ឯកសារមហាបុរសខ្មែរ/ផែនដីព្រះបាទសម្ដេចព្រះសត្ថា
សម្ដេចព្រះសត្ថា ព្រះអង្គឡើយសោយរាជ្យពីឆ្នាំជូត អដ្ឋស័ក (១) ពស.២១២០, គស.១៥៧៦, មស.១៤៩៧, ចស.៩៣៧ ក្នុងព្រះជន្មាយុ ៣៧ ព្រះវស្សា។ ស្ដេចទ្រង់ព្រះនាមជា ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះរាជឱង្ការ ព្រះបរមមហិន្ទរាជា រាមាធិបតី បរមបពិត្រ សុខត្តិយ ជាឥសូរកម្ពុជា មហាឥន្ទបត្តបុរី។ " ព្រះរាជពង្សាវតាររបស់ព្រះរាជបណ្ណាល័យ ភាគ ៣ ថា : ព្រះសត្ថាជាព្រះរាជបុត្រច្បងនៃសម្ដេចព្រះបរមិន្ទរាជា ព្រះជន្ម ៣៧ ឆ្នាំ ឡើងរាជាភិសេក សោយរាជសម្បត្តិតពីព្រះរាជបិតា។ ស្ដេចទ្រង់ព្រះនាមព្រះបាទសម្ដេច ស្ដេចព្រះរាជឱង្ការ ព្រះមហិន្ទរាជាធិរាជ រាមាធិបតី សិរីសុរិយោវង្សមហាចក្រពត្តិវង្ស រណង្គឫទ្ធិ សណ្ឋិតជាឥសូរ កំពូល ក្រុងកម្ពុជាធិបតី សិរីយសោធរបវរឥន្ទ ចត្តកុរុរដ្ឋរាជធានី ជាទីសរណា នៃមហាជនជាតិ ព្រះបរមនាថ បរមបពិត្រជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង"។ (សេចក្ដីខុសគ្នា អស់ត្រឹមប៉ុណ្ណោះ)។ ព្រះអង្គអភិសេកអ្នកនាង ពៅភិវង្សធំ ជាព្រះអគ្គមហេសី តាំងព្រះនាមជា សម្ដេចព្រះភគវតីស្រីចក្រពត្រាធិរាជ។ ព្រះអង្គអភិសេក ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ជាសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ។ កាលពី ពស.២១១៨, គស.១៥៧៤, មស.១៩៩៦, ចស.៩៣៦ ឆ្នាំច ឆស័ក ព្រះជន្មវស្សា ព្រះបរមបពិត្របាន ៣៥ ឆ្នាំ គឺមុនសោយរាជ្យពីរឆ្នាំ ព្រះអង្គសម្ភពព្រះរាជបុត្រាមួយព្រះអង្គ នឹងព្រះអគ្គមហេសីទ្រង់ប្រទាននាមថា សម្ដេចព្រះជ័យជេដ្ឋា។ លុះមកដល់ ពស.២១២៤, គស.១៥៨០, មស.១៥០២, ចស.៩៤២ ឆ្នាំរោង ទោស័ក ព្រះជន្មវស្សា ៤១ ឆ្នាំ សម្ដេចព្រះអគ្គមហេសីសម្ភព ព្រះរាជបុត្រាមួយព្រះអង្គទៀត ទ្រង់ប្រទាននាមជា ពញាតន់។ នេះនឹងនិយាយពីក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញ ដែលជាចំណុះក្រុងហង្សាវតី។ ព្រះមហាធម្មរាជា មានព្រះរាជបុត្រមួយព្រះអង្គទ្រង់ព្រះនាម ព្រះនរេឝ្វរស្ដេចឱ្យទៅនៅគាល់បំរើ ព្រះចៅក្រុងហង្សាវតី។ មានថ្ងៃមួយ ព្រះនរេឝ្វរចូលទៅក្រាបថ្វាយបង្គំគាល់ដូចសព្វមួយដងរៀងមក លើកដៃថ្វាយបង្គំឡើង ព្រះចៅក្រុងហង្សាវតី ផ្លេកព្រះនេត្រមក ឃើញព្រះនរេឝ្វរមានព្រះហស្ថ ៤ ហើយទ្រង់ក៏យល់ឃើញថា តាមនិមិត្តនោះ សៀមនិងមានបុណ្យជាមិនខាន ដូច្នេះទ្រង់គិតរកឧបាយកាលណាមួយនឹងចាប់ព្រះនរេឝ្វរនេះ សំលាប់ចោលវិញ។ ព្រះចៅក្រុងហង្សាវតីទ្រង់ជ្រាបហើយ ទ្រង់ព្រះពិរោធណាស់ ទើបទ្រង់ត្រាស់បង្គាប់ស្មឹងម៉ុងគ្រីសុរិយា ឃុំពល ៣០០០០ នាក់ លើកទ័ពដេញព្រះនរេឝ្វរ។ ព្រះនរេឝ្វរ រត់ចូលដល់ក្រុងស្រីអយុធ្យាហើយ ក៏យកសេចក្ដីក្រាបបង្គំទូលសម្ដេចព្រះមហាធម្មរាជា ជាព្រះវររាជបិតាឱ្យទ្រង់ជ្រាប។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះ កើតឡើងក្នុងឆ្នាំរោង ទោស័ក ពស.២១២៤, គស.១៥៨០, មស.១៥០២, ចស.៩៤២។ ខណៈនោះ ព្រះចៅធម្មរាជា ស្ដេចប្រឹក្សាជាមួយព្រះរាជបុត្រា និង សេនាបតីថា: ក្រុងស្រីអយុធ្យានេះ ព្រះចៅក្រុងហង្សាវតី កៀរគ្រួ ជញ្ជូនយកទាំងគ្រឿងសស្ត្រាវុធទៅ អស់ជាច្រើនហើយ នៅឡើយតែមនុស្សតិចតួចប៉ុណ្ណោះ មនុស្សដែលបាននៅសល់នោះទៀត ក៏ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាដែលមកធ្វើព្រះរាជមេត្រីផងនោះ ចែកខេត្តចែកមនុស្សក្នុងខេត្ត បានទៅក្រុងកម្ពុជាអស់ជាច្រើនទៀតរឹតតែនៅសល់មនុស្សតិចណាស់ទៅហើយ។ ទើបទ្រង់តែងសុភអក្សរចាត់ព្រះរាជវរានុកូល ជាឧបទូតមួយ ឱ្យអញ្ជើញសុភអក្សរ មកថ្វាយព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី ជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូងខេមរាប្រទេស។ ក្រោយព្រះរាជទូតអញ្ជើញសុភអក្សរមកនោះ ព្រះចៅក្រុងស្រីអយុធ្យាទ្រង់ជ្រាបថា : ស្មឹងម៉ុងគ្រីសុរិយា ជាមេទ័ពមនលើកទ័ពចូលមកដល់ព្រះនគរហើយ ទ្រង់ពិនិត្យទាហានដែលបានកេណ្ឌមកទុកប្រចាំការណ៍នោះបានតែ ២០០០០ នាក់ឃើញថាមិនទាន់ធួនល្មមនឹងការណ៍នោះសោះ។ ទើបទ្រង់ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យនាយកង នាយទ័ពលើកទៅសង្កត់កេណ្ឌរាស្ត្រក្នុងខេត្តដែលបានមកខ្មែរ ក្នុងកាលព្រះរាជមេត្រី តាំងព្រះរាជសត្តសញ្ញា នៅរអាងសិលានោះមកថែមទៀត។ នាយកងនាយទ័ពក៏បានធ្វើតាមព្រះរាជបង្គាប់ ហើយកេណ្ឌបានរេហ៍ពលចំនួន ៣០០០០ នាក់ទៀតរួមត្រូវជា ៥០០០០ នាក់។ លុះទ្រង់បានទ័ពគ្រប់កំណត់ហើយ ទ្រង់ចាត់ជាប៉ែកមុខ ប៉ែកក្រោយ ប៉ែកឆ្វេង ប៉ែកស្ដាំ លើកទៅតនឹងទ័ពស្មឹងម៉ុងគ្រីសុរិយា ច្បាំងគ្នាអស់ពេលជាយូរថ្ងៃ។ គ្រានោះ ស្មឹងម៉ុងគ្រីសុរិយា ក៏ចាញ់សៀម ហើយថយទ័ពទៅក្រុងហង្សាវតីវិញទៅ។ នេះនឹងនិយាយពី ឧបទូត ទោទូត ត្រីទូត សៀម ដែលអញ្ជើញព្រះសុភអក្សរមកក្រុងកម្ពុជាវិញ។ ទូតទាំង ៣ នាក់ កាលមកដល់ក្រុងលង្វែកឯកធានីហើយ ក៏យកសុភអក្សរនោះទៅថ្វាយសេនាបតីខ្មែរ សេនាបតីនាំយកសេចក្ដីទៅក្រាបបង្គំទូលព្រះបាទសម្ដេចព្រះរាជឱង្ការ ព្រះមហិន្ទរាជាជាព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី ឱ្យស្ដេចទ្រង់ជ្រាប។ ព្រះបាទអ្នកជាអម្ចាស់ផែនដីខ្មែរ ត្រាស់ឱ្យអានរាជសារ សុភអក្សរនោះទៅ ឃើញមានសេចក្ដីថា : សុភអក្សរបវរមង្គល វិមល ឯកខត្តិយា សម្ដេចព្រះមហាធម្មរាជា រាមាធិបតីសិរីសោធនបរមនាថ បរមបពិត្រសណ្ឋិតជាកំពូលក្រុងស្រីអយុធ្យា ធារាវតី សិរីមហានគរ បវររាជធានីជាសម្ដេចព្រះបិតុលាធិរាជ ចំរើនផ្លូវ ព្រះរាជមេត្រី មកព្រះបាទសម្ដេចព្រះរាជឱង្ការ មហាមហិន្ទរាជា រាមាធិបតី សិរីសោធន បរមខត្តិយាមហាបពិត្រ សណ្ឋិតជាកំពូលមហាឥន្ទបត្តកុរុរដ្ឋធានីជាព្រះភាគិនេយ្យោបានទ្រង់ជ្រាប។ ដ្បិតព្រះចៅក្រុងហង្សាវតី លើកទ័ពមកកំហែងក្រុងស្រីអយុធ្យាទៀតហើយ ដូច្នេះសុំព្រះភាគិនេយ្យោរាជាធិរាជចាត់កងទ័ពឱ្យជួយក្រុងស្រីអយុធ្យា ដូចបានភ្ជាប់ព្រះរាជមេត្រីស្ថិតស្ថេរចីរកាលតទៅ តាមព្រះរាជសញ្ញា។ ព្រះបរមបពិត្រ ជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី ទ្រង់ជ្រាបហើយទ្រង់នឹករំពៃ ដល់ព្រះរាជសញ្ញាដែលព្រះវររាជបិតាទ្រង់ភ្ជាប់ជាមួយនឹងសៀមនោះ គ្រប់ប្រការទើបទ្រង់ព្រះរាជបង្គាប់ សម្ដេចព្រះស្រីសុរិយាពណ៌មហាឧបរាជថា : ឱ្យលើកទ័ពទៅជួយក្រុងស្រីអយុធ្យាផងហើយទ្រង់ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យកេណ្ឌកងទ័ព ២៥០០០ នាក់ គឺរថចំបាំង ១៥០ ដំរីសឹក ១០០ សេះសឹក ៨០០ ប្រគល់ថ្វាយសម្ដេចមហាឧបរាជឱ្យយកទៅបំរើការតាមអំណាចរបស់ព្រះអង្គជាមហាក្សត្រសឹក។ សម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជទទួលព្រះរាជឱង្ការហើយទ្រង់ក្រាបបង្គំលាចេញទៅ។ ក្នុងគ្រានោះពស.១២២៤, គស.១៥៨០, មស.១៥០២, ចស.៩៤២ ថ្ងៃ ១៣ កើត ខែមិគសិរ ឆ្នាំរោងទោស័ក សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ទ្រង់ចាត់ទ័ពខាងជើងគោក គឺឱ្យឧកញ៉ាចក្រី ឃុំពល ៥០០០ នាក់ ជាមេទ័ពមុខឧកញ៉ានរិន្ទនាយកឃុំពល ១០០០ នាក់ជាទ័ពស្ដាំ ឧកញ៉ារាជជេដ្ឋា ឃុំពល ១០០០ នាក់ជាទ័ពឆ្វេង ឧកញ៉ាមន្ត្រីសីហនាទ ឃុំពល ១០០០ នាក់ ជាទ័ពស្បៀង ឧកញ៉ាវិសេសសឹក និង ឧកញ៉ាសេនារឿណរង្គ ឃុំពល ៥០០ នាក់ជាយោក្បាត់ទ័ព ឆ្វេងស្ដាំ។ ទ្រង់ត្រាស់ណាត់ឱ្យកងទ័ពទាំងនេះ ទៅជួបជុំគ្នានៅពោធិ៍ ៣ ដើមក្នុងដែនក្រុងស្រីអយុធ្យានោះ។ នាម៉ឺនមន្ត្រីទាំង ៦ នាយព្រមដោយនាយកង នាយទ័ពធំ-តូច លើកទ័ពជើងគោក ព្រមដោយដំរី សេះមានគ្រឿងសស្ត្រាវុធគ្រប់គ្រាន់ចេញដំណើរទៅតាមផ្លូវ ខេត្តពោធិ៍សាត់កាត់ទៅលើស្រុកបាត់ដំបងលើករំលងចូលទៅដល់ពោធិ៍បីដើមក្នុងដែនក្រុងស្រីអយុធ្យា។ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជជាមហាក្សត្រសឹក ព្រះអង្គឱ្យលើកទ័ពជើងទឹក គឺទ្រង់ចាត់ឧកញ៉ាក្រឡាហោមឱ្យឃុំពល ៥០០០ នាក់ជាទ័ពមុខឧកញ៉ាប្រទេសរាជឱ្យឃុំពល ២០០០ នាក់ជាទ័ពឆ្វេង ឧកញ៉ាវិបុលរាជឱ្យឃុំពល ២០០០ នាក់ជាទ័ពស្ដាំ ឧកញ៉ាមន្ត្រីវិសេសនាវាឱ្យឃុំពល ២០០០ នាក់ជាទ័ពក្រោយ ឧកញ៉ាសស្ត្រាភោជនាឱ្យឃុំពល ១០០០ នាក់ជាទ័ពស្បៀង ឱ្យឧកញ៉ាយោធាសង្គ្រាមឃុំពល ១០០០ នាក់ ជាយោក្បាត់ទ័ពនៅមុខព្រះទីនាំងនាវា។ ឯព្រះអង្គសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ក្សត្រសឹកទ្រង់ឃុំពល ៩០០០ នាក់ជាទ័ពហ្លួង។ លុះដល់ថ្ងៃកំណត់ថ្ងៃជាវេលាល្អហើយស្ដេចទ្រង់គ្រឿងយុទ្ធនាសង្គ្រាមឡើងគង់លើព្រះទីនាំងមករមានព្រះ បវរស្វេតច្ឆ័ត្រ ៥ ជាន់និងបាំងសែង បាំងសែតព្រះសុរិយា ចាម៉រ បៃមន សែនត្វាន់ ព្រមដោយទូកចំបាំង ១៥ ទូកយ៉ាងតូច ១០០។ ដល់ពេលព្រមធ្វើព្រះរាជដំណើរហើយព្រះគ្រូ បុរោហិត ផ្លុំត្រែ ផ្លុំស័ង្ខ អស់ពួកសុរិយោតន្ត្រី ក៏ប្រគុំភ្លេងវាយគងទូងស្គរខ្ទារខ្ទ័រទាំងផែនដីទាំងស្ដេចព្រះចក្រីជាព្រះបរមរាជជេដ្ឋា ក៏ស្ដេចទ្រង់ចេញទៅព្រះរាជទាន ព្រះពរដ៏ប្រពៃដែរ។ លុះសំរេចពិធី ចេញព្យូហនាវានេះហើយ មន្ត្រីដែលជិះលើខ្នងព្រះទីនាំងក៏តាំងរាំបកកន្ទុយក្ងោក បោកទង់ជ័យបង្គាប់មកនាយកងនាយទ័ព។ នាយកងនាយទ័ព ក៏លើកទង់ជ័យចេញក្បួនទ័ពព្យូហនាវា ទៅតាមជលមាគ៌ាកាត់តំរង់ទៅខេត្តកំពត កំពង់សោមឈមមុខឆ្ពោះទៅថ្កានពោធិ៍បីដើមនគរស្រីអយុធ្យាតាមព្រះរាជកំណត់។ លុះដល់ស្រុកពោធិ៍បីដើមហើយ ព្រះមហាឧបរាជទ្រង់ត្រាស់ឱ្យបញ្ឈប់ក្បួនទ័ព ប្រជុំទាំងជើងទឹក ជើងគោក ចាំស្ដាប់សន្ធឹកទ័ពព្រះចៅក្រុងហង្សាវតី និងកិច្ចការរាជការពីក្រុងស្រីអយុធ្យាមក។ ខណៈនោះ ព្រះនរេឝ្វរដែលឈ្នះទ័ពភូមាចាប់បានឈ្លើយភូមាជាច្រើនក៏ភ្លើនព្រះរាជហឫទ័យណាស់។ ស្ដេចចុះព្រះទីនាំងនាវាត្រឡប់ទ័ពនាំឈ្លើយនិងគ្រឿងសស្ត្រាវុធ ដំរី សេះ មកក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញ។ សម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជ ស្ដេចគង់ក្នុងព្រះទីនាំងនាវា លុះឮសន្ធឹកទ័ពសៀម លើកមកដល់ ក៏ស្ដេចយាងចេញពីកឹងព្រះទីនាំងមកគង់ប្រថាប់នៅក្ដារផែន ទ្រង់ទតទ័ពសៀម។ ព្រះនរេឝ្វរ លុះចេញព្រះទីនាំងនាវាមកដល់ទន្ទឹមនឹងព្រះទីនាំង សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជហើយ ផ្លេកព្រះនេត្រទៅ ទតឃើញសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ក្រុងកម្ពុជាធិបតី គង់សំយុងព្រះបាទពុំបានក្រាបដូចអ្នកផងទាំងពួងក៏ទ្រង់ពិរោធណាស់ ទើបទ្រង់បង្គាប់ទៅសេនាទាហានឱ្យយកឈ្លើយ ៥ នាក់ទៅកាន់ក្បាលដោតនៅមុខព្រះទីនាំងសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជក្រុងកម្ពុជាធិបតី ហើយហួសព្រះទីនាំងចូលទៅក្រុងស្រីអយុធ្យាទៅ។ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ទ្រង់ទតឃើញក្បាលខ្មោចភូមា នៅមុខព្រះទីនាំងដូច្នោះទ្រង់ព្រះពិរោធក្នុងព្រះរាជហឫទ័យណាស់ ទើបទ្រង់ត្រាស់ថា : ក្នុងគ្រានេះ ចៅហ្វាយស្រុក និងក្រមការនៃស្រុកតាមព្រះរាជសញ្ញាដែលចែកបានមកក្រុងកម្ពុជាធិបតីហើយនោះ ព្រះនរេឝ្វរនៅតែឱ្យមកសង្កេតខេត្តកេណ្ឌរាស្ត្រទៅចូលក្នុងក្បួនទ័ពរបស់ព្រះអង្គទៀត។ សេចក្ដីនេះ ឃើញថាព្រះនរេឝ្វរប្រព្រឹត្តខុសនឹងសត្តសញ្ញារបស់ព្រះបិតាព្រះអង្គខ្លាំងណាស់ក្នុងពេលនេះ រាស្ត្រទាំងឡាយដែលចូលទៅក្នុងក្បួនទ័ពសៀម លុះឃើញសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ក្រុងកម្ពុជាហើយក៏នាំគ្នាចូលមកក្រាបបង្គំគាល់តាមទំនៀមខេត្តដែលត្រូវឡើងមកក្រុងកម្ពុជា។ ខណៈដែលសម្ដេចព្រះសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជឃើញចៅហ្វាយស្រុក និង ក្រមការចូលទៅក្រាបបង្គំគាល់ហើយ ស្ដេចត្រាស់សួរថា : នែ អស់អ្នកទាំងឡាយ យើងពុំបានកេណ្ឌអ្នកមកទេ ចុះហេតុដូចម្ដេច ក៏បានជាអ្នកមក? ចៅហ្វាយស្រុក និង ក្រមការខេត្តទាំងនោះទូលថា : សូមទ្រង់ព្រះមេត្តាប្រោស ចំពោះរឿងនេះ ព្រះអង្គពុំបានកេណ្ឌយើងខ្ញុំទូលព្រះបង្គំមក ក៏មែនហើយតែព្រះនរេឝ្វរជាព្រះរាជបុត្រា ព្រះចៅក្រុងស្រីអយុធ្យាទ្រង់កេណ្ឌមក បើមិនមកក៏ពុំបានសូមទ្រង់ព្រះករុណា មេត្តាអភ័យទោស។ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ទ្រង់ជ្រាបហើយ ទ្រង់ត្រាស់ថា: