស្រ្តីផងដែរជា «ភិខុនី»...។
១៨) ព្រះពុទ្ធទី៥៖
ព្រះសិអារ្យមេត្រី ស្រីពោធិសត្ត= សិអារ្យមេត្រី + ស្រីពោធិសត្ត៖ ព្រះសិអារ្យមេត្រី= ត្រាសដឹងនៅសតវត្សទី១៣ នៅប្រាសាទបាយ័ន្ត គឺ ព្រះបាទធរណិន្រ្ទ ជា ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ... ត្រូវជា បុត្ររបស់ ព្រះបាទសុរិយវង្សទី២ និង ព្រះនាងនាគទេពី៖ ***សិអារ្យមេត្រី= សិ + អារ្យ + មេត្រី + ស្រីពោធិសត្ត៖ ៙សិ= សិរិសា ឬ ក្បាល... ៙អារ្យ= មកពីពាក្យ២៖ ៚ អា= អាថ៌កំបាំង...ឬ ៚ អរ្យ=អរយ= អរិយ: ឬ អរិយៈបុគ្គល... ៙មេត្រី= (ត្រី=៣) មេ៣= សមព័ន្ធភាព, ទំនាក់ទំនង ឬ ទាក់ទង... ៙ស្រីពោធិសត្ត= គឺ ព្រះមេត្រីទី៣ ចុងក្រោយ ដែលនឹងត្រាសដឹងក្នុង ពុទ្ធទំនាយ... នៅក្នុង សាសនា "ព្រះកោនាគមនោ" មានព្រះមេត្រី៣៖ - ព្រះមេត្រីទី១= គឺ ព្រះនាងនាគ ត្រាសដឹងនៅសម័យ៣៥០០ឆ្នាំមុន នៅ "បាភ្នំ" ឬ ហៅថា "កោះគោគធ្លោក" ខេត្ត ព្រៃវែង... - ព្រះមេត្រីទី២= គឺ ព្រះនាងនាគទេពី ត្រាសដឹងនៅសតវត្សទី១១ នៅនគរ "ឥន្ធព័ត្តបុរី" ឬ ហៅថា "នគរវត្ត ឬ អង្គរវត្ត"... - ព្រះមេត្រីទី៣= ដែលគេហៅថា ព្រះនាងគ្រប់ល័ក្ខណ ត្រាសដឹងនៅក្នុងពុទ្ធទំនាយ...៕ *សរុបសេចក្តី៖ គឺជា អាថ៌កំបាំង នៃ ព្រះអរិយៈបុគ្គល១ព្រះអង្គ ដែលប្រកបទៅដោយ បញ្ញាញាណ ឬ បញ្ញាបរមី... ដែលមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹង "សាសនាព្រះមេត្រីទាំង៣ គឺ ព្រះកោនាគមនោ ពោធិសត្ត"...៕
អំពី ព្រះកេស ព្រះ៖ ៙បដិមារ យក្សព្រះកេស២១៖ តំណាងអោយ "ព្រហ្មញ្ញសាសនា"... តំណាងអោយ "ព្រះបាទ ទស្សរដ្ឋ ជាមេសាសនា... តំណាងអោយ "ឧ៍ពុក"... តំណាងអោយ "គុណ ឪពុក មាន២១"... និង តំណាងអោយអំពើអាក្រក់...។ ហេតុអ្វីតំណាងអោយ អំពើរអាក្រក់??? មនុស្សយើងម្នាក់ៗមានវិញ្ញាណ២៖ ១វិញ្ញាណល្អ និង ១វិញ្ញាណអាក្រក់ ហើយអំពើក្នុងលោក ក៏មាន២ដែរ ១អំពើល្អ និង ១អំពើអាក្រក់... "ឧ៍ពុក" ដែលជា បុរស ដើម្បីបីបាច់ថែរក្សា គ្រួសារ ប្រពន្ធ និង កូន... "ឧ៍ពុក" ខិតខំ រកអាហារ សុខចិត្ត