ព្រះនគរទាំងពីរនេះបានភ្ជាប់ព្រះរាជមេត្រីនឹងគ្នាមានលក្ខណ្ឌសញ្ញាបោះត្រាវលញ្ឆករ និង ថ្មគោលជាសំគាល់រួចសព្វគ្រប់អស់ហើយ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះសោត ព្រះចៅក្រុងស្រីអយុធ្យាមានសុភអក្សរទៅសុំកងទ័ពយើង យើងក៏បានលើកមកជួយហើយ ឥឡូវនេះ ម្ដេចឡើយក៏ស្ដេចឱ្យកងទ័ពខ្លួនលើកទីសង្កត់រាស្ត្ររបស់យើងទៀត។ សៀមមិនធ្វើត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងយកឈ្លើយភូមាមកកាត់ក្បាលដោតនៅមុខព្រះទីនាំងយើង ថែមទៀតផង ដូច្នេះ តើអស់អ្នកមន្ត្រីទាំងឡាយយល់ដូចម្ដេច? សេនាបតីសេនាទាហានក្រុងកម្ពុជា ឬព្រះបរិហារត្រាស់ប្រឹក្សាដូច្នេះហើយ ខឹងណាស់ទើបក្រាបទូលព្រមគ្នាថាព្រះនរេឝ្វរនេះ ធ្វើដូច្នេះពុំគិតដល់ព្រះរាជសញ្ញាសោះ ទ្រង់ធ្វើយ៉ាងនេះច្បាស់ជាចង់ឱ្យដាច់ព្រះរាជមេត្រីហើយ។ យើងខ្ញុំទូលព្រះបង្គំ ទាំងអស់គ្នាសូមយកអាសាចូលវាយយកក្រុងស្រីអយុធ្យាឱ្យបាន បើនឹងត្រឡប់ទៅក្រុងកម្ពុជាប្រទេសដោយដៃទទេវិញក៏ឥតប្រយោជន៍។ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ទ្រង់ជ្រាបហើយទ្រង់មានព្រះអំណរណាស់។ ព្រោះស្ដេចមានព្រះអំណរ នឹងចូលវាយយកក្រុងស្រីអយុធ្យានោះពន់ប្រមាណ ដោយទ្រង់យល់ថាកាលដែលធ្វើសត្តសញ្ញា មហារាជមេត្រីនោះ សម្ដេចព្រះវររាជបិតា ស្ដេចធ្វើតែដោយព្រះអង្គឯង។ ឥឡូវនេះ សៀមធ្វើឱ្យដាច់រាជមេត្រីហើយ សម្ដេចព្រះរាជជេដ្ឋាពុំទាន់ជ្រាប។ បើយើងនឹងវាយយកស្រុកនេះតែម្ដង ក្រែងខុសនឹងព្រះរាជអាជ្ញា។ ដូច្នេះ គួរយើងត្រឡប់ទៅ ហើយយកសេចក្ដីក្រាបបង្គំទូល ឱ្យទ្រង់ជ្រាបជាមុនសិនទើបត្រូវនឹងច្បាប់សំរាប់ព្រះនគរ។ អស់មុខមន្ត្រី សេនាទាហាន បានឮព្រះរាជបរិហារប្រឹក្សាយ៉ាងនេះហើយ ក៏យល់តាមព្រះរាជបរិហារនោះហើយក្រាបបង្គំទូលថា : ទ្រង់ព្រះចិន្តានេះ ត្រឹមត្រូវណាស់គឺថា យើងត្រូវយកសេចក្ដីនេះក្រាបបង្គំទូលជាមុនសិន ហើយសឹមយើងប្រញាប់លើកទ័ព មកប្រាបប្រាមឱ្យពញាសៀមបានដឹងនូវថ្វីដៃម្ដង កុំឱ្យវាធ្លាប់ នឹងធ្វើអំពើល្មើស ដូច្នេះតទៅទៀត។ ខណៈនោះ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ទ្រង់យល់ថា អស់មុខមន្ត្រីយល់ព្រមហើយព្រះអង្គក៏លើកកងទ័ពត្រឡប់មកក្រុងកម្ពុជាវិញពុំបានទៅវាយព្រះចៅក្រុងស្រីអយុធ្យាឡើយ។ លុះដល់ក្រុងកម្ពុជាមហានគរហើយ ស្ដេចក៏យល់សេចក្ដីនោះ ក្រាបបង្គំទូលសម្ដេចព្រះមហារាជា ព្រះបរមជេដ្ឋាធិរាជឱ្យស្ដេចទ្រង់ជ្រាបគ្រប់ប្រការហើយទូលបន្ថែមទៀតថា ទូលព្រះបង្គំយើងខ្ញុំនិងសេនាទាហាន សូមយកអាសារលើកទ័ពទៅវាយយកក្រុងស្រីអយុធ្យាថ្វាយឱ្យបាន។ ខណៈ ដែលសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ក្រាបបង្គំទូលនោះ សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមុហនាយ នាមជ័យ និងសម្ដេចព្រះសុទត្តនាមមាស នៅខេត្តបន្ទាយមាស ដែលចូលទៅជួបជុំក្រាបបង្គំគាល់នោះ ឮហើយក៏ក្រាបបង្គំទូលឆ្លងថាការសង្គ្រាមប៉ុណ្ណោះសូមព្រះអង្គកុំព្រួយ ឱ្យកង្វល់ដល់សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជលើកទ័ពទៅឡើយ។ ទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំ ជាបងប្អូនសូមយកអាសាដោយយកពលតែ ១០០០០ ម្នាក់ លើកទៅក៏ឃើញល្មមជានឹងតស៊ូជាមួយសៀមយកនគរសៀមមកថ្វាយបាន។ បន្ទាប់មកសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមុហនាយកជ័យ និង ព្រះសុទត្តមាស ក៏ថ្វាយបង្គំលាចេញមក។ លុះដល់មកឆ្នាំម្សាញ់ ត្រីស័ក ពស.២១២៥, គស.១៥៨១, មស.១៥០៣, ចស.៩៤៣ សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមុហនាយកនាមជ័យឱ្យកេណ្ឌទាហានពីខេត្តទិសខាងជើង គឺខេត្តសន្ទុក ខេត្តនគរវត្ត និង ខេត្តសិរីសោភ័ណ អរញ្ញ បាត់ដំបង យកចំនួន ១០០០០ នាក់ហើយចាត់ព្រះរៀមរាជយោធា ជាមេកងទ័ពមុខ ឱ្យឃុំពលចំនួន ២០០០ នាក់ ចាត់ព្រះឧកញ៉ារាជាសង្គ្រាម ជាមេទ័ពស្ដាំ ឱ្យឃុំពល ១៥០០ នាក់ចាត់ព្រះសំដែងព្រះអាវុធភូធរ ឱ្យឃុំពល ១៥០០ នាក់ជាប៉ែកឆ្វេង ចាត់ព្រះសរសេនាសង្គ្រាម ឱ្យឃុំពល ១៥០០ នាក់ជាទ័ពក្រោយ ចាត់ហ្លួងពិនិត្យសុត្រ័យ និង ហ្លួងក្រៃសរសេនា ឱ្យឃុំពល ៥០០ នាក់ជាទ័ពស្បៀង។ ឯខ្លួន សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈឯង ឃុំពល ៣០០០ នាក់ជាទ័ពហ្លួង។ លុះបានឫក្សពារពេលាបវរហើយ បុរោហិត ក៏តាំងផ្លុំត្រែ ស័ង្ខហោរាវាយគង ទូងស្គរ ពួកតូរ្យតន្ត្រីលេងភ្លេងនាយទង់ជ័យធំក៏បកទង់ជ័យ សន្យាទ័ពពពួលពលថ្មើរជើងទាំង ៦ កង ឱ្យលើកយោធាចេញព្រមដោយទាហាន សេះដំរីសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ ឯងក៏តែងខ្លួនសំរាប់ចតុរង្គយុទ្ធ ឡើងជិះដំរីសឹកបាំងសប្បធន "ឆ័ត្រធំ ស្រដៀងនឹងក្លស់ តែឥតរំភាយ" ៣ ជាន់ មានទាហានពាក់អាវក្រហមកាន់អាវុធ ២០០ នាក់ អមជើងដំរីទាំង ៤ លើកតំរង់ទៅខេត្តពោធិ៍សាត់ បាត់ដំបង រំលងព្រះរាជសីមាទៅវាយស្រុកនគររាជសីមា។ ចៅហ្វាយស្រុកនគររាជសីមាបានដឹងហើយ ក៏លើកកងទ័ពចេញពីកំពែងស្រុកមកបោះទ័ពទល់នឹងមុខទ័ពខ្មែរ យប់នោះសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមុហនាយក បង្គាប់ឱ្យព្រះសរសេនាសង្គ្រាមជាមេទ័ពក្រោយ ឱ្យឃុំពលរបស់ខ្លួនលើកទ័ពវាងទៅព័ទ្ធពីក្រោយទ័ពសៀមនគររាជសីមា ហើយសន្យាថា បើឮសូរសន្ធឹកកាំភ្លើងធំ-តូច កាលណាឱ្យលើកទ័ពចូលទៅបន្ទាយនគររាជសីមា ហើយស្រែកប្រាប់ថា ទ័ពសត្រូវខ្លាំងណាស់ ពួកយើងតតាំងច្បាំងមិនបានទេឱ្យ បើកទ្វារបន្ទាយចូលទៅផងនឹងអាលតាំងទ័ពក្នុងបន្ទាយវិញ បង្គាប់រួចហើយ សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ ខ្សឹបប្រាប់ឱ្យធ្វើឧបាយ ផ្សេងៗទៀត។ ព្រះសរសេនាសង្គ្រាម ក៏សំពះលាចេញមកហើយឃុំពលចេញទៅធ្វើតាមបង្គាប់សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ ជាមេទ័ពធំគ្រប់ប្រការ។ សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈលុះវេលាជាងអាធ្រាត្រ បង្គាប់ទៅសេនាទាហានរេហ៍ពលឱ្យលើកទៅចោមទ្វារបន្ទាយនគររាជបាញ់កាំភ្លើងទៅមក យ៉ាងសន្ធឹកគឹកកងជាកោលាហល។ ឯព្រះសរសេនាសង្គ្រាម កាលបើបានឮសូរកាំភ្លើងហើយក៏លើកកងទ័ពចូលទៅដល់ជើងបន្ទាយស្រុកនគររាជឱ្យទាហានស្រែកប្រាប់អ្នកស្រុកក្នុងបន្ទាយថា: លោកម្ចាស់អើយ ពួកយើងបរាជ័យស្លាប់អស់ច្រើនណាស់ហើយ សុំឱ្យបើកទ្វារបន្ទាយឱ្យចូលផងឱ្យឆាប់។ ទាហានសៀមដែលរក្សាបន្ទាយដោយយប់ងងឹតពិនិត្យថា មែនហើយក៏ឱ្យបើកទ្វារបន្ទាយ ទិសខាងត្បូងជាបន្ទាន់។ ព្រះសរសេនាសង្គ្រាមឃើញទ្វារបន្ទាយបើកហើយ ក៏នាំពលរត់ចូលទៅដេញចាក់កាប់រេហ៍ពលអ្នកស្រុក ដុតផ្ទះសំបែង។ អ្នកស្រុកតមិនបានក៏រត់ចោលបន្ទាយខ្លះ ស្លាប់ក្នុងចំបាំងខ្លះ។ លុះព្រឹកព្រាងឡើងព្រះសរសេនាសង្គ្រាម ឱ្យចាប់បុត្រភរិយារបស់ពញានគររាជសីមា និងបុត្រភរិយានៃក្រមការសេនាទាហានក្នុងស្រុកនោះ ហើយបណ្ដើរទៅបន្ទាយរបស់ពញានគររាជសីមាឱ្យស្រែកដំអូញថា : អស់លោកអ្នកជាស្វាមី លោកបិតា ខ្ញុំអើយជួយយកអាយុខ្ញុំផង ដ្បិតកងទ័ពសត្រូវបានធ្វើទុក្ខខ្ញុំខ្លាំងណាស់។ ខណៈដែលពញានគររាជសីមានិងក្រមការ សេនាទាហាន ឮសំឡេងបុត្រភរិយាហើយក៏ដេញពលឱ្យស្ទុះចេញពីបន្ទាយមកដើម្បីនឹងតតាំងច្បាំងដណ្ដើមយកបុត្រភរិយាទាំងនោះមកវិញ។ ព្រះរាជយោធាជាមេទ័ពមុខដែលសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ ឱ្យបង្កប់ទ័ពចាំខាងក្រោយបន្ទាយនោះ កាលបើបានឃើញយ៉ាងនេះហើយ ក៏ស្ទុះចូលមកឡោមព័ទ្ធពីខាងក្រោយ។ ខណៈនោះសេនាទាហានព្រះសរសេនាសង្គ្រាម ក៏ស្ទុះចូលទៅចាក់កាប់សំលាប់ខ្ទប់ពីមុខ។ ចៅហ្វាយស្រុកនឹងមន្ត្រីអ្នករាជការនគររាជសីមាដែលនៅក្នុងចំណោមទ័ព ក៏បរាជ័យចាញ់ដៃទ័ពខ្មែរ ចៅពញានគររាជសីមា ស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាមទាំងសេនាទាហានក៏ស្លាប់បាត់បង់ជីវិតអស់ជាច្រើន។ ទ័ពខ្មែរចាប់បានទ័ពសៀមទាំងរស់ចំនួនជា ៥០០ នាក់។ ពួកនេះទទួលជាចំណុះចុះចូលមកក្នុងមេទ័ពខ្មែរទាំងនាយទាំងកង ទាំងអស់។ កងទ័ពខ្មែរទាំងពីរនាយក៏នាំមន្ត្រីឈ្លើយទាំងនោះទៅគំនាប់សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈសមុហនាយក។ សម្ដេចឱ្យ ស្រាយចំណងនឹងលើកទោសឱ្យ។ មន្ត្រីទាំងនេះក៏ចូលទៅស្ថិតក្នុងបន្ទាយស្រុកនគររាជរួចហើយឱ្យនាយកង នាយទ័ពចេញ ទៅសង្កត់ស្រុកធំ - តូច បានចូលជាចំណុះយ៉ាងច្រើន។ នេះនឹងនិយាយពីសម្ដេចព្រះសុទត្តមាសវិញ។ កាលក្រាបថ្វាយបង្គំលា ចេញទៅដល់ខេត្តបន្ទាយមាសហើយ ក៏ធ្វើសំបុត្រទទួលព្រះរាជឱង្ការនូវព្រះបន្ទូលសូរសីហនាទ បង្គាប់ចៅហ្វាយស្រុកបាសាក់ ព្រះត្រពាំង ក្រមួនស ឱម៉ោ លង់ហោរ លង់ឈៀង ផ្សារដែក ព្រែកឫស្សី ផ្សារឃ្លាំង ទ្រាំង កំពត ឱ្យកេណ្ឌទាហានរេហ៍ពល ១០០០ នាក់ ក្នុងមួយខេត្ត។ ទាំង១០ ខេត្ត រួមជា ១០០០០ នាក់ និងទូកធំ-តូច ៣០០ មកជួបជុំហើយ ទើបចាត់ចៅហ្វាយស្រុកបាសាក់ជាមេទ័ពមុខ ឱ្យឃុំពល ២០០០ នាក់ ទូកចំបាំង ៦០ ចាត់ចៅហ្វាយស្រុកព្រះត្រពាំងឱ្យឃុំពល ១៥០០ នាក់ និងទូកចំបាំង ៥០ ជាប៉ែកស្ដាំ ឱ្យចៅហ្វាយស្រុកទ្រាំង ឃុំពល ១៥០០០ នាក់ និងទូកច្បាំង ៥០ ជាប៉ែកឆ្វេង ឱ្យចៅហ្វាយស្រុកក្រមួនស ឃុំពល ១៥០០ នាក់និងទូកចំបាំង៥០ ជាទ័ពក្រោយ ឱ្យចៅហ្វាយស្រុកលង់ហោរ លង់ឈៀង ឃុំពល ៥០០ នាក់ និង ទូក ៣០ ម្នាក់ជាមេស្បៀង ឯខ្លួនព្រះសុទត្ត ឃុំពល ៣០០០ នាក់និងទូក ៧០ ជាទ័ពហ្លួង។ លុះបានឫក្សជាពេលាល្អហើយ ហោរាគោះគង ទូងស្គរ តាំងហ៊ោ។ ទាហានដែលកាន់ទង់ជ័យសំរាប់ទ័ពធំ ក៏លើកទង់ជ័យបង្គាប់ទូកឱ្យបើកចេញទៅ សន្ធោសន្ធឹកពន្លឹកនូវសូរសព្ទតាំងហ៊ោខ្ទារខ្ទ័រទាំងសាគរាបើកក្ដោងចេញទៅអស់ ១៣ ថ្ងៃទើបបានទៅដល់ស្រុកចន្ទបុរី ចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរីបានដំណឹងនេះដោយសារទូក ដែលយាមល្បាតថា មានកងសេនាទាហាន រេហ៍ពលមកពីក្រុងកម្ពុជាហើយ ក៏ចាត់ឱ្យកេណ្ឌទ័ពពីស្រុកក្រៅ តែមកមិនទាន់មានពលទាហានសំរាប់ស្រុកតែ ២០០០ នាក់ ទើបចាត់ខ្លះឱ្យនៅរក្សាបន្ទាយស្រុក ចាត់ខ្លះឱ្យចុះទូកចំបាំង ចាត់តាំងក្រមការឱ្យមានជាកងទ័ពមុខ ក្រោយ ឆ្វេង ស្ដាំ ឃុំទាហានរេហ៍ពល ទទួលច្បាំងនឹងទ័ពព្រះសុទត្ត។ កងទ័ពខ្មែរនឹងទ័ពសៀម ដេញចាក់កាប់គ្នាជាសន្ធឹកគឹកកង កោលាហលជាខ្លាំង។ ទាហានទាំងសម្ដេចព្រះសុទត្តស្ទាត់ធុនចំបាំងក្នុងទូកចំបាំងណាស់ ព្រមទាំងទូកខ្មែរធំជាងទូកខ្មែរធំជាងទូកស្រុកចន្ទបុរីផង។ ម្លោះហើយទាហានក្នុងទូករបស់ស្រុកចន្ទបុរីលិចស្លាប់កណ្ដាលសមុទ្រជាច្រើន ស្លាប់នឹងត្រូវអាវុធក៏ច្រើនណាស់ដែរ។ ចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរីទ្រាំមិនបានក៏ចុះទូកលំហាចឱ្យទាហានចែវរត់ចូលទៅស្រុកវិញ ឱ្យបិទទ្វារបន្ទាយស្រុកឱ្យទាន់ដើម្បីនឹងរក្សាបន្ទាយឱ្យមាំមួន។ សម្ដេចព្រះសុទត្តបានជ័យជំនះហើយ ពិនិត្យត្រួតត្រាទាហានទៅឃើញថា គ្មានមោះមៃអ្វីទេ ក៏រឹតតែសប្បាយចិត្តណាស់។ លុះទាហានចែវទូកដល់ទៅត្រើយហើយក៏ឡើងគោកជញ្ជូនដីលើកសើនធំៗ ខ្ពស់ៗជាច្រើនអន្លើដើម្បីឱ្យបានខ្ពស់ជាងកំពែងស្រុកឱ្យទាហានលើកកាំភ្លើងធំដាក់លើសើនទាំងនោះ ហើយបាញ់ចូលទៅក្នុងបន្ទាយស្រុកឱ្យទាហានផ្លាស់ប្ដូរគ្នាបាញ់អស់៣ ថ្ងៃ ៣ យប់ បណ្ដាលឱ្យស្លាប់ទាហានក្នុងបន្ទាយស្រុកអស់ជាច្រើន។ ចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរីក៏នាំគ្រប់គ្រួរត់ចោលបន្ទាយស្រុក។ នៅក្នុងបន្ទាយនៃស្រុកនគរនាយចៅហ្វាយស្រុកនគរនាយក៏កែនសេនាទាហាន ឱ្យឡើងរក្សាបន្ទាយឱ្យមាំទាំ។ សម្ដេចព្រះសុទត្ត យកស្រុកចន្ទបុរីបានហើយចាត់ឱ្យទាហានរក្សាស្រុកស្រេចហើយក៏លើកទ័ពមុខក្រោយ ចេញទៅតាម ពញាចន្ទបុរី ទៅដល់ស្រុកនគរនាយកបានចូលចោមបន្ទាយនេះទៀតបានបាញ់តគ្នាដោយកាំភ្លើងធំតូច ទៅវិញទៅមកតែនៅមិនទាន់ឈ្នះចាញ់ទេ លុះដល់ពេលយប់សម្ដេចព្រះសុទត្តចាត់ឱ្យពលចូលចោមបន្ទាយនោះជាប់ ៣ ថ្ងៃ។ ក្នុងវេលាយប់ដំបូងនោះសម្ដេចព្រះសុទត្តយល់ថាបន្ទាយស្រុកនេះ ធំក៏ធំ ខ្ពស់ក៏ខ្ពស់ សេនាទាហានរេហ៍ពលក៏ចៅហ្វាយស្រុកនេះបានកែនបំរុងទុកជាច្រើន បើនឹងច្បាំងប្រទល់មុខទៅឃើញថា នឹងនាំឱ្យស្លាប់រេហ៍ពលអត់ប្រយោជន៍ទើបប្រឹក្សាសួរទៅចៅហ្វាយស្រុកទាំង ១០ ខេត្តថា :
- អ្នកណាក្លាហានខាងគុនអ្វីខ្លះ?
- ចៅហ្វាយស្រុកបាសាក់ឈ្មោះសោមឆ្លើយថា : ខ្ញុំបានជំនាញខាងគុនលំពែង។
- ចៅហ្វាយស្រុកទ្រាំងឈ្មោះកែវឆ្លើយថា: ខ្ញុំបាទស្ទាត់ខាងគុនដំបង។
- ចៅហ្វាយស្រុកខាងព្រះត្រពាំងឆ្លើយថា: ខ្ញុំបាទស្ទាត់ខាងគុនដាវវែង។
- ចៅហ្វាយស្រុកលង់ហោរ និង លង់ឈៀង ពីរនាក់បងប្អូននោះឆ្លើយថា : ខ្ញុំបាទស្ទាត់ជំនាញខាងគុនដាវ។
- ចៅហ្វាយស្រុកកំពត និងកំពង់សោម ឈ្មោះសួនឆ្លើយថា: ខ្ញុំបាទស្ទាត់ជំនាញខាងគុនផ្គាក់សំអាង។
- ចៅហ្វាយស្រុកក្រមួនស ឈ្មោះជ័យឆ្លើយថា: ខ្ញុំបាទស្ទាត់ខាងគុនង៉ាវ។
- ចៅហ្វាយស្រុកពាមឈ្មោះទូន ឆ្លើយថា: ខ្ញុំបាទស្ទាត់ខាងគុនពីរ។
- ចៅហ្វាយស្រុកបន្ទាយមាស ឈ្មោះទេន ឆ្លើយថា: ខ្ញុំបាទស្ទាត់ខាងគុនពីរដែរ។
លុះសួរចប់ហើយ ទើបសម្ដេចព្រះសុទត្ត បង្គាប់ទៅចៅហ្វាយស្រុកខេត្តទ្រាំងថា: អ្នកឯងរូបដូចខ្ញុំចូលតែងខ្លួន ស្លៀកបាំង សប្បធន រំភើយបីជាន់ ឱ្យដូចខ្លួនខ្ញុំទៅជាមួយចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបាសាក់ទៅបន្លំឱ្យចៅពញាបស្ចិមបុរី និង ពញានគរនាយកបើកទ្វារបន្ទាយដេញតាមមក ត្រង់ច្រកចង្អៀតនេះ រួចមកសម្ដេចព្រះសុទត្តបង្គាប់ទៅ ចៅហ្វាយស្រុកព្រះត្រពាំងមួយ ក្រមួនសមួយ ឱ្យទៅបង្កប់ទ័ពខាងស្ដាំផ្លូវ ឱ្យទៅចៅហ្វាយស្រុកពាមមួយ ចៅហ្វាយស្រុកបន្ទាយមាសមួយ ឱ្យទៅបង្កប់ទ័ពខាងឆ្វេងផ្លូវហើយផ្ដាំថា កាលបើឃើញ ចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរី ចៅហ្វាយស្រុកនគរនាយក ដេញតាមចៅហ្វាយស្រុកទ្រាំងមកហើយត្រូវស្ទាក់វាយដេញកាប់ដេញចាក់កុំឱ្យរត់រួចឱ្យសោះ។ ខណៈនោះ ចៅហ្វាយស្រុកទាំង៦ នាយក៏គំនាប់លាចេញដល់ក្រៅបន្ទាយហើយ ចៅហ្វាយស្រុកបាសាក់ចាត់ឱ្យទាហាន ២០០ នាក់ អមជើងសេះខ្លួនឯងពាក់អាវក្រហមបាំងសប្បធនក្រហម រំភើយ ២ ជាន់។ ចៅហ្វាយស្រុកទ្រាំង ចាត់ឱ្យទាហាន ៣០០ នាក់ពាក់អាវក្រហមមួកលឿងកាន់គ្រឿងសស្ត្រាវុធ អមជើងសេះ។ ឯខ្លួនចៅហ្វាយស្រុកឯងស្លៀកពាក់ពណ៌លឿងទុំពាក់សុងប្រផាត់កាន់អាវុធសំរាប់ក្បួនបាំងសប្បធនលឿងរំភើយ៣ជាន់ឡើងជិះសេះនាំពលទៅដល់មុខបន្ទាយហើយឱ្យពលស្រែកប្រាប់ទៅពួកក្នុងបន្ទាយសៀមថា : លោកសម្ដេចព្រះសុទត្ត មេទ័ពហ្លួងក្រុងកម្ពុជា និងអាទិត្យវង្សា មេទ័ពមុខ យល់ថា ចៅហ្វាយស្រុកអ្នកឯងទាំងពីរ នាក់ជំនាញខាងជិះសេះកាន់អាវុធល្បីក្នុងក្រុងស្រីអយុធ្យាហើយ ឬសាយសុះទៅដល់ក្រុងកម្ពុជា។ ហេតុនេះហើយបានជា ចៅហ្វាយយើងទាំងពីរនាក់ដែលជាទាហានឯក ក្នុងក្រុងកម្ពុជាយល់ថា បើនឹងឱ្យតែរេហ៍ពលច្បាំងពេកដូចជាពឹងទៅលើ តែកំលាំងរាស្ត្រពេកណាស់ ឃើញថាមិនសមសោះ។ ក្នុងគ្រានេះចៅហ្វាយ យើងអញ្ជើញមកសួរផ្ទាល់ខ្លួននឹងខ្លួន នឹង ចៅហ្វាយអ្នកឯង។ ថាបើ ចៅហ្វាយអ្នកឯង មានជ័យជំនះលើ ចៅហ្វាយយើងនោះ ចៅហ្វាយយើងនឹងថយទៅក្រុងកម្ពុជាវិញ មិនឱ្យនឿយព្រួយលំបាកដល់ទាហានរេហ៍ពលទេ តែថាបើចៅហ្វាយអ្នកឯងរាល់គ្នា បរាជ័យចាញ់ចៅហ្វាយយើងវិញ ចៅហ្វាយយើងនឹងទទួលរក្សានាទីស្រុកអ្នកឯងឱ្យបានសេចក្ដីសុខ ហើយត្រូវយកស្រុកនេះជាចំណុះក្រុងកម្ពុជា ខេមរាប្រទេស ទុកតទៅរហូតដល់កប្បាវសានហើយទុកកិត្តិយសថ្វីដៃជាអន់ថយជាងថ្វីដៃ ចៅហ្វាយយើងរៀងទៅ។ ខណៈនោះ នាយទាហានដែលនៅរក្សាភាគបន្ទាយឮហើយ ក៏ចូលទៅប្ដឹងចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរី និង ចៅហ្វាយស្រុកនគរនាយកឱ្យបានដឹង។ ចៅហ្វាយស្រុកទាំងពីរនាក់បានដឹងហើយ ក៏ពាក់គ្រឿងយុទ្ធនាធិការ ឡើងលើភាគបន្ទាយ មើលទៅរកឃើញគ្រឿងស្លៀកពាក់ របស់មេទ័ពចំបាំងខ្មែរនឹកស្មានថាជាព្រះសុទត្តនឹងចៅហ្វាយស្រុកបាសក្ដិនេះ ល្បីឮថា ស្ទាត់ខាងគុនអាវុធណាស់ ឥឡូវគេលើកទ័ពមក សុំតតាំងច្បាំងផ្ទាល់ខ្លួនយើងហើយ។ បើយើងរាពុំព្រមចេញតតាំងច្បាំង នឹងទ័ពរបស់ខ្មែរទេនោះ នឹងខូចព្រះកិត្តិយសដល់ទៅព្រះពុទ្ធចៅ ផងថា ព្រះអង្គគ្មានសេនាទាហានតស៊ូនឹងទាហានក្រុងកម្ពុជាសោះ។ ទាំងកេរ្តិ៍ឈ្មោះយើងទាំងពីរនាក់ដែលឮថាមានថ្វីដៃខ្លាំងពូកែតាំងពីដើមមកក៏ធួននឹងកើតមកជាប្រុស ចំពោះជាតិទាហាន ទទួលបៀវត្សព្រះមហាក្សត្រនោះពុំគប្បីនឹងរា ខ្លាចថ្វីដៃពញាខ្មែរនោះទេ។ គិតព្រមគ្នាហើយ ចៅហ្វាយស្រុកទាំងពីរខេត្ត ក៏កាន់អាវុធឡើងជិះដំរីបាំងសប្បធនរំភើយពីរជាន់នាំពល ២០០០ ម្នាក់ចេញទៅមុខបន្ទាយទល់មុខគ្នា។ គ្រានោះ ចៅហ្វាយស្រុកទ្រាំងដែលតែងខ្លួនស្លៀកពាក់ពណ៌លឿងទុំ ក្លែងជាសម្ដេចព្រះសុទត្តនោះ កាលបានឃើញចៅហ្វាយស្រុកសៀមទាំងពីរខេត្តដេញពលទាហានជាច្រើន ឱ្យចូលមកច្បាំងនឹងទ័ពខ្មែរហើយដោយឃើញទាហានខ្មែរលើកមកតែ ៥០០ នាក់ហើយទាហានសៀមមានចំនួនដល់ទៅ ៤០០០ នាក់នោះក៏ស្រែកប្រកាសជាឧបាយថា: នែ! ពញាសៀម យើងច្បាំងគ្នាថ្ងៃនេះ គឺច្បាំងផ្ទាល់ខ្លួនយើងទាំងសងខាងយើងមិនត្រូវឱ្យទាហានទាំងសងខាងកាន់គ្រឿងសាស្ត្រវុធឡើយ បើខ្លាំងណាស់ឱ្យគ្រាន់តែឈរមើលជារង្វាន់ភ្នែកបានហើយ។ ចៅហ្វាយស្រុកសៀមទាំងពីរនាក់ ឮចៅហ្វាយស្រុកខ្មែរស្រែកថាច្បាំងតតួគ្នាដូច្នេះក៏បង្គាប់ឱ្យសេនាទាហានរេហ៍ពល ចោលអាវុធទាំងអស់ ហើយក៏បរសេះចូលមកតគ្នានឹងចៅហ្វាយស្រុកខ្មែរ។ ចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរី នឹងចៅហ្វាយស្រុកខេត្តទ្រាំង ចៅហ្វាយស្រុកនគរនាយកតនឹងចៅហ្វាយស្រុកបាសាក់គួរប្រយុទ្ធទាំងសងខាងសុទ្ធតែស្ទាត់និងស្ទាត់គុនអាវុធរហ័សនិងរហ័ស បីដូចផ្លេកបន្ទោរ។ លុះច្បាំងប្រកាប់គ្នាប្រហែលពីរម៉ោង ចៅហ្វាយស្រុកទ្រាំងនិងចៅហ្វាយស្រុកបាសក្ដិក្លែងធ្វើជាធ្លាក់អាវុធពីដៃ ហើយហូតដំបងខ្លីគ្រវី កាល់ខ្លួនហើយបំផាយសេះរត់ចេញទៅ។ ចៅហ្វាយស្រុកចន្ទបុរី និង ចៅហ្វាយស្រុកនគរនាយកឃើញគូប្រយុទ្ធធ្លាក់អាវុធពីដៃដូច្នេះ គិតឃើញថាបានការណ៍ហើយ ក៏បរសេះដេញតាមទៅដល់ច្រកចង្អៀតមួយ។ ភ្លាមនោះ ចៅហ្វាយស្រុកទាំងបួនខេត្តដែលព្រះសុទត្តបង្កប់ចាំនោះ ក៏វាយគងទូងស្គរដេញទាហានរេហ៍ពលឱ្យចេញមកចោមព័ទ្ធស្ទាក់ពញាសៀមពីក្រោយ សម្ដេចព្រះសុទត្តមេទ័ពធំ នាំចៅហ្វាយស្រុក និងកងទ័ពលើកស្ទាក់ខ្ទប់ពីមុខ។ ចៅហ្វាយស្រុកសៀមទាំងពីរ យល់ថាខ្លួនចាញ់ឧបាយទ័ពខ្មែរហើយ ក៏ប្រថុយបរសេះចូលច្បាំងទំលាយទ័ពខ្មែរទៅមុខទៀត។ ខណៈនោះ ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តកំពត ខេត្តក្រមួនស ចៅហ្វាយស្រុកឱម៉ា និង កំពង់សោម ស្ទាក់កាប់សំលាប់ចៅហ្វាយស្រុកសៀមទាំងពីរខេត្ត ស្លាប់នៅនឹងកន្លែង។ ក្រមការសៀមដែលនៅរក្សាបន្ទាយឃើញចៅហ្វាយខ្លួនដេញតាមទ័ពទៅបាត់ជាយូរពេកនឹងបារម្ភ ក្រែងត្រូវឧបាយកលខ្មែរ ក៏លើកពល ៣០០០ នាក់ចេញពីបន្ទាយមកទៀត។ លុះដឹងថាចៅហ្វាយខ្លួនចាញ់ឧបាយកលខ្មែរ ស្លាប់ខ្លួនដូច្នេះហើយ នឹងរាថយមកវិញពុំរួច ព្រោះនាយកងនាយទ័បខ្មែរគោះគងទូងស្គរឱ្យទ័ពព័ទ្ធចោមជុំវិញទ័ពសៀមជាប់ ទើបមេទ័ពសៀមទាំងនោះបង្គាប់កូនទ័ពរបស់ខ្លួនឱ្យលើកទង់ជ័យចងគ្រឿងសាស្ត្រាវុធចេញទៅសំពះសុំចូលជាចំណុះសម្ដេចព្រះសុទត្តទាំងអស់គ្នា ហើយអញ្ជើញសម្ដេចព្រះសុទត្តទៅប្រថាប់ទ័ពក្នុងបន្ទាយរបស់ខ្លួនទៅ។ សម្ដេចព្រះសុទត្ត វាយយកបានបន្ទាយនគរនាយមហើយ ក៏ចាត់នាយកងនាយទ័ព ឱ្យចេញទៅសង្កត់ស្រុកតូចធំ បានច្រើនតំបន់ទើបសម្ដេចព្រះសុទត្តចាត់ឱ្យព្រះសូឡោ និង នាយកងទ័ពខ្មែរ ១០០០ នាក់នៅរក្សានគរនាយកឱ្យព្រះសូឡស់ និងទ័ពខ្មែរ ១០០០ នាក់នៅរក្សាស្រុកចន្ទបុរី។ សម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈសមុហនាយកចាត់សម្ដេចព្រះអភ័យទស និងនាយកងទ័ព ១៥០០ នាក់ឱ្យនៅរក្សានគររាជសីមា ហើយចាត់ទ័ពឱ្យផាត់កៀរគ្រួសៀម ដែលនៅដែនក្រុងស្រីអយុធ្យានោះបានជាច្រើននាំមកក្រាបបង្គំទូលថ្វាយព្រះបរមបពិត្រសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជាធិបតី។ ព្រះបរមបពិត្រ អ្នកជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង ទ្រង់ប្រទានឱ្យរង្វាន់ដល់សេនាទាហានជាច្រើន។ ទ្រង់សប្បាយក្សេមក្សាន្តក្នុងព្រះរាជហឫទ័យរៀងមក។ ឯមេទ័ពទាំង២នាក់នោះក៏នៅរក្សាស្រុកទាំង ២ តំបន់នោះ។ នេះនឹងនិយាយពីក្រុងធារាវតី ស្រីអយុធ្យាវិញ។ ក្នុងខណៈ ដែលសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមហនាយក និង សម្ដេចព្រះសុទត្ត លើកទ័ពទៅសង្កត់ខេត្តសៀមនោះ សម្ដេចព្រះមហាធម្មរាជា ទ្រង់កំពុងជាប់ប្រឈួនជាខ្លាំង។ លុះទ្រង់បានជ្រាបថា ទ័ពខ្មែរលើកទៅទាំង ជើងទឹកជើងគោក វាយយកបាននគររាជសីមា ខេត្តចន្ទបុរី និង ខេត្តនគរនាយកដូច្នេះហើយ ស្ដេចសង្ស័យក្នុងព្រះរាជហឫទ័យណាស់ថា ខ្មែរនិងសៀមបានធ្វើសត្តសញ្ញានឹងគ្នាជាមាំមួន បានបោះគោលចារិក ចែកផែនដីជាស្រេចទៅហើយ ហេតុអ្វីក៏ព្រះចៅក្រុងកម្ពុជា ឱ្យលើកទ័ពមកវាយយកក្រុងសៀមទៀត ពុំព្រមគិតដល់សត្តសញ្ញានឹងព្រះរាជមេត្រីដូច្នេះសោះ ទើបសម្ដេចព្រះពុទ្ធចៅ ព្រះមហាធម្មរាជា ស្ដេចត្រាស់សួរសេនាបតី មន្ត្រីទាំងឡាយអំពីដំណើរហេតុនេះ តែគ្មាននរណាមួយហ៊ានក្រាបទូល នូវការពិតដល់ព្រះអង្គសោះ ព្រោះខ្លាចព្រះរាជអាជ្ញា សម្ដេចព្រះរាជបុត្រ។ ព្រះពុទ្ធចៅសង្ស័យណាស់ត្រាស់ឱ្យនិមន្តសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ រាជាគណៈដែលបានទៅប្រជុំបោះគោលធ្វើសត្តសញ្ញានោះ មកទូលសួរ។ សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជក៏ថ្វាយព្រះពរថា :