សាងបាប សំលាប់សត្វ សំលាប់ត្រី យកមកធ្វើជាអាហារ ព្រោះតែបំពេញតំរូវការក្នុងគ្រួសារ... "ឪពុក" សុខចិត្តសម្លាប់សត្រូវ ដើម្បការពារគ្រួសារ ការពារ ជាតិ សាសនា និង ព្រះមហាក្សត្រ... "ឪពុក" សុខចិត្ត សាងបាប ជំនួសគ្រួសារ ទួស្បីដឹងថាអំពើនោះបាប... ដូច្នេះ អំពើអាក្រក់ ឪពុក ភាគច្រើនជាអ្នកទទួល... ហើយ អំពើអាក្រក់ ឪពុកភាគច្រើនជាអ្នកធ្វើ ជំនួសគ្រួសារ ប្រពន្ធ និង កូន...។ ដូចជា "បា របស់យើង" គឺ ស្តេចភុជង្គនាគ ព្រះអង្គប្រែក្រលាជាមនុស្ស... ប៉ុន្តែមិនបានជាមនុស្ស ពេញលក្ខណៈដូចសេចក្តីប្រាថ្នារទេ... ព្រះអង្គប្រែក្រលាទៅជា ខ្លួនមនុស្ស តែក្បាលនាគ ឬ ក្បាលយក្ស... ព្រោះ ព្រះអង្គជាប់មានកម្មចាស់ មុនពេលដែលក្លាយខ្លួនជា ស្តេចភុជង្គនាគ... ដែលមាន គាថា១ និយាយថា៖ បា បំ សតិ យោ ធំ...។ ៙បដិមារ ទេវតាព្រះកេស១២៖ តំណាងអោយ "ព្រះពុទ្ធសាសនា"... តំណាងអោយ "ព្រះបាទ ចៅសាយ" ជាអ្នកការពារ សាសនា... តំណាងអោយ "ម្តាយ"... តំណាងអោយ "គុណម្តាយ មាន១២"... និង តំណាងអោយអំពើល្អ...។ "ម្តាយ" ភាគច្រើនតែងតែខ្លាចបាប ហើយ អប់រំកូនបានល្អ ជាង ឧ៍ពុក... "ម្តាយ" ភាគច្រើនតែងតែនៅក្បែកូន មើលថែកូន យល់ចិត្តកូន ស្រលាញ់កូន... កូនភាគច្រើនស្រលាញ់ ម្តាយ ច្រើនជាង ឪពុក... "ឪពុក" ជាអ្នកផ្តលកំនើត ឬ មេជីវិត "ម្តាយ" ជាអ្នកចិញ្ចឹម មេជីវិតរបស់ឪពុក រហូតដល់ កូននោះប្រសូត... "ម្តាយ" តស៊ូរទ្រាំពពោះកូន "៩ខែ១០ថ្ងៃ" នៅក្បែកូនមើលថែរកូនរហូតដល់កូនធំពេញវ័យ... ទើបគេអោយ គុណម្តាយ១២ ធ្ងន់ជាង គុណឧ៍ពុក២១...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស១០៖ ទស្សបារមី១០(ព្រហ្មញ្ញសាសនា), ទស្សបរមី១០ និង ទស្សចារី១០(ព្រះពុទ្ធសាសនា)...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស៩៖ តំណាងអោយ ស្តេចនាគ និង ព្រះមាតាមហានគរ... តំណាងអោយ ព្រះ និង ពោធិសត្ត... និង តំណាងអោយ មគ្គ៤, សួគ៌៤, និពាន្វ១...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស៨៖ តំណាងអោយ វណ្ណះ "ព្រះមហាក្សត្រ" ឬ "ព្រះមហារាជ្យ និង ព្រះម្ចាស់ក្សត្រីរាជ្យ" គ្រប់គ្រងនគរទាំងអស់...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស៧៖ តំណាងអោយវណ្ណះ ស្តេច "ឧបជ្ឈូរាជ ឬ ក្សត្រីឧបជ្ឈូរាជ"... ស្តេច ដែលត្រូវបានគ្រប់គ្រង រដ្ឋនីៗទាំង៤ គឺ នគរមេត្តា នគរករុណា នគរមុតា និង នគរឧបេក្ខា...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស៦៖ តំណាងអោយ "ស្តេចសមន្តរាជ ឬ ក្សត្រីសមន្តរាជ"... ស្តេច ដែលត្រូវបានតែងតាំងដោយព្រះមហារាជ ឬ ស្តេច ដែលត្រូវគេតែងតាំង...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស៥៖ តំណាងអោយវណ្ណះ "ព្រះបាយ័ន្ត និង ព្រះបាយ័ន្តក្សត្រី"... ព្រះបាយ័ន្ត មានដៃ៥ ព្រះកេស៥... មានវិជ្ជា ដែលអាចមានសមត្ថភាព ប្រហាសត្រូវដោយ "ឥន្ទ្រីយ៍ វិញ្ញាណទាំង៥"...។ ៙បដិមារ ព្រះកេស៤៖ តំណាងអោយ វណ្ណះ បាព្រហ្ម និង នាគល្វោរ... តំណាងអោយ វណ្ណះអ្នកប្រាជ្ញ និង ស្តេចសឹកសង្រ្គាម... និង តំណាងអោយ វណ្ណះជ័យវរ្ម័ន និង ឥន្រ្ទវរ័្មន... បុរស ឬ ស្ត្រី ដែលតំណាងអោយព្រហ្មមុខ៤ គឺ "បុរស ឬ ស្ត្រី" នោះ ប្រកបដោយ "ព្រហ្មវិហារធម៌" និង ប្រកាន់យក "ទស្សពិតរាជធម៍" ដែលមានចំនួន១០០០នាក់ ប្រកបកិច្ចការបំរើនគរ...។
- វណ្ណៈខ្មែរកាលសម័យមហានគរ៖
- "ព្រះមហារាជ" ត្រូវជាគូនឹង "ព្រះម្ចាស់ក្សត្រីរាជ"៖ ៙ឧទាហរណ៍៖ ព្រះបាទ យសោវរ្ម័ន និង ព្រះនាង សុទន់ត្រា... - "ព្រះឧបជ្ឈុរាជ" ត្រូវជាគូនឹង "ព្រះម្ចាស់ក្សត្រីឧបជ្ឈុរាជ"៖ ៙ឧទាហរណ៍៖ ព្រះអង្គ លួងលោម និង ព្រះនាង មេត្តា... - "ស្តេច សមន្តរាជ" ត្រូវជាគូនឹង "ព្រះម្ចាស់ក្សត្រីសមន្តរាជ"៖ ៙ ស្តេច ដែលត្រូវតែងតាំងដោយ "ព្រះមហារាជ ឬ ព្រះមហាក្សត្រ"... - "ព្រះបាយ័ន្ត" និង "ព្រះបាយ័ន្តក្សត្រី"៖ ៙ឧទាហរណ៍៖ ព្រះនាងធម្មនុន្រ្ទ ជា ព្រះបាយ័ន្តក្សត្រី គ្រប់គ្រងស្តេចសឹកសង្រ្គាម ជ័យវរ្ម័ន និង ឥន្រ្ទវរ្ម័ន... ព្រះបាយ័ន្ត មាន២៖ ១គ្រប់គ្រងផ្នែករដ្ឋបាល ឬ រំគោលដ្ឋាន និង ២គ្រប់គ្រងផ្នែកកងទ័ព... - "ជ័យវរ្ម័ន" ត្រូវជាគូនឹង "ជ័យក្សត្រីរាជ"៖ ៙ឧទាហរណ៍៖ ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័នទី៧ និង ព្រះនាង ជ័យរាជទេវី... - "ឥន្ទ្រវរ្ម័ន" ត្រូវជាគូនឹង "ឥន្រ្ទ ក្សត្រីរាជ"... ៙នេះជា "វណ្ណះ"៖ របស់មនុស្សសម័យបុរាណ... មិនអាច រៀបអភិសេកជាមួយគ្នាផ្តេសផ្តាសបានទេ... ឋានៈដូចគ្នាទើបអាចរៀបអភិសេកជាមួយគ្នាបាន... អ្វីៗ សុទ្ធ តែ មាន គូរ របស់ វា ទាំង អស់...៕ អំពី <<ព្រះកេស៩>>៖
- ស្តេចភុជង្គនាគ៖
រូបតំណាងព្រះអង្គគឺ <<យក្ស ព្រះកេស៩>>... ព្រះកេស៩ ជាវណ្ណះខ្ពស់បំផុត នៃ វណ្ណះស្តេចនាគ ក្នុង<<ឋានភុជង្គនាគ>>...។
- ព្រះមាតាមហានគរ និង ព្រះបិតាមហានគរ៖
រូបសំណាក់ព្រះអង្គគឺ <<ព្រះ ព្រះកេស៩>>... ព្រះកេស៩ ជាវណ្ណះខ្ពស់បំផុត នៃ វណ្ណះ <<ដូនតាស្តេចខ្មែរ>> ក្នុង<<ឋានកណ្តាល នៃ អាណាចក្រខ្មែរ>>...។
- ព្រះមាតាព្រហ្ម និង ព្រះបិតាព្រហ្ម៖
(ព្រះនាម របស់ព្រះអង្គមានច្រើន...) រូបសំណាក់ព្រះអង្គគឺ <<ព្រះ ព្រះកេស៩>>... ព្រះកេស៩ ជាវណ្ណះខ្ពស់បំផុត នៃ វណ្ណះ <<ព្រះ ឬ អទិទេព>> ក្នុង<<ឋានព្រហ្ម>> និងជាម្ចាស់ នៃ <<ឋាន ទាំង៣>>...។
- ការរៀបរាបអំពី<<រចនាសម្ព័ន និង វណ្ណះ របស់ខ្មែរសម័យបុរាណ ពាក់ព័ន្ធនឹង អទិទេព>>៖
®ព្រះកេស៩៖ តំណាងអោយ÷ - ព្រះមាតាមហានគរ និង ព្រះបិតាមហានគរ... - ស្តេចភុជង្គនាគ និង ព្រះមាតាភុជង្គនាគ... - ព្រះមាតាព្រហ្ម និង ព្រះបិតាព្រហ្ម... ®ព្រះកេស៨៖ តំណាងអោយវណ្ណះ <<ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ>> ជាថ្នាក់ទី ១... ®ព្រះកេស៧៖ តំណាងអោយវណ្ណះ <<ស្តេចឧបជ្ឈូរាជ>> ថ្នាក់ទី ២... ®ព្រះកេស៦៖ តំណាងអោយវណ្ណះ <<ស្តេចសមន្តរាជ>> ថ្នាក់ទី ៣... ®ព្រះកេស៥៖ តំណាងអោយវណ្ណះ <<ព្រះបាយ័ន្ត>> ថ្នាក់ទី៤... ®ព្រះកេស៤៖ តំណាងអោយវណ្ណះ <<មន្រ្តី អ្នកប្រាជ្ញ និង មេទ័ព សរុប១០០០នាក់>> ក្នុងនោះមាន÷ - <<ជ័យវរ្ម័ន និង ជ័យក្សត្រី>> ថ្នាក់ទី៥... - <<ឥន្រ្ទវរ្ម័ន និង ឥន្រ្ទក្សត្រី>>> ថ្នាក់ទី ៦...៕