កាលដែលប្រទេសសៀម កើតចំបាំងនឹងភូមានោះ ព្រះរាជបុត្រឱ្យបំរើទៅសង្កត់រាស្ត្រក្នុងដែនកម្ពុជាទាំងប៉ុន្មាននោះបានពល ៣០០០០ នាក់។ ព្រះចៅកម្ពុជាក្រុងធិបតី ទ្រង់បានឱ្យលើកទ័ពមកជួយថែមទៀត ផងតែសម្ដេចព្រះរាជបុត្រាបានឱ្យឈ្លើយភូមា ៥ នាក់ទៅកាត់ក្បាលដោតនៅលើព្រះទីនាំងសម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌មហាឧបរាជខ្មែរ ដែលជាក្រស័ត្រសឹកនាំទ័ពមកជួយនោះ។ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជខ្មែរ ទ្រង់ព្រះពិរោធណាស់ថា យើងសៀមនេះប្រមាថមើលងាយព្រះអង្គជាខ្លាំង ហើយគិតទាំងវាយរំលាយក្រុងស្រីអយុធ្យាក្នុងពេលនោះទៅហើយផង។ វេលានោះនាយក នាយទ័ពខ្មែរ ក៏ព្រមព្រៀងនឹងលើកមកវាយដែរ តែចេះមានសំណាងបានគុណបុណ្យជួយនិងឱ្យស្រុកសៀមនៅមានអំណាចតទៅ ក៏បណ្ដាលព្រះទ័យសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ខ្មែរឱ្យនឹងគិតដល់ សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជាជាសម្ដេចព្រះជេដ្ឋាពុំទាន់ បានក្រាបបង្គំទូលព្រះអង្គឱ្យទ្រង់ជ្រាបនៅឡើយថា ចាំដល់ត្រឡប់ទៅក្រាបបង្គំទូលឱ្យទ្រង់ជ្រាបហើយ សឹមក្រាបបង្គំ ទូលសូមយកអាសា លើកទ័ពមករំលាយស្រុកយើងឱ្យបាន។ ដូច្នេះហើយ ទើបបានជាកើតហេតុទាំងនេះសូមទ្រង់ជ្រាប។ សម្ដេចព្រះមហាធម្មរាជា ទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់ហើយ ក៏ទ្រង់យល់ឃើញថា នេះព្រោះតែចៅនរេឝ្វរ កូនសំឡាញ់អញហើយ កាលច្បាំងនឹងភូមាក៏ដោយសារតែវាមានសេចក្ដីប្រមាថនេះដែរ។ ព្រះមហាធម៌រាជាទ្រង់តូចព្រះរាជហឫទ័យ នឹងព្រះរាជបុត្រាព្រះអង្គ ដែលធ្វើឱ្យដាច់ព្រះរាជមេត្រីនោះពន់ប្រមាណ តែព្រះអង្គខំអត់សង្កត់ព្រះទ័យទៅវិញ។ កាលសម្ដេចព្រះពុទ្ធចៅ មហាធម្មរាជា ស្ដេចទ្រង់ព្រះវិត្តកក្នុងរឿងទាំងនោះកាន់តែខ្លាំងឡើង នោះព្រះរោគក៏រឹតតែខ្លាំងឡើងដែរ ទ្រង់ក៏សោយព្រះវិលាល័យក្ស័យព្រះជន្មាយុក្នុងគ្រានោះទៅ។ សព្វមុខមន្ត្រីសៀម តំកល់ព្រះបរមសពក្នុងកោដ្ឋហើយ ក៏ថ្វាយរាជសម្បត្តិទៅព្រះនរេឝ្វរ ជាព្រះរាជបុត្រាច្បងឡើងសោយរាជ្យតប្រយូរវង្ស។ ស្ដេចទ្រង់ព្រះនាមជា សម្ដេចព្រះពុទ្ធចៅ ព្រះនរេឝ្វរសូររាជា រាមាធិបតី។ នៅពេលនោះ ព្រះចៅនរេឝ្វរ ទ្រង់ជ្រាបថា : ស្រុកនគររាជសីមា ស្រុក បស្ចិមបុរី និង ស្រុកចន្ទបុរី ហើយនិងស្រុកនគរនាយកខូចនឹងទ័ពខ្មែរដូច្នេះហើយ ក៏ទ្រង់ព្រះពិរោធណាស់។ លុះដល់ឆ្នាំមមី ចត្វាស័ក ពស.២១២៦, គស.១៥៨២, មស.១៥០៤, ចស.៩៤៤ សម្ដេចព្រះចៅនរេឝ្វរព្រះអង្គឱ្យកេណ្ឌកងទ័ពបាន ៤០០០០ នាក់ហើយទ្រង់ចាត់ប្រើពញាសែន្យណរង្គមួយ ជាមេទ័ពមុខឱ្យឃុំពល ២០០០០ នាក់ទៅច្បាំងនឹងកងទ័ពខ្មែរខាងបស្ចិមបុរី ខេត្តនគរនាយក ទ្រង់ចាត់ប្រើសីហរាជជេដ្ឋាឱ្យឃុំពល ២០០០០ នាក់ឱ្យទៅច្បាំងនឹងទ័ពខ្មែរខាងខេត្តនគររាជសីមា។ មេទ័ពទាំងពីរថ្វាយបង្គំ ចេញមកចាត់ការឱ្យនាយកងទ័ព ឃុំពលជាទ័ពមុខ ក្រោយ ឆ្វេង ស្ដាំ នឹងទ័ពស្បៀងរំលៀងភោជនាហារស្រេចហើយ ក៏លើកចេញទៅ។ ឯពញាសីហរាជជេដ្ឋា ពញាសែន្យណរង្គ លើកទ័ពទៅចោមព័ទ្ធស្រុកទាំងពីរ ឥតមានកោតញញើតសោះឡើយ ឯព្រះសូឡស់សូឡៃ សម្ដេចអភ័យទសដែលឈររក្សាស្រុក មានរេហ៍ពលតែ ២៥០០ នាក់កាលឃើញថា នឹងកេណ្ឌរេហ៍ពល ក្នុងស្រុកក៏ពុំបានដ្បិតស្រុកទើបនឹងវាយបានថ្មីៗ ដូច្នេះក៏នាំគ្នាទាំង ៣ នាយបើកទ្វារបន្ទាយច្បាំងទំលាយទ័ពសៀមរត់មកក្រុងកម្ពុជាវិញអស់។ ពេលនោះគោលព្រះរាជសីមាដែលតាំងតាមសត្តសញ្ញានោះ ក៏មេទ័ពសៀមឱ្យដករំលាយចេញតាំងពីថ្ងៃនោះរៀងមក។ ខាងខ្មែរក៏នៅប្រកាន់ព្រំសីមាត្រឹមតែស្រុកបស្ចិមបុរីវិញ។ (ក្នុងរឿងដែលសៀមមកសុំទ័ពខ្មែរ ឱ្យទៅជួយខ្លួនពេលដែលវា កំពុងត្រូវកងទ័ពមនមកវាយនោះសៀវភៅព្រះរាជពង្សាវតាររបស់ព្រះរាជបណ្ណាល័យភាគ ៣ ទំព័រពី ២៣៤ ដល់ ២៣៩ និយាយប្លែកគ្នានឹងសេចក្ដី ដែលមានខាងលើនេះច្រើន។ សេចក្ដីក្នុងព្រះរាជពង្សាវតារនោះមានដូចតទៅនេះ: នៅក្នុងឆ្នាំរោង ទោស័កនោះ មានទ័ពខាងស្រុកហង្សាវតី ស្ដេចមនលើកមកច្បាំង យកស្រុកសៀមនោះព្រះមហាធម្មរាជា ស្ដេចសៀម ឱ្យរាជទូតអញ្ជើញព្រះសុភអក្សរតាមសន្ធិសញ្ញាផ្លូវព្រះរាជមេត្រី មកក្រាបបង្គំទូលសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា សុំកងទ័ពខ្មែរទៅជួយនោះ សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា ជាអម្ចាស់ទ្រង់ចាត់សម្ដេចព្រះ ស្រីសុរិយោពណ៌មហាឧបរាជឱ្យនាំសេនាទាហាន ២០០០ នាក់ ដំរី ១០០ សេះ ១០០ ទៅជួយលុះស្ដេចលើកទៅដល់ក្រុងស្រីអយុធ្យា ព្រះមហាធម្មរាជាស្ដេចសៀម ឱ្យចាត់ទូកចំបាំងព្រះទីនាំងនាវាថ្វាយសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជឱ្យបញ្ចុះនាយទ័ពខ្មែរ ២០០០ នាក់ និងឱ្យធ្វើព្រះរាជបន្ទូលប្រាប់ទៅព្រះនរេឝ្វរ និង ព្រះឯកទឝរថ ជាព្រះរាជបុត្រាថា ព្រះមហាឧបរាជ ក្រុងខេមរាប្រទេស លើកកងទ័ព ២០០០ នាក់មកជួយក្នុងសង្គ្រាមនេះ បើមកដល់ចូរខំធ្វើសង្គ្រាមនេះឱ្យមានជ័យជំនះ ព្រះនរេឝ្វរ ព្រះឯកទឝរថ បានឃើញទ័ពសម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌មហាឧបរាជលើកកាត់ពីកំពង់ទូកចូលមក ព្រះនរេឝ្វរក៏ចាត់កងទ័ពខ្មែរនេះ ឱ្យទៅពួនបង្កប់នៅក្នុងព្រៃខាងស្ដាំ ឱ្យព្រះឯកទឝរថនាំសេនាទាំហានទៅ ពួនបង្កប់ នៅក្នុងច្រកភ្នំខាងឆ្វេង ព្រះនរេឝ្វរ នៅចំកណ្ដាល ផ្លូវដែលមនលើកទ័ពមកហើយសន្យាថា បើឮសន្ធឹកស្ដេចមន លើកទ័ពមកដល់វេលាណាឱ្យទ័ពទាំងពីរផ្លូវវាយផ្ទប់ទាំងសងខាងកុំឱ្យមនដឹងខ្លួន។ សម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជបោះទ័ពនៅទីនោះពុំហ៊ានប្រហែល ចាត់នាយទ័ពឱ្យទៅល្បាតមើលទ័ពមន ឯទ័ពមនក៏ ល្បាតទៅវិញទៅមកស្មើគ្នា។ ទ័ពមនលើកកាត់មកដល់ច្រកព្រៃ ទ័ពខ្មែរដឹងថាទ័ពមនហើយលើកមកដល់ច្រកដែលបង្កប់កងទ័ព ក៏ចេញទៅទទួលបាញ់ចាក់កាប់សំលាប់ ពង្រេចនឹងដំរី ទីនោះច្រកក៏តូចហើយទ័ពមនមានចំនួនច្រើននឹងចូលមកពុំរួច។ ទ័ពព្រះឯកទឝរថ ក៏លើកមកផ្ទប់ពីខាងឆ្វេងដូចសន្យា។ ព្រះនរេឝ្វរកាលលើកទ័ពចេញមកទទួលច្បាំងនឹងទ័ពមន ជ្រាបថាទ័ពខ្មែរចេញច្បាំងនឹងទ័ពមនដែរ ក៏ចាត់ឱ្យរាជបំរើទៅទូលព្រះមហាឧបរាជឱ្យដោះថយធ្វើជាចាញ់ ដើម្បីឱ្យទ័ពមនដេញតាមមក នឹងបានទទួលច្បាំងយកជ័យជំនះ នោះសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ មានព្រះបន្ទូលប្រាប់ទៅរាជបំរើវិញថា ស្ដេចសៀមធ្វើព្រះរាជសារទៅសុំកងទ័ពខ្មែរមកជួយច្បាំង រក្សាព្រះនគរ យើងលើកទ័ពមកប្រទះនឹងសត្រូវហើយ ត្រូវតែច្បាំង បើនឹងឱ្យទ័ពខ្មែរធ្វើជាចាញ់ទ័ពមនឱ្យខូចព្រះកិត្តិយសនោះ យើងពុំព្រមស្ដាប់ជាដាច់ខាត។ រាជបំរើក៏ត្រឡប់មកទូលព្រះនរេឝ្វរ តាមដំណើរវិញ ព្រះនរេឝ្វរ ឱ្យបំរើទៅទូលទៀតថា បើមិនថយទ័ពទេនឹងធ្វើទោសនាយកងទ័ព។ ព្រះមហាឧបរាជក៏នៅតែពុំព្រមស្ដាប់ពុំព្រមថយ។ ព្រះនរេឝ្វរហើយថា ទ័ពខ្មែរពុំព្រមស្ដាប់ក៏លើកទ័ពទៅទទួលបាញ់ចាក់កាប់សំលាប់មន។ ព្រះឯកទឝរថផ្ទប់ពីខាងឆ្វេងកាប់សំលាប់មន។ មនបែកទ័ពដោះថយទៅវិញ។ កងទ័ពសៀម ខ្មែរ លើកដេញតាមចាប់បានមនមកជាឈ្លើយយ៉ាងច្រើន។ ទ័ពមនក៏ថយចេញផុតទៅ នោះព្រះនរេឝ្វរនឹកខ្ញាល់នឹងសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ។ លុះធ្វើការសឹកសង្គ្រាមរួច ក៏លើកទ័ពថយពីស្រុកពេជ្របុរី កាត់មកកំពង់ទូកវិញ។ ចំណែកសម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជ សម្ដេចមកដល់កំពង់ទើបចុះគង់ព្រះទីនាំងនាវា ព្រមទាំងរេហ៍ពល គង់សំរាកកំលាំងនៅទីនោះ។ ឯព្រះនរេឝ្វរ ក៏លើកទ័ពមកដល់ព្រះទីនាំងនាវា ចូលមកព្រះនគរ ដល់មកទន្ទឹមនឹងព្រះទីនាំងសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ដែលកំពង់តែគង់លើកៅអីសំយុង ព្រះបាទទតក្បួនទ័ពសៀមពុំមានកោតក្រែងព្រះនរេឝ្វរ ទតឃើញក៏ខ្ញាល់ណាស់ត្រាស់ឱ្យហ្លួងពិជ័យសុរិន្ទ្រា យកឈ្លើយមនដែលចាប់បានក្នុងទ័ពម្នាក់ ទៅកាប់សំលាបហើយយកក្បាលទៅដោតនៅក្បែរព្រះទីនាំងនាវា នៅចំព្រះភ័ក្ដ្រសម្ដេច ព្រះមហាឧបរាជ។ ព្រះអង្គឃើញហេតុដូច្នោះ ទ្រង់តូចព្រះទ័យណាស់ហើយទ្រង់មានព្រះតំរាស់ថា យើងត្រូវចងអាឃាតនឹងវាឱ្យបានធ្វើគុណនឹងអាសៀមនេះ ឥតប្រយោជន៍សោះព្រះនគរទាំងពីរនឹងដាច់ផ្លូវព្រះរាជមេត្រី ដោយហេតុតែវាមើលងាយយើង។ លុះត្រឡប់កងទ័ពមកដល់ក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញនោះ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជនាំយកទ័ពខ្មែរ ថ្វាយបង្គំទូលលាព្រះមហាធម្មរាជា នឹងត្រឡប់មកព្រះនគរវិញ។ ស្ដេចសៀមប្រោសព្រះរាជ ទានរង្វាន់ដល់សេនាទាហានខ្មែរតាមការគួរ ហើយស្ដេចសៀមបានថ្វាយព្រះពានមាសធំ និងគ្រឿងប្រដាប់សំរាប់យសសក្ដិដល់សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជទ្រង់ពុំព្រមទទួលយកព្រោះតូច ព្រះទ័យណាស់។ ស្ដេចសៀម ថ្វាយជាច្រើនដងទើបទ្រង់ទទួល ហើយទូលលា លើកទ័ពត្រឡប់មកក្រុងកម្ពុជាធិបតីវិញ។ លុះស្ដេចយាងមកដល់ស្រុកចុងកាល់ស្ដេចឱ្យបោះទ័ពនៅទីនោះហើយទ្រង់ប្រជុំនាយទ័ពស្ដេចប្រាប់ពីការធ្វើសង្គ្រាមនឹងមនជួយសៀមមិនគិតស្លាប់ទាំងអស់គ្នាព្រោះស្ដេចព្រះរៀមត្រាស់ប្រើដោយផ្លូវព្រះរាជមេត្រី ហើយអាសៀមវាមាក់ងាយ យើងដូចអ្នករាល់គ្នា ឃើញស្រាប់ បើនឹងទ្រាំតទៅទៀតជាការឥតប្រយោជន៍ យើងចង់កៀរ គ្រួធ្វើសង្គ្រាម នឹងសៀមវិញ ព្រោះវាកំពុងតែជាប់ ដៃនឹងមន បើសម្ដេចព្រះរៀមទ្រង់ខ្ញាល់ហើយធ្វើទោស យើងនឹងសុខចិត្តទទួលស្លាប់។ នាយទ័ពក៏ព្រមតាម ហើយត្រាស់ឱ្យកៀរគ្រួសៀម ដែលនៅចុងដែនសៀមបានប្រមាណ ៥០០០ ប្លាយឱ្យឃុំនាំមកដល់ដែនខ្មែរហើយ ទ្រង់បង្គាប់ចៅហ្វាយស្រុកប្រទល់ដែននឹងសៀម ឱ្យដាក់គយល្បាតលាត ក្រវែលប្រយ័ត្ន ការរក្សាព្រះនគរជាមាំមួនស្រេចទើប ស្ដេចលើកទ័ពចូលមកក្រុងកម្ពុជាចូលក្រាបបង្គំគាល់សម្ដេច ព្រះរៀមនៅ ព្រះបរមរាជវាំង លង្វែកទ្រង់ព្រះកន្សែង ក្រោមព្រះបាទទូលពីឧប្បត្តិហេតុ ដែលសៀមមាក់ងាយគ្រប់ប្រការ។
សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា ព្រះរៀមទ្រង់ជ្រាប ទ្រង់ព្រះក្រោធនឹងសៀមខ្លាំងណាស់ថា: ព្រះមហាធម្មរាជា ជាព្រះរាជសុណិសា ព្រះមហាចក្រពត្តិហើយព្រះនរេឝ្វរជាបុត្រានាំព្រះមហាធម្មរាជាជាបិតាទៅចូលនឹងស្ដេចមនក្បត់ព្រះអយ្យកោឯងវាអួតថា វាក្លៀវក្លាក្នុងការសង្គ្រាមណាស់បានជាវាហ៊ានមាក់ងាយប្អូនយើង មិនយល់មុខយើងជាមហាក្សត្រធំវាធ្វើយ៉ាងនេះដើម្បីនឹងផ្ដាច់ផ្លូវព្រះរាជមេត្រីនឹងវាតទៅ ហើយត្រាស់ឱ្យនាំឈ្លើយសង្គ្រាមទាំងនោះទៅនៅក្នុងខេត្តបរិបូរណ៍ហើយឱ្យមាននាយកាន់កាប់រក្សា។
ឯចៅហ្វាយស្រុកសៀម និងក្រមការខេត្តដឹងថា : ទ័ពខ្មែរកៀរគ្រួក៏ចាត់ក្រមការឱ្យនាំសំបុត្រទៅក្រាបទូលព្រះមហាធម្មរាជា សូមទ្រង់ជ្រាប។ ស្ដេចសៀមមានតំរាស់ថា: ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជលើកទ័ពមក បង្ក្រាបមនដោយផ្លូវព្រះរាជមេត្រី ខឹងអ្វីក៏ត្រឡប់ទៅវិញ កៀរយកទាំងគ្រួសៀមទៅផង ទើបទ្រង់ឱ្យស៊ើបហើយទ្រង់ ជ្រាបដំណើរសព្វគ្រប់ថា: ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌តូចព្រះទ័យនិងព្រះនរេឝ្វរជាព្រះរាជបុត្រាមាក់ងាយក្នុងកាលដែលទៅបង្ក្រាបមនទើប ព្រះមហាធម្មរាជាទ្រង់មានតំរាស់ថា : ព្រះនរេឝ្វរធ្វើនោះក៏មិនគួរ។ ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ក៏មិនបានប្រាប់យើង ឱ្យដឹងនឹងបានផ្សះផ្សា ស្រាប់តែត្រឡប់ទៅវិញកៀរគ្រួយកទៅផងមិនគួរទេ។ អំណេះតទៅព្រះនគរទាំងពីរនឹងដាច់ផ្លូវព្រះរាជមេត្រីជាមិនខាន។ ព្រះនរេឝ្វកាលទ្រង់បានជ្រាបថា សម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជកៀរគ្រួយកទៅនោះក៏ខ្ញាល់ណាស់។ ស្ដេចចូលគាល់ក្រាបទូល ព្រះមហាធម្មរាជាជាព្រះវររាជបិតា សូមទទួលយកអាសាលើកទាហានទៅវាយ ស្រុកខ្មែរឱ្យបាន។ ព្រះវររាជបិតាទ្រង់ឃាត់ថាកូនគិតនោះមិនត្រូវទេ ដ្បិតក្រុងហង្សាវតី និងក្រុងស្រីអយុធ្យានេះ នៅជាប់បដិបក្ស នឹងគ្នាមិនទាន់ជ្រះស្រឡះ បើយើងតាំងខ្លួនជាសត្រូវនឹងខ្មែរទៀត ខ្មែរនឹងលើកទ័ពមកសងសឹកវិញហើយ បើមនដឹងក៏លើកទ័ពប្រជុំផ្ទប់គ្នាពុំខាន។ ធ្វើយ៉ាងនេះដូចជាគេនាំឱ្យមានសត្រូវដល់ទៅពីរចំណែកលំបាកណាស់។ មួយទៀតនានាប្រទេសគេនឹងនិន្ទាថាក្រុងស្រីអយុធ្យា និង ក្រុងកម្ពុជាមេត្រីនឹងគ្នាហើយត្រឡប់ជាសត្រូវ នឹងគ្នាវិញ នេះដូចជាកូនក្មេងឈ្លោះគ្នា ព្រោះជាហើយខឹង ខឹងហើយជាវិញ។ គេនឹងបរិហារនិន្ទាមាក់ងាយដោយហេតុនោះ ទៀតជាមិនខាន។ ព្រះនរេឝ្វរ បានស្ដាប់ហើយថ្វាយបង្គំទទួលតាមព្រះវរបិតា។ ក្រោយនោះព្រះមហាធម្មរាជា ស្ដេចសៀមសុគតទៅ។ ព្រះនរេឝ្វរឡើងសោយរាជ្យសម្បត្តិ ជួសព្រះបវររាជបិតា)។ ឯសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជាជាអម្ចាស់ជ្រាបថាក្រុងសៀមផ្លាស់ផែនដី ទ្រង់ព្រះរាជបញ្ជានឹងសេនាបតី ឱ្យធ្វើសំបុត្រ ប្រាប់ទៅចៅហ្វាយស្រុកដែលនៅជាប់ប្រទល់ដែន នឹងសៀមឱ្យបង្ហាត់សេនាទាហាន ដើម្បីរក្សាការពារ នឹងទ័ពសៀម។ ក្នុងព្រះនគរក៏សុខសប្បាយរៀងមក។ ដល់មកឆ្នាំម្សាញ់ ត្រីស័ក ឧកញ៉ាមនោមេត្រីយល់ចៅហ្វាយស្រុកបាត់ដំបង បកសំបុត្រប្ដឹងចូលមកសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈឱ្យយកសេចក្ដីក្រាបបង្គំទូលថា: ព្រះចៅក្រុងហង្សាវតីស្ដេចមនលើកទ័ពមកវាយក្រុងស្រីអយុធ្យាទៀតហើយព្រោះសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈម៉ៅ និងមន្ត្រីឯទៀតជាច្រើនឈ្មោះក្រាបទូលទទួលសុំយកអាសា លើកទ័ពទៅវាយយកក្រុងស្រីអយុធ្យាថ្វាយ។ សម្ដេចចៅហ្វានិងនាយកងទ័ព ទាំងនោះប្រកបដោយសេចក្ដីប្រមាថយកតែពលជាង ៣០០០០ នាក់លើកទ័ពកាត់សំដៅទៅត្រូវភូមិលំពែ ភូមិខ្វាយវាយតាមផ្លូវ យកដែនសៀមរៀងទៅមានជ័យជំនះវាយបែកបានស្រុកបស្ចឹមនគររាជសីមា ហើយលើកទ័ពស្រូតរូតទៅវាយខេត្តនគរនាយកបានទៀត។ នាយកង នាយទ័ពនិងទាហានហត់នឿយណាស់ ទើបបោះទ័ពនៅទីនោះ ហើយឱ្យល្បាតទៅស៊ើបការណ៍ថា : ទ័ពមនវាយមកដល់ទីណាហើយ ល្បាតទៅក៏ប្រទះនិងទ័ពសៀមដែលព្រះនរេឝ្វរចាត់ពញាឝ្រីសែន្យណរង្គមួយ ពញាសីហរាជតេជោមួយ ឱ្យនាំសេនា ទាហានជាច្រើនលើកមកទទួលច្បាំងឈ្នះសម្ដេចចៅហ្វា។ សម្ដេចចៅហ្វាយ និងនាយកងទ័ពខ្មែរ ក៏លើកថយមកវិញ ចាត់នាយកងទ័ពឱ្យនៅថែរក្សាស្រុកបស្ចឹម ស្រុកនគររាជសីមាហើយ លើកទ័ព ត្រឡប់មកក្រាបថ្វាយបង្គំទូលសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា ជាអម្ចាស់នៅព្រះបរមរាជវាំងលង្វែក។ ទ័ពសៀមពុំហ៊ានលើកតាមដោយជាប់ច្បាំងនឹងមន។
នេះនឹងស្រដីអំពីក្រុងកម្ពុជាធិបតី។
សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជាមានព្រះរាជបុត្រ និងសម្ដេចអគ្គមហេសី មួយព្រះអង្គប្រសូត្រក្នុងឆ្នាំច ឆស័ក ពស.២១១៨, គស.១៥៧៤ ទ្រង់ព្រះនាមព្រះជ័យជេដ្ឋា។ លុះដល់ឆ្នាំថោះ ឯកស័ក ពស.២១២៣, គស.១៥៧៩ ព្រះអង្គសោយរាជ្យបាន ៥ ឆ្នាំ ព្រះជន្មាយុ ២៧ វស្សា ព្រះអគ្គមហេសីសម្ភព ព្រះរាជបុត្រាមួយ ព្រះអង្គទៀតទ្រង់ព្រះនាមពញាតន់។ លុះដល់ពស. ២១២៨(២) គស. ១៥៨២ ឆ្នាំមមី ចត្វាស័កនោះ ព្រះបរមនាថ បរមបពិត្រជាម្ចាស់ជីវិតលើត្បូងក្រុងកម្ពុជា ស្ដេចចេញប្រជុំអាមាត្យាមហាមុខមន្ត្រីធំ តូច ស្ដេចត្រាស់ប្រឹក្សាថា : ខាងចុង ចស.៩៣៤ ឆ្នាំ វក ចត្វាស័ក នោះសម្ដេចព្រះបិតា ស្ដេចបានលើកព្យូហសង្គ្រាម ទៅតតាំងនឹងព្រះចៅក្រុងស្រីអយុធ្យា ស្ដេចសៀម "ដល់ជើងព្រះរាជវាំង។ សៀមខ្លាចព្រះបិតាក៏សូមចងព្រះរាជមេត្រី បានបោះគោលនៅរអាងសិលាខណ្ឌព្រំព្រះរាជសីមាមានទាំងព្រះរាជសញ្ញាថា : នគរទាំងពីរទុកជាព្រះរាមព្រះអនុជ។ ថាបើកាលណាព្រះនគរណាមានការសឹកសង្គ្រាម នគរទាំងពីរត្រូវជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ឱ្យអស់ព្រះរាជហឫទ័យ។ ក្រោយមកកាល ពស. ២១២៤ គស.១៥៨០ មស.១៥០២ ចស.៩៤២ ឆ្នាំរោង ទោស័ក នេះសៀមធ្វើសង្គ្រាមទល់នឹងភូមាព្រោះពេលនោះភូមា ឱ្យលើកទ័ពមកចាប់ស្រុកសៀម។ ខណៈនោះសៀមឱ្យសុភអក្សរមកសុំកងទ័ពយើង យើងក៏បានឱ្យសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ លើកទ័ពទៅជួយ មានពល ២០០០០ នាក់ ដំរី ១០០ សេះ ៨០០។ សៀមបានឈ្នះភូមាហើយក៏ឡើងចិត្តជាខ្លាំង ឱ្យចាប់ឈ្លើយភូមាយកមកកាត់ក្បាល ហើយដោយនៅមុខទ័ពព្រះមហាឧបរាជ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ សោត សៀមបានឱ្យកងទ័ពមកលុកលុយកេណ្ឌរាស្ត្ររបស់យើង កន្លងព្រំព្រះរាជា សីមាពុំកោតក្រែងព្រះបារមីយើងជាខ្មែរនេះសោះឡើយ សៀមមើលងាយយើងពន់ប្រមាណណាស់។ លុះដល់មកឆ្នាំ ម្សាញ់ ត្រីស័ក ពស.២១២៥ គស.១៥៨១ មស. ១៥០៣ ចស.៩៤៣ យើងបានឱ្យសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមុហនាយកជ័យ និងសម្ដេចព្រះសុទត្តលើកទ័ពទៅវាយស្រុកសៀម ដើម្បីសងសឹកវិញខ្លះឱ្យដឹងថ្វីដៃ យកបាននគររាជសីមាមួយ ស្រុកចន្ទបុរីមួយ ស្រុកនគរនាយកមួយ រួចថយទ័ពមកវិញហើយ សៀមត្រឡប់មកវាយយកស្រុកទាំងបីនោះទៅវិញ ហើយវាវាយកន្លងដែនព្រះនគរយើងមកទៀត។ យើងពុំទាន់ទៅវាយសងសឹកវិញម្ដងសោះ។ គ្រានេះយើងយល់ថា : បើយើងនឹងលើកទ័ពទៅវាយស្រុកសៀម ឱ្យដូចជាសៀមវា វាយយកមហានគរយើងពីមុននោះ តើអស់មន្ត្រីទាំងអស់យល់ដូចម្ដេច? ខណៈនោះព្រះបរមរាជវង្សានុវង្ស និង អគ្គសេនា សេនាបតី មន្ត្រីទាំងពួងជំនុំយល់ព្រមហើយក្រាបទូលថា : ក្រុងស្រីអយុធ្យានេះ ទុច្ចរិតខ្លាំងណាស់វា វាយយកមហានគរយើង បណ្ដាលឱ្យបែកមហានគរ ហើយកៀរផាត់គ្រួរាស្ត្ររបស់យើង យកទៅស្រុកវាឱ្យព្រាត់ប្រាស់បុត្រភរិយានោះច្រើនដង ច្រើនគ្រាហើយ។ លុះមកដល់ផែនដី សម្ដេចព្រះអយ្យកោ បរមខត្តិយាមហាចន្ទរាជា និង ផែនដីសម្ដេចព្រះវររាជបិតានេះ ទើបសៀមញញើតខ្លះ។ ឯក្នុងផែនដីទាំងពីរនេះ ព្រះអង្គមានព្រះបញ្ញាធិការណាស់ បានសមហាត់សេនាទាហាន សន្សំទិញ និង ធ្វើគ្រឿងសាស្ត្រាវុធ ទុកសំរាប់ព្រះនគរជាច្រើនហើយបាន តាំងទេវរក្សាទុកសំរាប់រក្សាព្រះនគរ បានជាច្រើនតំបន់ទៀត។ ហេតុហ្នឹងហើយបានជាប្រទេសនានា កោតខ្លាចព្រះបារមីជាច្រើន។ ឥឡូវនេះសៀមនៅតែកំរើកចិត្ត។ ដូច្នេះគួរតែយើងលើកទ័ពទៅវាយស្រុកសៀមនេះឱ្យបែកបានម្ដង ឱ្យដឹងថ្វីដៃ។ ថាបើមិនបែកក៏ កៀរយកតែគ្រួមកទុកឯក្រុងកម្ពុជាឱ្យអស់ឱ្យដូចព្រះចៅក្រុងហង្សាវតី ដែលព្រះចៅឈ្នះទសទិសនោះដើម្បីឱ្យសៀមស្គាល់ថ្វីដៃម្ដង។ ព្រះចៅក្រុងហង្សាវតីដែលព្រះអង្គឈ្នះសៀមហើយ កៀរយកគ្រួសៀមអស់ ទុកឱ្យនៅតែមួយម៉ឺនគ្រួ រាប់ទាំងចាស់ជរាផង។ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ បរមបពិត្រជាអម្ចាស់ជីវិត លើត្បូងទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់ព្រះរាជវង្សានុវង្សនឹងអគ្គសេនា សេនាបតី ក្រាបបង្គំទូលហើយ ទ្រង់ត្រូវព្រះទ័យណាស់ ទើបទ្រង់ឱ្យកេណ្ឌរេហ៍ពលមកបាន ៨០០០០ នាក់។ ស្ដេចទ្រង់ចាត់ពញាឧទ័យធិរាជ ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តសន្ទុក ឱ្យឃុំពល ២០០០០ នាក់ ជាទ័ពមុខ ឱ្យពញាចក្រីឃុំពល ១០០០០ នាក់ជាប៉ែកស្ដាំ ឱ្យពញាសួគ៌ាលោក ឃុំពល ១០០០០ នាក់ជាប៉ែកឆ្វេង ឱ្យពញាតេជោចៅហ្វាយស្រុកខេត្តសំរោងទង ឃុំពល ១០០០០ នាក់ ជាទ័ពក្រោយឱ្យឧកញ៉ាព្រះឃ្លាំងឃុំពល ៥០០០ នាក់ ជាទ័ពស្បៀងរំលៀងភោជនាហារ ឱ្យឧកញ៉ាមហាសេនាឃុំពល ៥០០០ នាក់ ជាទ័ពរក្សាទង់ជ័យឆ្វេង។ ឯសម្ដេចព្រះបរមបពិត្រ ព្រះអង្គទ្រង់ឃុំពល ៣៥០០០ នាក់ ព្រមដោយដំរីសឹក ៣០០ ប្លាយ សេះ ១៥០០ ប្លាយ។ លុះបានពិជ័យឫក្សហើយព្រះអង្គទ្រង់គ្រឿងរាជរណយុទ្ធ ឡើងគង់លើកញ្ចោងព្រះទីនាំងគជេន្ទ្រា។ យោធាអាវក្រហម ៥០០០ នាក់ កាន់គ្រឿងអាវុធអមព្រះទីនាំងព្រមដោយ បាំងសែត បាំងសែង ព្រះសុរិយា ចាម៉រ បៃមន អភិរម្យសែនត្វាន់ ព្រះរាជគ្រូបុរោហិតផ្លុំត្រៃស័ង្ខ ព្រះពិជ័យរាជហោរា ទូងស្គរវាយគងគោះរគាំងក្រុមព្រះសុរិយាតន្ត្រី ក៏ប្រគំឡើងគឹកកង រំពងទាំងផែនភពពសុធា។ ក្រុមទាហានយោធា ក៏គោះគងរគាំង ហ៊ោសូរសន្ធឹក ហាក់ដូចជាក្រឡាប់ទាំងមហាប្រឹថពី។ ស្ដេចលើកយោធាទាហានចេញទៅតាមរយៈ ជាហូរហែទៅដល់ ខេត្តពោធិ៍សាត់កាត់តំរង់ត្រង់ទៅ ខេត្តបាត់ដំបង។ ខណៈនោះ ឧកញ៉ាមនោមេត្រីជាចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបាត់ដំបង ក៏ចេញមកទទួលស្ដេចឡើងទៅប្រថាប់លើព្រះពន្លាទើបទ្រង់ប្រឹក្សាការសង្គ្រាមផ្សេងៗ។ ស្ដេចប្រថាប់សំរាកទ័ពនៅក្នុងខេត្តនោះ ៤ ថ្ងៃ។ លុះល្មមសេនាទាហានមានកំលាំងហើយព្រះអង្គបង្គាប់ពញាមនោមេត្រី ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបាត់ដំបងឱ្យឃុំពលស្រុកបាត់ដំបង ២០០០០ នាក់ ជាទ័ពស្រួចលើកចេញទៅស្រុកបស្ចឹមបុរីដែលសៀមវាយ យកកន្លងនឹងព្រះរាជសញ្ញានោះ។ ពញាមនោមេត្រីវាយបែកបន្ទាយបស្ចឹមបុរី បានខេត្តនោះហើយ ព្រះលើកទៅប្រថាប់ទ័ពហ្លួងនៅរអាងសិលា។ ទ្រង់ចាត់នាយកងទ័ពជាពីរផ្លូវ គឺមួយផ្លូវឱ្យឧកញ៉ាចក្រីជាមេទ័ពឃុំពលសំរាប់ខ្លួន និងពលចៅហ្វាយស្រុករាយតាមផ្លូវមករួម ៣០០០០ នាក់ ឱ្យទៅវាយស្រុកនគររាជសីមា។ មួយផ្លូវទៀតស្ដេចចាត់ឱ្យ ចៅពញាសួគ៌ា លោកជាមេទ័ពឃុំពលសំរាប់ខ្លួនឯងនិង ពលចៅហ្វាយស្រុករាយតាមផ្លូវ ឱ្យទៅវាយស្រុកចន្ទបុរី និង ស្រុកនគរនាយក។ មេទ័ពទាំងពីរនាក់ និងនាយកងទ័ពក៏ថ្វាយបង្គំលា ចាត់សេនាទាហានលើកចេញទៅ។ នៅថ្ងៃ ១១ រោច ខែបុស្ស ឆ្នាំមមី ចត្វាស័ក ពញាមេទ័ពទាំងពីរវាយបានស្រុកទាំងបីនោះហើយ ក៏បកសំបុត្រចូលមកក្រាបបង្គំទូលព្រះបរមបពិត្រ នៅតំបន់រអាងសិលា ត្រង់ទីដែលតាំងព្រះរាជសញ្ញាផែនដី។
ព្រះបរមបពិត្រ កាលទ្រង់ជ្រាបតាមសំបុត្រមេទ័ពទាំងពីរផ្លូវថាបានវាយស្រុកទាំងបីនោះបានមកវិញហើយក៏មានព្រះហឫទ័យត្រេកអរណាស់។ ទ្រង់ឱ្យតែងព្រះរាជកំណត់ណាត់កងទ័ពថា : ដល់ថ្ងៃ ១ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំមមី ចត្វាស័ក ឱ្យមេទ័ពនិងនាយកង នាយទ័ពគ្រប់ក្រុម លើកទ័ពឱ្យព្រមគ្នា តំរង់ទៅក្រុងស្រីអយុធ្យា។ ទ្រង់ព្រះរាជកំណត់ ដូច្នេះ ពុំទាន់បានសំរេចផងក៏ស្រាប់តែមកដល់ថ្ងៃ ១២ កើតខែ មាឃ ឆ្នាំមមី នោះមាន សំបុត្រសម្ដេចចៅហ្វាទឡ្ហៈ សមុហនាយក ដែលនៅចាំព្រះរាជវាំង ១ ច្បាប់ ព្រះបន្ទូលសម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជ មួយច្បាប់និងព្រះបន្ទូលសម្ដេចព្រះជ័យជេដ្ឋា ព្រះរាជបុត្រាមួយច្បាប់ក្រាបបង្គំទូលថា : សម្ដេចព្រះភគវតី ព្រះស្រីចក្រពត្រាធិរាជ ទ្រង់ប្រឈួនជាទំងន់។ ខណៈនោះ ព្រះបរមបពិត្រជាអម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង ទ្រង់ឱ្យបញ្ឈប់ព្រះរាជកំណត់ទ័ពមកវិញថា ឱ្យកៀរផាត់តែគ្រប់គ្រួ យកចូលមក ក្រុងកម្ពុជាឱ្យបានច្រើន។ នាយកង នាយទ័ព ទទួលព្រះរាជកំណត់ហើយក៏ធ្វើតាមព្រះរាជបញ្ជាការផាត់កៀរគ្រួសៀមចូលមកក្រុងកម្ពុជាជាច្រើនអនេកណាស់។ ទ្រង់ត្រាស់ឱ្យធ្វើបញ្ជីបាន ៧០០០ គ្រួ ហើយទ្រង់ឱ្យនាំមកជាមុន។ លុះនាយកងនាយទ័ព ផាត់គ្រួនាំមកវិញហើយ ព្រះបរមបពិត្រព្រះអង្គត្រាស់ នឹងសៀមចាស់ៗក្នុងស្រុកថា : យើងត្រឡប់ទៅក្រុងកម្ពុជាវិញហើយ អ្នកទាំងឡាយនៅជាខាងក្រោយ ឱ្យសុខសប្បាយចុះ។ ថាបើព្រះចៅនរេឝ្វរ មកដល់ទីនេះឱ្យក្រាបទូលថា : ដែលយើងលើកទ័ពមកនេះដើម្បីរក្សាតែផែនដី ដែលព្រះមហាធម៌រាជាធ្វើសត្តសញ្ញានឹងសម្ដេចព្រះវររាជបិតាយើង តែប៉ុណ្ណោះ។ ថាបើព្រះចៅនរេឝ្វរមានកតញ្ញូធម៌ ព្រះបិតារបស់ខ្លួននោះកុំឱ្យ ថ្កើនឥស្សរិយយសថា មិនកោតក្រែងព្រះសត្តសញ្ញាព្រះបិតារបស់ខ្លួននោះឱ្យសោះ។ បើមិនដូច្នោះទេយើងនឹកលើកទ័ពទៅវាយយកក្រុងស្រីអយុធ្យាជាពុំខាន។ លុះទ្រង់ត្រាស់ផ្ដាំស្រេចហើយ ព្រះបរមបពិត្រ ស្ដេចលើកព្យូហយាត្រា ត្រឡប់ចូលមកក្រុងកម្ពុជាមហានគរលង្វែករាជធានីវិញ។ នេះនឹងនិយាយពីក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញ។ សម្ដេចព្រះនរេឝ្វរ ទ្រង់ជ្រាបថាសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា លើកទ័ពមកវាយបានស្រុកនគររាជសីមា ស្រុកចន្ទបុរី និង ស្រុកនគរនាយកហើយ ទ្រង់ព្រះពិរោធណាស់។ ស្ដេចឱ្យកេណ្ឌកងទ័ពនិងលើកមកទទួលច្បាំង នឹងសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា លុះបន្តិចមកប្រមាណជា ១៥ ថ្ងៃក្រោយ ស្ដេចឮកិត្តិសព្ទថា សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជាលើកទ័ពត្រឡប់ទៅវិញហើយទ្រង់ក៏ឈប់បង្អង់ការសឹកសង្គ្រាមនោះទៅ។ ក្រោយមកប្រមាណជា ១០ ថ្ងៃស្ដេចឮសូរសព្ទដែលសម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា ត្រាស់ផ្ដាំទុក និងក្រមការចាស់ៗ និង ប្រជានុរាស្ត្រនោះ ទ្រង់ព្រះពិរោធថែមឡើងជាថ្មី។ ទើបក្នុងខណៈនោះស្ដេចត្រាស់ឱ្យមន្ត្រីចេញទៅកេណ្ឌរេហ៍ពល ខេត្តក្រៅបានពល ១០០០០០ នាក់ ដំរី ៣០០០ សេះ ៥០០០។ លុះដល់ចេញវស្សា ខែមិគសិរ ឆ្នាំវក ឆស័ក ពស.២១២៨ គស.១៥៨៤ មស.១៥០៦ ចស.៩៤៦ នោះព្រះនរេឝ្វរទ្រង់ចាត់ពញាពិជិតមារ "នូរ" ជាមេទ័ពនិងសេនាទាហានឱ្យឃុំពល ២០០០០ នាក់ជាទ័ពស្រួច លើកទ័ពថ្មើរជើងចេញមកស្រុកបស្ចឹមបុរី។ ទ្រង់ចាត់ពញាអភ័យសង្គ្រាម ជាមេទ័ពមុខ ឱ្យឃុំពល ២០០០០ នាក់។ ទ្រង់ចាត់ពញាអភ័យសុរិន្ទឱ្យឃុំពល ១៥០០០ នាក់ជាប៉ែកស្ដាំឱ្យពញាជំនាញបុរីរ័ក្ស ឃុំពល ១៥០០០ នាក់ជាប៉ែកឆ្វេង។ ទ្រង់ចាត់ពញាព្រះឃ្លាំង ឱ្យឃុំពល ១៥០០០ នាក់ជាមេកងទ័ពក្រោយ។ ឯទ័ពហ្លួងព្រះអង្គឯងឃុំពល ៣០០០០ នាក់ព្រមដោយគ្រឿងសាស្ត្រាវុធ ដំរី សេះ មកចាំនៅមុខព្រលាន។ ខណៈ នោះព្រះចៅនរេឝ្វរចូលស្រង់ទ្រង់គ្រឿងបញ្ចកក្កុធភណ្ឌស្រេចហើយ ស្ដេចឡើងគង់លើគជេន្ទ្រយុទ្ធ ចងគ្រឿងភូផានសោភ័ណ រចនាចងនៅមហាបុស្សបុក ៩ ជាន់ព្រមដោយនូវរបាំងសែត បាំងសែង ព្រះសុរិយា ចាម៉រ បៃមន សែនត្វាន់ ហ្មក្វាន់ចំលងដំរីសឹក មន្ត្រីជិះកន្សៃកាន់កន្ទុយក្ងោក សំរាប់បោកបង្គាប់ទ័ព។ លុះដល់ពេលជាន់ឆាយាល្អហើយ បុរោហិតក៏ផ្លុំត្រែ ស័ង្ខ ហោរាគោះគងប្រគំតូរ្យតន្ត្រី ទូងរាជាភេរី សំរាប់សឹក មន្ត្រីកាន់កន្ទុយក្ងោក ក៏កាន់កន្ទុយក្ងោកបោកបង្គាប់នាយសេនា។ ទាហានបោកទង់ជ័យលើកចេញទៅ។ ពួកពលក៏តាំងហ៊ោយកជ័យ ហើយដើរចេញតំរង់ទៅស្រុកបស្ចឹមបុរី។ ពញាឧទ័យធិរាជ ជាចៅហ្វាយស្រុកខ្មែរ ខេត្តអាសន្ទុក ពញាមនោមេត្រី ជាចៅហ្វាយស្រុកខេត្តបាត់ដំបងដឹងហើយក៏ប្ដឹងមកក្រុងលង្វែកឯកធានី។ បំរើនាំសំបុត្រទៅប្ដឹង សេនាបតីៗ នាំឡើយក្រាបបង្គំទូលព្រះបរមបពិត្រ។ ព្រះបរមបពិត្រ ទ្រង់ជ្រាបគ្រប់ការហើយ ទើបទ្រង់ចាត់ ឧកញ៉ាបវរនាយក ឱ្យឃុំពល ១៤០០០ នាក់ទៅសន្លប់នឹងទាហានរបស់ចៅហ្វាយស្រុកបាត់ដំបង។ ចាត់ចៅហ្វាយខេត្ត បារាយណ៍ឱ្យឃុំពល ១៤០០០ នាក់ទៅសន្លប់នឹងទាហានរបស់ចៅហ្វាយស្រុកបាត់ដំបង។ ចាត់ចៅហ្វាយខេត្តបារាយណ៍ឱ្យឃុំពលខេត្តបារាយណ៍ជើងព្រៃ ២០០០០ នាក់ផ្ទប់នឹងទ័ពខេត្តពោធិ៍សាត់ រួមជា ៤០០០០ នាក់។ ទ្រង់ចាត់ពញាឧទ័យធិរាជ ចៅហ្វាយស្រុកអាសន្ទុក ឱ្យលើកទាហានខេត្តអាសន្ទុក ២០០០០ នាក់ទៅបោះខាំងរាំងទ័ពនៅខេត្តនគរវត្ត រួមនឹងទាហានខេត្តនគរវត្ត ២០០០០ នាក់ ត្រូវជា ៤០០០០ នាក់។ ទ្រង់ចាត់ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជឱ្យឃុំពលខេត្តរលាប្អៀរ ទៅបោះខាំងរាំងទាហាននៅខេត្តបរិបូណ៍រួមនឹងទាហានខេត្តបរិបូណ៍ផងត្រូវជា ៣៤០០០ នាក់ ទ្រង់ចាត់ព្រះជ័យជេដ្ឋា ជាព្រះរាជបុត្រ ឱ្យចេញចាត់ទាហានខេត្តសំរោងទង ខេត្តបាទី ខេត្តភ្នំពេញ ជើងទឹក ជើងគោកបាន ៥០០០០ នាក់ឱ្យទៅនៅរក្សានាទីបន្ទាយ ហើយព្រះអង្គនាំមុខមន្ត្រី ឱ្យសារវណ្ណត្រួតត្រានាទីបន្ទាយពុំដែលខាន។ នេះនឹងនិយាយពីព្រះចៅក្រុងស្រីអយុធ្យាថា: កាលព្រះពិជិតមារនូវ ទ័ពមុខ លើកមកដល់ស្រុកបាត់ដំបងហើយស្ដេចក៏ឱ្យទាហានចូលវាយស្រុកបាត់ដំបងមួយរំពចេ។ ពញមនោមេត្រីសួន ចៅហ្វាយស្រុកបាត់ដំបងមួយ ពញាសែន្យខាំងហ្វា ចៅហ្វាយស្រុកបារាយណ៍មួយ កាលបើឃើញទ័ពសៀមមកដល់ហើយ ក៏ឱ្យទាហានឡើងរក្សានាតីបន្ទាយដោយរួសរាន់។ ទាហានខ្មែរ សៀម ក៏ចាប់បាញ់គ្នាដោយកាំភ្លើងធំ-តូចជាខ្លាំង។ ខណៈនោះ ចៅពញាមនោមេត្រី ប្រាប់ចៅពញាសែន្យខាំងហ្វាថាឱ្យនៅត្រួតត្រាចំបាំង នឹងសៀមដែលចោមបន្ទាយនោះចុះ។ ចំណែកខ្លួនមនោមេត្រីវិញ ខ្លួននឹងចេញវាយសៀមពីខាងក្រោយ។ ផ្ដាំរួចហើយ ពញាមនោមេត្រីក៏នាំទាហានឯក ៦៥ នាក់ និង រេហ៍ពល ៥០០០ នាក់ចេញមកពីក្រោយបន្ទាយទិសខាងត្បូង ហើយ វាងពីក្នុងព្រៃមកវិញ។ លុះជិះដល់យល់ថា បានការហើយក៏នាំទាហានសេនារេហ៍ពលចេញពីក្នុងព្រៃមកចូលកាប់ចាក់ទាហានសៀមយ៉ាងឃោរឃៅ ឥតមានគិតដល់ជីវិតខ្លួនឡើយ។ ទាហានសៀមមិនដឹងខ្លួន ក៏បែកទ័ពរត់ប្រាសយកតែអាយុសព្វខ្លួន។ ចំណែកពញាមនោមេត្រី ឥតផ្សាផ្សងច្រើន ក៏ដេញតាមទ័ពសៀមរហូតដល់ទៅទាន់ព្រះពិជិតមារនូ ដែលជាមេទ័ពសៀម។ ព្រះពិជិតមារនូ ទាល់ច្រករត់ទៅណាមិនរួចហើយ ក៏នាំពល រួមចិត្តរបស់ខ្លួនប្រមាណជា ១០០ នាក់វាចូលមក ប្រកាប់នឹងពញាមនោមេត្រីវិញ។ ប៉ុន្តែដោយហេតុថា ទ័ពរបស់ខ្លួនក៏បាក់បែកអស់ទៅហើយពុំអាចតទល់នឹងខ្មែរបាន ទ័ពពញាមនោមេត្រីក៏សំលាប់ព្រះពិជិតមារនូ ព្រមទាំងទាហានស្លាប់ក្នុងសង្គ្រាមអស់ទៅ។ សៀមស្លាប់និងពិការក្នុងគ្រានោះអស់មួយភាគនៅសល់រស់ពីរភាគ ហើយរត់ទៅក្រាបបង្គំទូលព្រះនរេឝ្វរគ្រប់ប្រការ។ ព្រះនរេឝ្វរទ្រង់ព្រះ សណ្ដាប់ហើយទ្រង់ព្រះពិរោធណាស់ ទ្រង់បរព្រះទីនាំងគជេន្ទ្រនាំសេនាទាហានមកបុករុក ដេញទៅប្រទល់នឹងមុខចៅ ពញាមនោមេត្រី។ ចៅពញាមនោមេត្រីឃើញស្វេត្រច្ឆ័ត្រ រេហ៍ពលច្រើនណាស់ យល់ថា កងទ័ពនេះជាកងទ័ពក្រស័ត្រ ពលរបស់ខ្លួនក៏តិចនឹងចូលតមិនបានទេ ទើបបរសេះនាំពួកពលរត់ចូលបន្ទាយស្រុកបាត់ដំបងវិញ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរនិង ពញាពិភក្ដិសង្គ្រាមជាមេទ័ពជំនួសព្រះពិជិតមារនូ លើកទ័ពចូលចោមបន្ទាយស្រុកបាត់ដំបង ៤ ថ្ងៃ។ ពញាមនោមេត្រី ពញាស្រែន្យខាំងហ្វា បកសំបុត្រមកសុំកងទ័ព ពីខេត្តពោធិ៍សាត់ឱ្យលើកទៅជួយទៀត។ កងទ័ពខេត្តពោធិ៍សាត់ទៅមិនទាន់។ ពញាទាំងពីរនាក់យល់ឃើញថា ខ្លួនមិនអាចទ្រាំបានទេលុះវេលាយប់ក៏នាំគ្រប់គ្រួទាហានរបស់ខ្លួនវាយបំបែកទ័ពសៀម ហើយរត់ចេញមករួបរួមនឹងទ័ពខ្មែរខេត្តពោធិ៍សាត់។ ចៅហ្វាយស្រុកខេត្តពោធិ៍សាត់ ខេត្តអាសន្ទុក ខេត្តបាត់ដំបង និង ខេត្តបារាយណ៍ ជំនុំគ្នាយល់ព្រមថាកាលផែនដីព្រះបរមខត្តិយាមហាចន្ទរាជានោះ ព្រះអង្គបានតាំងឃ្លាំងមឿង ជាទ្វារព្រះនគរ ហេតុនេះហើយគូរយើងធ្វើពលីការឃ្លាំងមឿងឱ្យជួយ ហើយយើងនឹងលើកទៅតទ័ពព្រះនរេឝ្វរនៅស្ទឹងកំពង់ប្រាក់តែម្ដង។ បើយើងពុំឈ្នះទេ សឹមយើងទៅរួបរួមនឹងសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជវិញ។ គិតព្រមគ្នាស្រេចហើយ ចៅហ្វាយស្រុកទាំង៤ ខេត្តក៏ឱ្យយកខ្លួនមេស្មឹងមករៀបគ្រឿងអាមិសបូជាព្រះមហាឧបរាជវិញ។ គិតព្រមគ្នាស្រេចហើយ ចៅហ្វាយស្រុកទាំង៤ ខេត្តក៏ឱ្យយកខ្លួនមេស្មឹងមករៀបគ្រឿងអាមិសបូជា និង ភ្លេងពលីការឃ្លាំងមឿង សុំទឹក ប្រោះព្រាយប្រក់ពលហើយក៏លើកទៅឱ្យហ្មថៅ ហូតកាំបិតមើលមុខពីខាងស្ដាំឃើញស្នាមតែខាងចុង និង ខាងបន្ទាប់កណ្ដាល។ ចៅហ្វាយស្រុកទាំង ៤ ខេត្តសន្យាថាសៀមនឹងវាយព្រះនគរមិនបែកក្រុងលង្វែកមហាឋានទេ។ មេទ័ពខ្មែរទាំង៤ នាក់ឃើញមានហេតុដូច្នេះហើយ ក៏ត្រេកអរសោមន្សណាស់ទើបនាំគ្នាលើកទ័ពទៅដល់ស្ទឹងកំពង់ប្រាក់។ នៅទីនោះមេទ័ពខ្មែរបានជួបនឹងពញាពិភ័ក្ដីសង្គ្រាមមេទ័ពមុខរបស់សៀម។ ខណៈនោះ ទ័ពខ្មែរ និង ទ័ពសៀម ក៏បាញ់ចាក់កាប់គ្នាទៅវិញទៅមក យ៉ាងសន្ធឹកគឹកកងជាកោលាហល។ ពួកពលមានស្លាប់ទាំងសងខាង។ ខណៈនោះពញាមនោមេត្រី "សួន" នឹងពញាសែន្យខាំងហ្វា "ពេជ" ជំនាញនឹងចំណាប់ខាងគុនសេយ្យនាំទាហានរបស់ខ្លួនប្រមាណ ២០ នាក់ចូលទៅក្នុងព្រៃហើយវាងចូលពីខាងក្រោយទ័ពសៀម លុះដល់ជិតយល់ថាបាន ការហើយ ក៏នាំគ្នារត់ទៅចាក់កាប់ទ័ពសៀម សៀមមិនដឹងខ្លួន ក៏រត់ច្របល់នឹងពញាពិភក្ដីសង្គ្រាម។ ពញាពិភក្ដីសង្គ្រាម ក្នុងពេលនោះបានបែងទ័ពជាពីរកង គឺមួយកងឱ្យទៅច្បាំងនឹងពញាសួគ៌ាលោក ហើយពញាឧទ័យរាជមួយកង ទៀតឱ្យបែរមកប្រកាប់នឹងពញាសេន្យខាំងហ្វាហើយនឹងពញាមនោមេត្រី។ ទាហនាបាត់ដំបងនិង ទាហានខាងបារាយណ៍ ព្រមទាំងពញាសែន្យខាំងហ្វា និងពញាមនោមេត្រីសុទ្ធតែជាអ្នកជំនាញចំណាប់ ខាងគុនអាវុធក៏ប្រកាប់ច្រាស់សេនាទាហាន សៀមស្លាប់ជាច្រើនទៀត មានជ័យហៀបនឹងចាញ់ពញាពិភ័ក្ដិសង្គ្រាមបានទៅហើយ តែខណៈនោះព្រះចៅនរេឝ្វរលើកទ័ពមកជាប៉ែកមុខ ក្រោយ ឆ្វេង ស្ដាំមកដល់។ លុះស្ដេចទតឃើញទ័ពព្រះអង្គនិងទ័ពខ្មែរកំពុងតែកាប់ចាក់ ប្រឡូកគ្នាជាកោលាហល ទ្រង់ក៏បង្គាប់ឱ្យនាយកងនាយទ័ព លើកគ្នាចូលកាប់ចាក់កងទ័ពខ្មែរថែមទៀតពញាសែន្យខាំងហ្វា នឹងពញាមនោមេត្រី យល់ថាទ័ពសៀមមានចំនួនច្រើន លើសកំលាំងខ្លួនជាខ្លាំងណាស់ នឹងទ្រាំតទៅទៀតមិនបានទេ ក៏នាំសេនាទាហាន ៤០០ នាក់វាយទំលាយទ័ពសៀម ហើយឆ្លងស្ទឹងកំពង់ប្រាក់ មកជួបនឹងទ័ពឧទ័យធិរាជ និងទ័ពពញាសួគ៌ាលោក។ ទ័ពសៀមក៏ដេញសង្ឃកងទ័ពខ្មែរទាំង ៤ នាយមកយ៉ាងប្រកិត។ មេទ័ពខ្មែរទាំង ៤ នាយឱ្យទាហាន រេហ៍ពលបាញ់កាំភ្លើង ធំ តូច តបត្រឡប់ទៅវិញ ឥតសំចៃឡើយ។ តែក៏នៅតែមកដល់ សេនាទាហានចូលមក ប្រៀបដូច រលកក្នុងសាគរ ទាំងគ្រាប់កាំភ្លើង និង ព្រួញ ធ្នូ ស្នា ដែលសៀមបាញ់មកនោះ ធ្លាក់ចុះបីដូចជាទឹកភ្លៀងដែល ធ្លាក់ចុះមកពីលើអាកាស។ មេទ័ពខ្មែរទាំង ៤ នាយទ្រាំមិនបានក៏គិតគ្នាថា : គ្រានេះពលទាហាន និង គ្រាប់រំសេវសៀមបាញ់មកច្រើនណាត់ តែបាញ់មកមិនត្រូវសេនាទាហានរបស់យើងទេដោយអ្នកតាឃ្លាំងមឿង និង សិល្ប៍វិជ្ជាការរបស់ យើងជួយទំនុកបំរុងផង។ ក៏ប៉ុន្តែ ពលសៀមកាន់តែមានចំនួនច្រើនណាស់ហើយ បើសៀមបែងទ័ពឡោមព័ទ្ធគ្រប់គ្រួយើងក្នុងបន្ទាយនោះឃើញថានឹងបង់ប្រយោជន៍អសារឥតការ។ លុះគិតព្រមគ្នាហើយ វេលាយប់ មេទ័ពទាំង ៤ នាយក៏ថយកងទ័ពមកបន្ទាយខ្លួនវិញ ហើយចូលទៅនាំយកគ្រប់គ្រួទៅនៅរួបរួម និងកងទ័ពព្រះមហាឧបរាជ ក្នុងខេត្ត បរិបូរណ៍ហើយ ទូលតាមកិច្ចរាជការ គ្រប់ប្រការ។ ខណៈនោះសម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជស្ដេចទ្រង់ជ្រាប ថាសៀមមានកំលាំងខ្លាំងណាស់ទើប ទ្រង់ឱ្យចៅហ្វាយស្រុក និង ក្រមការប្រយ័ត្នរក្សានាទី រាល់ខ្លួនកុំបីប្រហែស។ ព្រះចៅនរេឝ្វរ លុះព្រឹកឡើងទ្រង់ជ្រាបថាទ័ពខ្មែររត់ថយទៅអស់ហើយ ទ្រង់ត្រាស់ឱ្យលើកយោធានិករមកដល់ខេត្តពោធិ៍សាត់ ហើយចូលប្រថាប់ក្នុងបន្ទាយមានជ័យ ដែលជាបន្ទាយព្រះបរមខត្តិយាមហាចន្ទរាជា ទ្រង់បានសាងនោះ។ ទ្រង់ត្រាស់ឱ្យជួសជុលបន្ទាយនោះជាថ្មី ឡើងវិញគ្រានោះទ្រង់ត្រាស់ឱ្យ ត្រួតបញ្ជីកងទ័ពសៀមមើលហើយឃើញថា ទ័ពព្រះអង្គបាត់ពីរម៉ឺនប្លាយនាក់ សល់នៅតែ ៧៥០០០ នាក់ទេ។ ដូច្នេះទ្រង់ចាត់ឱ្យចាប់រាស្ត្រ អ្នកស្រុកមកបញ្ចូលឱ្យគ្រប់ជា ១០០០០០ នាក់ដូចដើមវិញ។ ពេលនោះពលសៀម ឈឺគ្រុន និង ចុះមួលស្លាប់អស់ ៣០០០០ នាក់គង់នៅតែ ៧០០០០ ប្លាយនាក់។ ទ្រង់ឱ្យលើកទ័ពចេញ ពីបន្ទាយមានជ័យនោះ មកប្រថាប់នៅស្ទឹងធ្លាម្អមជាព្រំប្រទល់ ខេត្តក្រគរ និងខេត្តពោធិ៍សាត់។ នៅទីនោះទាហានសៀម ឈឺគ្រុនចុកចុះមួល ស្លាប់អស់ពាក់កណ្ដាលទៅទៀតនៅសល់តែ ៤០០០០ ប្លាយនាក់នឹងលើកទ័ពចូលមកទៀត ពុំបានទ្រង់ក៏តាំងតែឱ្យផឹកថ្នាំរក្សារោគទាំងនោះ ក្នុងបន្ទាយមានជ័យ និងក្នុងបន្ទាយធ្លាម្អម។ លុះបានស្រាកស្រាន្តបន្តិចហើយស្ដេចសៀមឱ្យត្រួតបញ្ជីសេនាទាហានរួបរួមនៅសល់តែ ៨០០០០ នាក់។ ព្រះចៅនរេឝ្វរ ស្ដេចឱ្យលើកទ័ពទាំង ៨០០០០ នាក់មកចោមបន្ទាយបរិបូរណ៍។ ខណៈនោះសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ស្ដេចចាត់សេនាទាហានឱ្យចេញច្បាំងជាច្រើនដង តែពុំបានជ័យជំនះសោះ។ ថ្ងៃក្រោយទៀតព្រះចៅនរេឝ្វរចាត់ឱ្យកងទ័ពលើកដីឡើងខ្ពស់ ច្រើនអន្លើឱ្យអូសកាំភ្លើងធំដាក់ហើយបាញ់ទៅក្នុងបន្ទាយរបស់សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ៣ ថ្ងៃ។ កាំភ្លើងដែលដាក់បាញ់ទៅនោះត្រូវ រេហ៍ពលខ្មែរស្លាប់អស់ជាច្រើន។ កាលបើឃើញថា កងទ័ពទ្រាំពុំបានហើយ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ព្រះអង្គទ្រង់នាំកងទ័ពចេញពីបន្ទាយ ទៅចូលក្នុងបន្ទាយលង្វែកឯកមហាថាននោះ។ នៅទីនោះ សម្ដេចព្រះបរមបពិត្រ និង សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ស្ដេចចាត់ឱ្យត្រួតត្រាសេនាទាហានឱ្យរក្សានាទីបន្ទាយយ៉ាងមាំមួន។ ព្រះចៅនរេឝ្វរឃើញបន្ទាយបរិបូរណ៍បែកហើយ ក៏លើកទ័ពដេញតាមហើយតាំងបន្ទាយប្រថាបនឹងទ័ពធំនៅបឹងព្រួលក្នុងខេត្តលង្វែក។ ស្ដេចឱ្យសេនាទាហានចោមវាយបន្ទាយលង្វែក ៣ ខែតែវាយមិនបែកព្រោះ គ្រាប់កាំភ្លើង ពីខាងក្នុងបន្ទាយបាញ់ចេញទៅបីដូចជាទឹកភ្លៀងធ្លាក់ចុះពីលើអាកាស ត្រូវពលសៀមស្លាប់ជាច្រើន។ សៀមចូលវាយយកបន្ទាយលង្វែកនោះមិនបានព្រោះបន្ទាយនោះមានកំពែងឫស្សីញាតស្បាតក្រាស់ណាស់ស្នាមភ្លោះក៏ធំហើយជ្រៅផងបន្ទាយធំទូលាយណាស់ហើយខ្ពស់ណាស់ផងថែមទៀត។ ព្រះចៅនរេឝ្វរឱ្យយកប្រាក់ដួងចំនួន ៥០០០ ដួងច្របល់និងគ្រាប់សំណច្រក ក្នុងកាំភ្លើងធំតូចបាញ់ចេញទៅអស់វេលា ៣ ថ្ងៃ ដើម្បីឱ្យកងទ័ពខ្មែរកាប់គាស់គុម្ពឫស្សីទាំងនោះឱ្យវាលហើយនាំគ្នាដណ្ដើមយកប្រាក់ដួង។ លុះបាញ់រួចហើយស្ដេច ឱ្យកងទ័ពទៅនៅក្នុងបន្ទាយបឹងព្រួលវិញ។ ស្ដេចបានចាត់ឱ្យទាហានល្បាត មកចាំមើលក្រែងខ្មែរ កាប់ឫស្សីនោះវាលកាលណាទ្រង់នឹងអោយពួកពល សេនាចូលវាយបន្ទាយនោះម្ដងទៀតក្នុងខណៈនោះបិសាចចៅឃ្លាំងមឿងក្នុង ព្រះនគរលង្វែកនិងក្នុងខេត្តពោធិ៍សាត់ និងនៅភ្នំជិពិត១ (សូមលោកអ្នកអានអភ័យទោស ឈ្មោះភ្នំនេះយើងខ្ញុំអត់ស្គាល់ដែរ ទេមិនដឹងជាឈ្មោះ ត្រឹមត្រូវនោះយ៉ាងណាទេ) ភ្នំក្រងមួយបណ្ដាលឱ្យទាហាន សៀមឈឺស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និងពិការអស់ជាច្រើន។ សៀមនឹងលើកទៅវាយបន្ទាំយលង្វែកទៀតក៏ពុំបានទើបព្រះនរេឝ្វរ ស្ដេចឱ្យបង្អង់មើលសិន។ ចំណែកសម្ដេចព្រះជ័យជេដ្ឋាដែលជាព្រះរាជបុត្រាច្បងនៃព្រះមហិន្ទរាជា ស្ដេចចេញទៅកេណ្ឌពលនោះ បានពលចៅហ្វាយស្រុកបាសាក់ ព្រះត្រពាំង ក្រមួនស ខេត្តទ្រាំង បន្ទាយមាស បាភ្នំ កំពង់សៀម លើកមកជួបជុំហើយ ស្ដេចទាំង ៣ ព្រះអង្គជំនុំព្រមគ្នាថា : សៀមលើកមកចោមបន្ទាយយើង ៣ ខែហើយយើងពុំដែលបានធ្វើអ្វីវាយតបទៅវាវិញបានម្ដងសោះ។ ក្នុងគ្រាឥឡូវនេះយើងគួរនឹងវាយលុកវាវិញម្ដង។ ខណៈនោះទ្រង់ត្រាស់ឱ្យហោរារកឫក្សនឹងចេញវាយទ័ពសៀមវិញ។ ព្រះហោរាក្រាបបង្គំទូលថា : ការសង្គ្រាមនេះ បានឫក្សនៅថ្ងៃ ១៣ កើត ខែផល្គុន ឆ្នាំវកនេះ។ ទំនាយថាព្រះអង្គនឹងមានជ័យជំនះ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរយល់ឃើញថា កងទ័ពមានជំងឺឈឺច្រើនណាស់ ប្លែកសព្ទដងទើបត្រាស់ឱ្យនាយកង នាយទ័ពទៅចាប់យកប្រជារាស្ត្រខ្មែរមកពិនិត្យសួររកហេតុនេះ នាយកងទ័ពសៀម ក៏ថ្វាយបង្គំលាទៅហើយចាប់បានមេស្រុកពីរនាក់ ម្នាក់ឈ្មោះចាន់នៅភូមិបាទី ម្នាក់ទៀតឈ្មោះពៅនៅភូមិបឹងលាជ ហើយក៏នាំយកឈ្មោះចាន់ និង ឈ្មោះពៅនេះទៅក្រាបបង្គំទូលថ្វាយតាមត្រាស់បង្គាប់។ ព្រះចៅនរេឝ្វរទ្រង់ឱ្យលាមប្រែភាសាសួរថា : កាលសម្ដេចព្រះពញាយ៉ាតនិងសម្ដេចព្រះពញាចន្ទរាជា តាំងព្រះនគរនៅភ្នំពេញ នេះស្ដេចតាំងទេវរក្សនៅទីណាខ្លះដើម្បីទុកជាគ្រឿងសំរាប់រក្សាព្រះនគរនេះ៕ ពញចាន់ និងពញាពៅក្រាបទូលថា : កាលសម្ដេចព្រះពញាយ៉ាតបរមរាជាតាំងព្រះនគរនៅភ្នំពេញនេះ ព្រះអង្គតាំងទេវរក្សនៅភ្នំពេញមួយ និងនៅភ្នំព្រះរាជទ្រព្យមួយ នៅវត្តស្លាកែតទល់មុខវត្តជ្រោយអំពិលមួយ នៅកៀនស្វាយក្នុងមួយ វត្តក្ងោកមាសមួយ ទ្វារកំពតមួយ និងព្រះនៅព្រែកបង្កងមួយ នៅវិហារសួគ៌មួយ ជាទ្វារព្រះនគរ។ លុះដល់មកផែនដី សម្ដេចព្រះបរមមហាខត្តិយាមហាចន្ទរាជានោះ ព្រះអង្គតាំងពញាមឿង ជាឃ្លាំងមឿង និងព្រះអដ្ឋរស្ស នៅវត្តត្រឡែងកែងមួយ នៅភ្នំព្រះរាជទ្រព្យមួយ។ ព្រះអង្គនៅភ្នំព្រះរាជទ្រព្យនេះ មានកែវនាគ មានឃ្លាំងមឿង ដំបងដែកនៅថែរក្សា។ ឯព្រះបាទអដ្ឋរស្សទាំង ៤ នៅបន្ទាយលង្វែក នោះសឹងធ្វើពីថ្មកាយសិទ្ធ ដែលកាលផែនដីព្រះព្រហ្មរាជាវតីនៅជាដង្ខៅគោនោះ ព្រះអង្គលើកថ្មចោលសំរុកទៅលើចុងគគីរ ហើយក៏ជាប់នៅលើមែកគគីរនោះទៅ។ លុះមកដល់ផែនដីព្រះបរមខត្តិយាមហាចន្ទរាជា ព្រះអង្គយកថ្មនោះមកឆ្លាក់ធ្វើជា ព្រះបាទ យកដើមគគីរនោះមកធ្វើជាព្រះពុទ្ធរូបចតុភ័ក្ដ្រ។ ឯព្រះចតុភ័ក្ដ្រភ្នំពេញនៅព្រែកបង្គងនោះកាលផែនដី ព្រះបរមរាជាពញាយ៉ាត នោះមានដើមគគីរមួយដើមរសាត់តាមទឹក មកពីស្រុកលាវ ដល់មកទន្ទឹមនឹងភូមិកៀនឃ្លាំង ហើយរសាត់អណ្ដែតវិលវល់ នៅទីនោះជាច្រើនថ្ងៃ។ ដូនពេញជាអ្នកដើមការក្នុងការកសាងភ្នំពេញនេះ រកគ្រូទាក់យកបានព្រះបួនមុខពីរព្រះអង្គ សឹងសំរឹទ្ធិចតុភ័ក្ដ្រដូចគ្នា មួយព្រះអង្គត្រូវបាន ដូនពេញសាងព្រះចេតិយទុកនៅភ្នំពេញ មួយព្រះអង្គទៀត "ប្អូន" អ្នកស្រុកខេត្តល្វាឯម យកទៅទុកនៅវត្តព្រែកបង្កង។ ឯដើម គគីរនោះទ្រង់ឱ្យយកទៅកសាងព្រះពុទ្ធរូប សេយ្យាសន៍នៅខេត្តបាសានមួយ។ ប៉ុន្តែបិសាចពញាមឿងមួយនោះមានឫទ្ធីជាងគេ អាចជួយទ័ព ព្រះបរមមហាខត្តិយា ព្រះមហាចន្ទរាជាលុះត្រាតែបានព្រះនគរហើយ ព្រមទាំងនគរ ដទៃទៀតនឹង ប្រមាថពុំបានឡើយ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរ ទ្រង់ជ្រាបហើយស្ដេចត្រាស់សរសើរថា : ក្រុងកម្ពុជានេះមានទេវរក្ស ១៣ អន្លើនេះជាពិសេសណាស់។ ហេតុនេះបានសេនាទាហានរបស់ព្រះអង្គមានជំងឺធ្វើការពុំបានសំរេចសោះ។ ទ្រង់គិតកល់បន់បិសាចឱ្យដើរ ចេញទៅទើបធ្វើការកើត។ ទ្រង់ត្រាស់ទៅពួកហ្មពេទ្យសំរាប់ទ័ពឱ្យដាក់ថ្នាំពួកពលនោះឱ្យរួសរាន់។ នេះនឹងនិយាយអំពីខាងក្នុងបន្ទាយលង្វែក ឯកធានីនោះវិញ។ លុះបានដល់ពេលជិតកំណត់ ព្រះបរមនាថ បរមបពិត្រ ស្ដេចជំនុំនឹងព្រះមហាឧបរាជ ឱ្យចាត់ចៅហ្វាយស្រុកអាសន្ទុកមួយ បាត់ដំបងមួយ បារាយណ៍មួយ បាសាក់មួយ ព្រះត្រពាំងមួយ ក្រមួនសមួយ ទ្រាំងមួយ បាទីមួយ សំរោងទងមួយ បាភ្នំមួយ ត្បូងឃ្មុំមួយ មហានគរមួយ ភ្នំពេញមួយ ទាំង ១៣ ចៅហ្វាយស្រុកនេះនឹងសម្ដេចព្រះមហាឧបរាជឱ្យចេញទៅវាយលុកបន្ទាយសៀមវិញ។ សម្ដេចព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ មហាឧបរាជ និង ចៅហ្វាយស្រុកទាំង ១៣ ខេត្ត ព្រមទាំងសេនាក្នុងព្រះនគរ លុះដល់វេលាយប់ហើយ ក៏លើកទ័ពជា ៣ ផ្លូវចេញទៅវាយប្លន់បន្ទាយសៀម។ ពេលនោះពួករេហ៍ពលសៀមកំពុងឈឺខ្លាំង នឹងទ្រាំតច្បាំងជាមួយទ័ពខ្មែរពុំបានក៏បរាជ័យចាញ់ដៃខ្មែរស្លាប់ និងចាប់បានជាឈ្លើយច្រើន។ ព្រះចៅនរេឝ្វរដោះព្រះអង្គឡើងគង់ព្រះទីនាំងអស្សតរ នាំសេនាទាហាន រេហ៍ពល ដែលស្និទ្ធព្រះអង្គវាយទំលាយទ័ពខ្មែររត់ទៅក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញ។ ខណៈនោះ សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជ ស្ដេចចាត់ឱ្យចៅហ្វាយស្រុកទាំង ១៣ ខេត្តលើកទ័ពដេញតាមទៅទល់នឹងផុតដែនមហានគរ។ ចៅហ្វាយស្រុកទាំងនោះចាប់បានឈ្លើយនិងគ្រឿងសាស្ត្រាវុធ ដំរី សេះ តាមផ្លូវនាំមកក្រាបបង្គំទូលថ្វាយព្រះបរមបពិត្រថែមទៀត។ ព្រះបរមបពិត្រ ទ្រង់ប្រទានរង្វាន់ដល់សេនាទាហាន នាយកង នាយទ័ពតាមសមគួរ។ នេះនឹងនិយាយអំពី សម្ដេចព្រះមហាឧបរាជព្រះស្រីសុរិយោពណ៌វិញ។ ព្រះមហាឧបរាជព្រះអង្គយកព្រះជាតិក្សត្រីដែលជាព្រះរាជបុត្រីព្រះចៅពញាយសរាជាជាព្រះរាជទេពី។ (សូមរំលឹកលោក អ្នកអានអំពី ព្រះរាជវង្សត្រង់នេះបន្តិចថា : ព្រះជាតិក្សត្រីត្រូវជា ព្រះបុត្រីនៃព្រះយសរាជា។ ព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ ស្ដេចត្រូវជាព្រះរាជបុត្រព្រះបរមិន្ទរាជា។ ព្រះយសរាជានិងព្រះបរមិន្ទរាជាត្រូវជាព្រះរៀម ព្រះអនុជ រួមព្រះអយ្យកាមួយ ពាក្យរាស្ត្រថាបងប្អូនជីដូនមួយ នឹងគ្នាព្រោះព្រះយសរាជា ជាព្រះរាជបុត្រព្រះស្រីសុគន្ធបទហើយ ព្រះបរមិន្ទរាជាត្រូវជាព្រះរាជបុត្រព្រះអង្គចន្ទ។ ព្រះស្រីសុគន្ធបទនិងព្រះអង្គចន្ទត្រូវជាព្រះរៀមព្រះអនុជបង្កើត។ ដូច្នេះព្រះស្រីសុរិយោពណ៌ និង ព្រះជាតិក្សត្រីត្រូវជាព្រះអនុជ មានព្រះអយ្យកាទួតតែមួយ)។ លុះមកដល់ឆ្នាំឆ្លូវ នព្វស័ក ពស.២១២១, គស.១៥៧៧, មស.១៤៩៩, ចស.៩៣៩ សម្ដេចព្រះទេពីទ្រង់សម្ភព ព្រះរាជបុត្រាមួយព្រះអង្គទ្រង់ព្រះនាម ជ័យជេដ្ឋា (តាមច្បាប់បារាំងថាព្រះជ័យជេដ្ឋាទី២)។ លុះមកដល់ឆ្នាំរោង ទោស័ក ពស.២១២៤, គស.១៥៨០, មស.១៥០២, ចស.៩៤២ ព្រះអង្គទ្រង់សម្ភពព្រះរាជបុត្រាមួយព្រះអង្គទៀតនិងអ្នកម្នាងទីវ ទ្រង់ព្រះនាមពញាអន។ នេះនឹងនិយាយពីក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរកាលចាញ់ទ័ពខ្មែររត់ទៅក្រុងស្រីអយុធ្យាវិញនោះ លុះមកដល់ក្នុងឆ្នាំវក ឆស័ក ពស.២១២៨, គស.១៥៨៤, មស.១៥០៦, ចស.៩៤៦ ព្រះចៅទៅក្រុងស្រីអយុធ្យាហើយ ទ្រង់ព្រួយព្រះទ័យណាស់ ព្រះនេត្រជល់ជោរជានិច្ច ព្រះអង្គមានព្រះភ័ក្ត្រសៅហ្មង ក្រៀមក្រំគ្មានស្បើយមួយវេលាណាឡើយ។ ខណៈនោះមានសៀមមហាតលិក ២ នាក់បងឈ្មោះចន ប្អូនឈ្មោះ......(អក្សរដើមមើលមិនច្បាស់) កាលព្រះចៅនរេឝ្វរ ត្រាស់សួរពញាចាន់ និងពញាពៅនៅដើម ពោធិ៍ទៀបបន្ទាយលង្វែកនោះ មហាតលិកទាំងពីរ នាក់នៅគាល់ព្រះអង្គក្នុងទីនោះហើយបានដឹងសេចក្ដីសព្វប្រការ។ លុះឃើញ ម្ចាស់របស់ខ្លួនសៅហ្មងព្រះភ័ក្ដ្រដូច្នេះ មហាតលិកទាំងពីរ ក៏ចូលទៅក្រាបបង្គំទូលថា : សេចក្ដីទ្រង់ព្រួយព្រះរាជហឫទ័យ អំពីការសន្យាបទេពារក្សនោះ ទូលព្រះបង្គំជាខ្ញុំសូមយកអាសាធ្វើជាការថ្វាយ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរទ្រង់ព្រះសណ្ដាប់ហើយមានព្រះទ័យត្រេកអរណាស់ទើបទ្រង់ត្រាស់សួរថា : ចៅឯងនឹងទៅធ្វើដូចម្ដេច? មហាតលិកក៏ក្រាបបង្គំទូលថ្វាយតាមឧបាយ ដែលខ្លួនបានគិតរួចហើយគ្រប់ប្រការ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរស្ដាប់ហើយយល់ថា ត្រូវណាស់ទើបទ្រង់ព្រះរាជទានត្រៃចីវរពីរ ត្រៃមានគ្រប់បរិក្ខាទាំងអស់និងប្រាក់ ២០ ជញ្ជីងម្នាក់។ មហាតលិកក៏ក្រាបបង្គំទូលថ្វាយតាមឧបាយ ដែលខ្លួនបានគិតរួចហើយគ្រប់ប្រការ។ ព្រះចៅនរេឝ្វរសូរស្ដាប់ហើយយល់ថាត្រូវណាស់ ទើបទ្រង់ព្រះរាជទានត្រៃចីវរពីរ ត្រៃមានគ្រប់បរិក្ខាទាំងអស់និងប្រាក់ ២០ ជញ្ជីងម្នាក់។ មហាតលិក ទាំងពីរនេះកាលបើព្រះនរេឝ្វរទ្រង់ចូលព្រះទ័យហើយក៏ក្លែងខ្លួនធ្វើជាអ្នកបួសមាន ឈ្មោះក្នុងឆាយា "តិប្បញ្ញោ" មួយជា "សុប្បញ្ញោ" មួយ។ តិប្បញ្ញោ និង សុប្បញ្ញោថ្វាយបង្គំលាចេញមក។ លុះមកដល់ឆ្នាំវក ឆស័ក ពស.២១២៨, គស.១៥៨៤, មស.១៥០៦, ចស.៩៤៦ តិប្បញ្ញោនិងសុប្បញ្ញោ បួសជាភិក្ខុធ្វើជាអ្នកធុតង្គ ហើយដើរចេញទៅស្រុកលាវ ចុះទៅតាមផ្លូវទន្លេធំ ចូលមកដល់ក្រុងកម្ពុជាធិបតី។ អ្នកបួសក្លែងក្លាយទាំងពីរនាក់នេះ ដើរចង្រ្កម ធ្វើពិធីដកសិល្ប៍សាស្ត្រ ដែលបញ្ចុះតាងទេពារក្ស នៅព្រះវិហារសួគ៌មួយ វត្តកៀនស្វាយក្នុងមួយ វត្តកៀនស្វាយក្រៅមួយ វត្តជ្រោយអំពិលមួយ វត្តភ្នំជីសូរមួយ ភ្នំស្រង់មួយ វាលស្បូវមួយ ភ្នំពេញមួយ ឃ្លាំងមឿង "ខ្លាងមឿង" នៅពោធិ៍សាត់មួយ វត្តភ្នំក្ងោកមាសមួយ។ ទេពារក្សទាំងអស់នោះសឹងសាបអស់សឹងទោរទន់ចិត្តនិង តិប្បញ្ញោ និងសុប្បញ្ញោទាំងអស់ នៅតែតំបន់ភ្នំព្រះរាជទ្រព្យប៉ុណ្ណោះ ព្រោះមានមនុស្សយាមល្បាត និងទេពារក្សក្នុងបន្ទាយលង្វែកមួយ ព្រោះចូលមិនចុះ ស្រូបខាបយកមិនបាន។ ខណៈនោះសុប្បញ្ញោ ប្រើមន្តអសិរពិសធ្វើឱ្យអស់អ្នកស្រុកឈឺថ្កាត់ ហើយតិប្បញ្ញោជាអ្នកដោះ។ ការធ្វើដូច្នេះតែរឿយៗច្រើនស្រុក ទៅអ្នកស្រុកក៏ចុះចូលជាច្រើន ទើបអ្នកបួសក្លែងទាំងពីរនោះក៏នាំមកតាំងវត្តអារាម មួយនៅភ្នំពេញ ឈ្មោះវត្តតិប្បញ្ញោ។ តាំងពីតិប្បញ្ញោ និងសុប្បញ្ញោ បន្សាបទេពារក្សផ្ការីកក្នុងព្រះនគរទាំង ១០ អន្លើនោះមក សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជាស្ដេចធ្វេសព្រះក្រិត្យាផ្លាស់ព្រះសតិបញ្ញាច្រើនប្រការណាស់។ សម្ដេចព្រះមហិន្ទរាជា ស្ដេចសោយរាជ្យបាន ៩ ឆ្នាំ ព្រះជន្មវស្សា ៣២ ឆ្នាំ។ ទ្រង់ស្នេហា និងព្រះរាជបុត្រណាស់។ ដល់ឆ្នាំរកា សប្តស័ក ពស. ២១២៩, គស.១៥៨៥, មស.១៥០៧, ចស.៩៤៧ ព្រះបរមបពិត្រទ្រង់ដាក់ព្រះរាជសម្បត្តិថ្វាយ ទៅព្រះរាជបុត្រទាំងពីរព្រះអង្គគឺ : ព្រះជ័យជេដ្ឋាជាព្រះរាជបុត្រច្បង មានព្រះជន្ម ១១ ឆ្នាំ និង ព្រះរាជបុត្រកណ្ដាលគឺ ពញាតន់គិតពីឆ្នាំរោង មកដល់ ឆ្នាំរកា ត្រូវជាព្រះជន្ម ៦ ឆ្នាំ។ ទ្រង់អភិសេកព្រះជ័យជេដ្ឋាឱ្យសោយរាជ្យថ្វាយព្រះនាម ព្រះបាទសម្ដេច ព្រះរាជឱង្ការ ព្រះជ័យជេដ្ឋារាមាធិបតី។ ទ្រង់អភិសេកព្រះរាជបុត្រកណ្ដាល គឺពញាតន់ ជាព្រះមហាឧបរាជ ទ្រង់ថ្វាយព្រះនាមថា ព្រះបាទសម្ដេចព្រះរាជឱង្ការ ព្រះបរមរាមាធិបតី។ ខណៈនោះ ក្នុងព្រះនគរមានព្រះមហាក្សត្រ ៣ ព្រះអង្គ។ ព្រះអង្គជាបិតានោះ អភិសេកព្រះស្រីសុរិយោពណ៌មហាឧបរាជ ដែលត្រូវជាព្រះអនុជនោះឱ្យឡើងជាសម្ដេចព្រះឧភយោរាជ។
- (១) ក.ក.ន. ឆ្នាំជូត អដ្ឋស័ក ពស.២១២០ = គស. ១៥៧៦ ត្រូវនឹងមហាសករាជ ១៤៩៨ = ចស.៩៣៨ ទើបត្រូវ។
- (២) ក.ក.ន. ឆ្នាំមមី ចត្វាស័ក ត្រូវនឹងពស. ២១២៦ = គស.១៥៨២ = ចស. ៩៤៤
បោះនៅរោងពុម្ព អន្តរជាតិ ផ្ទះឡូត៍លេខ ១១ G ៥ ផ្លូវលេខ ៣៧១ ឧកញ៉ា ទេពផន សង្កាត់លេខ ៥ ទីសំណាក់ការលេខ ៧៦ ស.២ ផ្លូវលេខ ២៩៨ មហាវិថីព្រះបាទមុនីវង្ស សង្កាត់លេខ ៥ ភ្នំពេញ តម្កល់ទុកតាមលេខ ១៩៩ ចុះថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៦៩ បោះចំនួន៣៥០០ច្បាប់។